Свет
Можни знаци на живот пронајдени на далечна планета: „Ова можеби е момент на пресврт“
Научниците од британскиот универзитет „Кембриџ“ открија нови, иако сè уште неизвесни докази, кои би можеле да укажат на постоење живот на егзопланетата К2-18б, свет оддалечен дури 1,1 трилион километри од Земјата.
Со помош на вселенскиот телескоп „Џејмс Веб“ (JWST) на НАСА истражувачите открија траги од молекули во атмосферата на планетата, кои се произведуваат исклучиво по биолошки пат на Земјата. Поточно, на нашата планета тие се произведуваат исклучиво од едноставни микроорганизми.
Ова е второ и досега најперспективно откривање супстанции поврзани со животот на К2-18б. Но, научниците предупредуваат дека се потребни повеќе податоци за конечна потврда.
Атмосфера полна со молекули поврзани со животот
Тим од Универзитетот „Кембриџ“ ја анализира светлината што минува низ атмосферата на планетата додека орбитира околу нејзината мала црвена ѕвезда. Во оваа анализа откриени се хемиски траги од најмалку една од двете молекули поврзани со животот: диметил сулфид (DMS) и диметил дисулфид (DMDS). На Земјата овие гасови се произведени од морски фитопланктон и од бактерии.
„Количината на овој гас што го проценуваме во атмосферата на планетата е илјадници пати поголема отколку на Земјата“, рече шефот на истражувањето, проф. Нику Мадусудан. „Ако оваа врска со животот е реална, тогаш оваа планета би можела да биде преполна со живот“.
Според него, детекцијата на овие размери за време на едно набљудување било изненадувачко. „Ова е досега најсилниот показател дека можеби не сме сами. Реално, би можеле да го потврдиме сигналот во рок од една до две години“.
Има уште многу непознати
И покрај возбудата, Мадхусудан и колегите признаваат дека ова е само почеток. Сегашната веродостојност на податоците е речиси 99,7 %, што научниците го нарекуваат три сигма, но за да се тврди откритие, потребна е прецизност од пет сигма (99,99999 %).
Пред 18 месеци сигналот беше уште послаб, само една сигма (68 %), а потоа резултатите беа дочекани со скептицизам. Но, дури и ако достигнат пет сигма, тоа не значи дека навистина го пронашле животот.
„Дури и со таква сигурност, прашањето за потеклото на овој гас сè уште останува“, предупредува проф. Кетрин Хејманс, шкотски астроном и независен експерт. „На Земјата го произведуваат микроорганизми, но во вселената може да се случат многу чудни геолошки процеси, кои не ги разбираме целосно“.
Тимот од „Кембриџ“ сега соработува со други лаборатории за да тестира дали DMS и DMDS може да се произведуваат на начин што не вклучува живот.
Научни контроверзии за природата на планетите
Освен за молекулите, научниците дебатираат и за самиот состав на К2-18б. Некои веруваат дека планетата има огромен течен океан, што би ја поддржало хипотезата за живот, особено поради отсуството на амонијак во атмосферата, кој водата може да го апсорбира.
Но, други, како проф. Оливер Шортл од „Кембриџ“, тврдат дека тоа може да биде и океан од стопена карпа, што ја исклучува можноста за живот.
Има и толкувања што ја опишуваат планетата K2-18б како мини гасен џин, без цврста површина, како моделот на д-р Николас Воган од центарот „Ејмс“ на НАСА. Но, дури и таа теорија не е универзално прифатена бидејќи не ги објаснува сите податоци собрани од телескопот „Џејмс Веб“.
„Живиот универзум ни е на дофат“
И покрај сите непознати, Мадхусудан останува оптимист.
„Можеби за неколку децении ќе погледнеме наназад на овој момент и ќе го препознаеме како пресвртница, кога живиот универзум стана на дофат“, рече тој додавајќи: „Ова може да биде моментот кога одеднаш ќе станеме способни да одговориме на основното прашање: дали сме сами во универзумот?“
Истражувањето е објавено во научното списание The Astrophysical Journal Letters.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Министерот за здравство на Романија најавува истраги по смртта на девојче кај стоматолог
Министерот за здравство на Романија, Александру Рогобете, објави дека Државната санитарна инспекција и Контролното тело ќе спроведат административни проверки откако двегодишно девојче почина синоќа во стоматолошка ординација во Букурешт, откако доживеа кардиореспираторен застој за време на интравенска анестезија.
Романскиот министер изјави дека прелиминарните информации укажуваат на можно доцнење помеѓу моментот на срцев застој и повикот на бројот за итни случаи, но нагласи дека оваа информација „се зема со резерва“ и дека попрецизни податоци ќе бидат достапни откако ќе заврши истрагата, објави „Digi24“.
Рогобете објасни дека административните проверки ќе вклучуваат усогласеност со прописите и минималната опрема на ординацијата, додека медицинската комисија испитува дали имало елементи на медицинска небрежност.
Фото: принтскрин
Европа
(Видео) Руската елитна единица Рубикон ја уништува клучната предност на Украина: „Многу е опасно да се биде оператор на дронови“
Елитната единица Рубикон на Русија, нова дивизија специјализирана за електронско војување и лов на оператори на беспилотни летала, драматично го менува балансот на моќ на бојното поле и ја уништува претходната предност на Украина во војувањето со дронови, објавува „Фајненшл тајмс“.
Украинските пилоти на беспилотни летала, кои успеаја да им нанесат големи загуби на руските единици речиси две години, сега се цел на интензивен надзор и напади. Рубикон ја комбинира сопствената флота од борбени беспилотни летала, напредни системи за електронско извидување и брза ротација на тимовите за да лоцира и елиминира оператори до 10 километри зад линијата на фронтот.
„Лесно е да се замени дрон, но тешко е да се замени пилот“, рече украинскиот пилот Дмитро, кој опиша како за малку избегнал смрт кога руски дрон почнал да го следи над шума во близина на фронтовската линија.
Moscow’s new Rubikon team has gained the upper hand in the ever-evolving drone war by operating beyond the front lines, locating, tracking and killing Ukrainian drone operators before they can launch their drones https://t.co/Au15Av4Fjl pic.twitter.com/XZs0sydpvg
— Financial Times (@FT) November 13, 2025
Појавата на Рубикон предизвика застрашувачки превирања на дигиталното бојно поле, уништувајќи една од најголемите тактички предности на Киев. Неговиот успех дополнително ја оптоварува украинската војска, која веќе е во дефанзива против поголемите и подобро финансирани Руси.
Рубикон е „нашиот главен проблем“, рече Артем Карјакин, украински војник во близина на Покровск во Донецката област, клучен град на фронтовската линија кој се чини дека е на работ на колапс по една година борби.
„Доколку Русите немаа толку способни оператори на беспилотни летала, нивната пешадија немаше да може да влезе во градот“, рече Карјакин. „Многу е опасно да се биде оператор на беспилотни летала во моментов“.
Рубикон наводно има околу 5.000 членови и огромни ресурси. Наместо да се фокусираат на пешадијата, тие се насочени кон клучните украински оператори и логистика, возила, беспилотни летала и опрема што ги снабдуваат првите линии. Во исто време, тие обучуваат други руски единици и развиваат тактики, технологија и процедури за напредна контрола на беспилотни системи.
Аналитичарите од RUSI и Foreign Policy Research институтот велат дека Рубикон е еден од ретките, но значајни докази дека руската војска почнала да воведува иновации, оддалечувајќи се од ригидните бирократски структури што ја придружувале во раните години од инвазијата.
Украина се обидува да одговори со формирање сопствени тимови против беспилотни летала и воведување нови правила за операторите, менување на рутините, подобро прикривање, потивка работа и избегнување на непотребно движење.
„Најдобро е да седите во ров и да не се движите“, рече Дмитро. „Мислев дека можам малку да се шетам, но тоа е многу лоша идеја.“
фото: принтскрин
Регион
Бројот на жртви во Тузла се зголеми на 15, откриена е причината за пожарот во пензионерскиот дом
Уште две лица загинаа како резултат на пожарот што избувна во домот за стари лица во Тузла на 4 ноември, со што бројот на жртви се искачи на 15. Уште пет пациенти се хоспитализирани.
Обвинителството на Тузланскиот кантон го објави прелиминарниот извештај на вештакот, кој покажува дека пожарот е предизвикан од краток спој во кабелот на радио приемникот на еден од креветите на жителите на тој Дом.
Две лица починаа во Клиничкиот центар на Универзитетот во Тузла, а пет пациенти се моментално хоспитализирани.
Во моментов на Клиниката за анестезиологија и реанимација има двајца пациенти, од кои едниот е на вентилатор.
Еден пациент е на Клиниката за внатрешни болести и двајца на Клиниката за белодробни заболувања.
Направена е обдукција на 11 жртви и е утврдено дека сите починале како резултат на задушување, а дека телото на едно лице е исто така зафатено од пожар.
Вкупно 15 лица загинаа како резултат на пожарот во Домот за стари лица, а повеќе од 30 лица беа повредени.
Обвинителството на Тузланскиот кантон објави прелиминарен експертски извештај кој покажува дека пожарот е предизвикан од краток спој на кабелот на радио приемникот, кој бил механички и термички оптоварен бидејќи бил стегнат помеѓу душекот, ѕидот и металниот дел од креветот.
„Се случил како резултат на краток спој на проводниците на приклучниот кабел на радио приемникот, кој во моментот на пожарот бил вклучен во приклучокот, стегнат помеѓу душекот на креветот, ѕидот и металниот дел од креветот во собата на еден од станарите на Домот. Главната причина е прво механичко, а потоа и термичко оптоварување на кабелот“, се вели во соопштението на Обвинителството.
Тие наведуваат дека истрагата има за цел да утврди кривична одговорност, односно елементи за постоење на основано сомнение дека службени лица или одговорни лица (или некои други лица) сториле кривични дела.
Истрагата е поврзана со неколку кривични дела – тешки кривични дела против општата безбедност на луѓето и имотот, во врска со кривичното дело предизвикување општа опасност, што резултирало со смрт на повеќе лица, како и кривичното дело несовесно работење во службата.
Сослушувањата на сведоци се во тек.
Фото: принтскрин

