Свет
Маорите бараат промена на името на државата Нов Зеланд

Народната партија на староседелците Маори во Нов Зеланд поведе петиција за промена на официјалното име на земјата во Аотеароа, што е името на автохтониот јазик во земјата.
Лидерите на партијата што ги застапуваат интересите на народот Маори – Равири Ваитити и Деби Нгарева-Пакер, изјавија дека оваа партија сака да го усогласи името на земјата со јазикот те рео маори, кој е јазик на овој домороден народ, пишува „Гардијан“.
„Одамна помина времето те рео маори да се врати на вистинското место како прв и официјален јазик на оваа земја. Ние сме полинезиска земја – ние сме Аотеароа. Тоа е име што ќе ја обедини нашата земја. Други се обидуваат да се искористи оваа тема за поделби. Нов Зеланд е холандско име“, велат Маорите.
Покрај барањето за промена на името на земјата, петицијата исто така ја повикува владата на Нов Зеланд да ги врати оригиналните имиња за сите места и градови на јазикот те рео маори до 2026 година.
„Нашите луѓе се болни од смрт бидејќи имињата на нашите предци се осакатени и запоставени. Ова е 21 век и тоа мора да се промени. Обврска на владата е да стори сѐ што може за да го врати полноправниот статус на нашиот јазик. Тоа значи дека ќе мора да биде достапен на телевизија, радио, на патоказите и во образовниот систем“, се вели во петицијата.
Минатата година премиерката на Нов Зеланд, Џacинда Ардерн, се осврна на официјалната промена на името на земјата и изјави дека тоа не е опција што се разгледува, но дека ѝ е драго што сѐ почесто го слуша името Аотеароа во јавност.
Петицијата за промена на името на државата доаѓа 49 години по иницирање на барањата за вклучување на маорскиот јазик во официјалната комуникација на Нов Зеланд, што на крајот вроди со плод така што јазикот официјално беше вклучен како официјален јазик во земјата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Трамп ги укина санкциите за Сирија : „Со среќа Сирија, покажи ни нешто многу посебно“

Американскиот претседател, Доналд Трамп, денес објави дека ќе нареди укинување на санкциите врз Сирија на барање на саудискиот престолонаследник, што е огромен поттик за привремениот сириски претседател Ахмед ал-Шари и неговите напори за стабилизирање на земјата разорена од војна.
Трамп го објави ова ненадејно за време на регионалната турнеја што ја започна во Саудиска Арабија. Белата куќа објави дека Трамп ќе биде пречекан од ал-Шари за време на неговата посета на Саудиска Арабија, што укажува дека средбата меѓу американскиот претседател и поранешниот командант на Ал Каеда, кој помина пет години во американски затвор во Ирак, ќе се одржи во среда.
САД воведоа строги санкции врз Сирија за време на владеењето на Башар ал-Асад и ги одржуваат на сила откако ал-Асад беше соборен од власт во декември по повеќе од 13 години војна.
Трамп рече дека ќе ги укине сите санкции врз Сирија, објаснувајќи дека тие имале важна функција, но дека сега е време Сирија да продолжи напред.
„Ќе наредам укинување на санкциите против Сирија за да им дадам шанса да успеат“, рече Трамп на инвестициски форум во Ријад.
„Нивно време е да блеснат“, рече Трамп. „Со среќа Сирија, покажи ни нешто многу посебно“, рече американскиот претседател.
Ал- Шари беше лидер на официјалното крило на Ал Каеда во сирискиот конфликт со години, пред да ги прекине врските со глобалната џихадистичка мрежа во 2016 година.
Хајат Тахрир ал-Шам, групата предводена од ал-Шари, која официјално беше распуштена во јануари, е прогласена за терористичка организација од САД и ОН.
Свет
Русија потврди дека ќе оди на преговори со Украина

Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изјави дека руската делегација ќе биде во Истанбул на 15 мај, додавајќи дека очекуваат и украинската страна да се појави на преговорите.
Украинскиот претседател, Володимир Зеленски, пак, се обрати вечерва во видео на платформата X. „Во тек се итни интервенции по нападот со руски беспилотни летала врз Харков. Уште еден напад врз енергетски објект – исклучиво цивилен. Русија останува она што е“, рече Зеленски.
„Додека сите чекаат одговор од Русија на предлогот за примирје и директни преговори, тие одговараат со нови удари и напади. Затоа е неопходен притисок“, рече тој.
Зеленски потврди дека украинскиот тим активно се подготвува за преговори во Турција и дека ставот на Украина денес им бил презентиран на сите партнери.
„Путин е оној кој одлучува за сè во Русија, па затоа тој е оној кој мора да ја запре оваа војна. Ова е негова војна. Затоа, преговорите мора да бидат со него“, рече Зеленски.
Високата претставничка на ЕУ, Каја Калас, изјави дека не верува оти средбата меѓу украинскиот претседател Володимир Зеленски и рускиот претседател Владимир Путин ќе се одржи оваа недела во Турција.
Свет
Објавено видео од обидот за киднапирање на ќерката на крипто магнат во Париз

Во последните неколку месеци, серија киднапирања и обиди за киднапирања беа насочени кон истакнати личности од светот на криптовалутите. Жена, за која се вели дека е ќерка на францускиот коосновач и извршен директор на компанијата за трговија со криптовалути „Пејмиум“, утрово избегала од киднапирање во Париз со помош на случаен минувач, објави „Еуроњуз“.
Според францускиот весник „Ле Паризиен“, жената шетала со својот партнер и нивното мало дете кога била нападната на улицата околу 8 часот наутро. Француските медиуми објавија дека нејзиниот партнер успеал да ги оттргне маскираните напаѓачи кои се обиделе насилно да ја внесат жената во бело комбе.
🚨🇫🇷 ALERTE INFO | La fille d’un dirigeant d’une société de cryptomonnaie, accompagnée de son enfant de 2 ans, a échappé de peu à une tentative D’ENLÈVEMENT ce matin en plein Paris. (Le Parisien) pic.twitter.com/RyJJl0wJW5
— Cerfia (@CerfiaFR) May 13, 2025
Видеото од нападот, кое беше споделено на интернет, исто така покажува минувачи како и помагаат на двојката. Еден од минувачите го зел пиштолот што напаѓачот го фрлилна земја и го насочил кон нив, додека друг фрлил црвен противпожарен апарат во правец на маскираните мажи. Откако не успеале во обидот за киднапирање, напаѓачите избегале со возило.
Во последните месеци, низ Франција и Европа има сè поголем број случаи во кои шефовите на криптовалутите и нивните семејства биле киднапирани или избегале од обиди за киднапирање.
На почетокот на мај, таткото на шефот на криптовалути помина три дена во заробеништво откако беше киднапиран додека го шеташе своето куче во Париз. Неговите киднапери побарале откуп од повеќе милиони долари за неговото ослободување и му испратиле на неговиот син видео од сечењето на неговиот прст, објави Франсинфо.
Во меѓувреме, во јануари, Дејвид Баланд, 36-годишниот коосновач на француската крипто компанија „Леџер“, и неговиот партнер беа киднапирани од нивниот дом во малата општина Меро, која се наоѓа во централно-северна Франција.