Свет
Огромна победа за жените во Иран, укината полицијата за морал, можеби ќе падне и задолжителниот хиџаб

По неколкумесечните протести во кои загинаа повеќе од 300 луѓе, Иран одлучи да попушти и да ја укине моралната полиција.
„Моралната полиција нема никаква врска со судството и затоа е укината“, изјави Џафар Монтазери, главен обвинител на Иран, пренесе АФП.
Покрај тоа, Иран најави дека ќе го преиспита деценискиот закон со кој се бара од жените да ги покриваат главите, бидејќи се бори да ги задуши повеќе од двомесечните протести поради строгиот кодекс на облекување.
Протести го зафатија Иран по смртта во притвор на 16 септември на Махса Амини, 22-годишна Иранка со курдско потекло, која беше уапсена од полицијата за морал поради наводно кршење на шеријатскиот закон.
Од смртта на Амини, сè поголем број жени не носат хиџаб, особено во модерниот северен дел на Техеран.
„И парламентот и судството работат (на прашањето) дали законот треба да биде изменет“, изјави вчера иранскиот државен обвинител Мохамад Џафар Монтазери.
Според новинската агенција ИСНА, тој не прецизирал што може да се смени во законот со одлуката на тие две тела, кои се во мнозински раце на конзервативците.
Претседателот Ебрахим Раиси вчера изјави дека темелите на иранската република и исламот се запишани во уставот. „Но, постојат методи за спроведување на уставот кои можат да бидат флексибилни“, рече тој во телевизиско обраќање.
Хиџабот стана задолжителен за сите жени во Иран во април 1983 година, четири години по Исламската револуција која ја собори монархијата поддржана од САД. Останува многу чувствително прашање во земја каде што конзервативците инсистираат на тоа дека хиџабот треба да биде задолжителен, додека реформистите сакаат да го остават на индивидуален избор.
Откако хиџабот стана задолжителен со закон, со промената на стандардите за облекување, стана вообичаено да се гледаат жени во тесни фармерки и широки, шарени шамии. Но, во јули оваа година, Раиси, ултраконзервативец, повика на мобилизација на „сите државни институции за спроведување на законот за носење шамии“.
Сепак, многу жени продолжија да ги кршат правилата што им беа наметнати. Во септември, главната реформистичка партија во Иран повика на укинување на законот за задолжителен хиџаб.
Унијата на Исламската народна партија на Иран, основана од роднини на поранешниот реформски претседател Мохамад Катами, во саботата побара од властите „да подготват правни елементи кои го отвораат патот за укинување на законот за задолжителен хиџаб“. Опозициската група, исто така, ја повикува Исламската Република „официјално да објави крај на активностите на полицијата за немири“ и „да дозволи мирни демонстрации“, се вели во соопштението.
Иран го обвинува својот главен непријател Соединетите држави и нивните сојузници, вклучително Велика Британија, Израел и курдските групи надвор од земјата, за поттикнување улични протести кои владата ги нарекува „немири“.
Генералот на иранската Исламска револуционерна гарда оваа недела, за прв пат, изјави дека повеќе од 300 луѓе ги загубиле животите во немирите по смртта на Амини. Највисокото безбедносно тело на Иран, Врховниот совет за национална безбедност, во саботата објави дека бројот на убиените за време на протестите „пречекорува 200“.
Невладината организација Иран за човекови права со седиште во Осло во вторникот соопшти дека најмалку 448 луѓе биле „убиени од безбедносните сили во тековните протести низ целата земја“.
Официјалниот претставник на ОН за човекови права, Волкер Турк, минатата недела изјави дека 14.000 луѓе, вклучително и деца, биле уапсени во задушувањето на протестите. Кампањата на апсења вклучи спортисти, познати личности и новинари.
Меѓу последните уапсени е филмската ѕвезда Митра Хаџар, која вчера беше приведена во нејзиниот дом, според реформскиот весник „Шарг“. Врховниот совет за национална безбедност објави дека покрај човечките жртви, насилството предизвикало штета проценета на милиони долари.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
По масовните руски напади, десетици градови и села во јужниот украински регион Одеса останаа без струја

Десетици градови и села во јужниот украински регион Одеса, на брегот на Црното Море, останаа без електрична енергија по масовни руски напади со дронови во текот на ноќта, соопштија денеска локалните власти.
Штета е нанесена на енергетската инфраструктура во градот Одеса и околниот регион, според службите за цивилна заштита и јавниот обвинител. Во регионалниот главен град, избувнале пожари во енергетски објект и во трикатна зграда што припаѓала на хотелско-ресторански комплекс. Една жена била повредена, а две лица биле спасени, пренесе ДПА. Вкупно 41 населено место во регионот останало без електрична енергија.
Владата во Киев ја обвинува Русија дека ги напаѓа енергетските објекти за да го лишат населението од светло и греење пред почетокот на зимата. Според Киев, овие напади имаат за цел да ја притиснат украинската власт да прифати мировен договор под услови на Москва, што Украина го одбива, нагласувајќи дека нема да се предаде. Истовремено, Украина ги обнови своите напади врз цели во Русија во текот на ноќта, во обид да ја одбие инвазијата што Русија ја почна во 2022 година.
Министерството за одбрана на Русија соопшти дека 42 украински дронови биле соборени, најголемиот дел во јужниот регион Волгоград. Во градот Волгоград, делови од соборен дрон паднале врз станбени згради, училишта и градинка, изјави гувернерот Андреј Бочаров. Скршени се прозорци, а еден маж е повреден, додаде тој. Регионалните здравствени власти соопштија дека тројца деца биле пренесени во болница поради стрес.
Свет
Латвија им нареди на 841 Русин да ја напуштат земјата поради кршење на законите за јазик и престој

Латвија им нареди на 841 Русин да ја напуштат земјата поради кршење на законите за јазик и престој. Во петокот беше објавено и дека Естонија, Латвија и Литванија подготвуваат планови за масовни евакуации во случај на руски напад, бидејќи загриженоста за националната безбедност расте.
Да се напушти земјата до 13 октомври
Латвија им нареди на 841 руски државјани да ја напуштат земјата до 13 октомври, велејќи дека не ги исполниле новите услови за престој, кои вклучуваат докажување на основни познавање на летонскиот јазик и положување безбедносни проверки, објави Политико.
Одлуката следува по низа законски измени што ги заострија правилата за руските граѓани кои сакаат да останат во балтичката држава.
Законски промени по руската инвазија на Украина
Латвија воведе измени во својот закон за имиграција во 2022 година, по руската инвазија на Украина, и дополнително ги заострија во 2024 година. Според новите правила, руските граѓани мора да добијат статус на долгорочен жител на ЕУ, да покажат познавање на летонскиот јазик на ниво А2 и да поминат безбедносни проверки и проверки на биографијата до 30 јуни 2025 година, за да можат легално да останат во земјата.
Околу 30.000 Руси се погодени од новите мерки
Службениците проценуваат дека околу 30.000 руски граѓани се погодени од новата политика, додека околу 2.600 доброволно ја напуштиле Латвија, според извештајот на Политико. Останатите мора или да ги исполнат условите или да заминат.
Канцеларијата за државјанство и миграција (OCMA) потврди дека 841 лице го пропуштило рокот за поднесување на потребните документи и официјално е известено дека мора да ја напушти земјата до 13 октомври.
„Само кога ќе им престанат пензиите, сфаќаат дека нешто не е во ред“
Зборувајќи во емисијата „Де факто“ на Латвиската телевизија, директорката на OCMA, Мајра Розе, рече дека многу Руси дури и не биле свесни дека законот се променил сè додека не го изгубиле правото на државни бенефиции.
Свет
Крипто пазарот доживеа историски пад, 1,4 милиони инвеститори во паника

Крипто пазарот доживеа историски пад во петокот, откако американскиот претседател Доналд Трамп најави дека ќе воведе 100-процентни царини на кинескиот извоз и ќе воспостави строги контроли на извозот на критичен софтвер, како одговор на ограничувањата што Кина ги воведе за ретките земни метали.
Само неколку часа по изјавата на Трамп, Биткоинот се урна под 110.000 долари, што претставува пад од над 12% во рок од 24 часа. Според податоците на „CoinGlass“, крипто трговците кои се обложуваа на раст на пазарот изгубија над 7 милијарди долари, при што се случија масовни ликвидации на позиции во вкупна вредност од 7,5 милијарди долари – најголем еднодневен колапс во историјата на дигиталните средства.
Најголеми загуби се забележани кај Биткоин (1,83 милијарди долари), Етереум (1,68 милијарди), Солана (614 милиони) и XRP (432 милиони). Ликвидациите на пазарот, односно присилното затворање на позициите кога трговците не можат да ги покријат загубите, доведоа до исчезнување на повеќе од 9 милијарди долари од крипто пазарот во рок од еден ден.
Пазарните аналитичари од „Valuermarket“ оценуваат дека ова е најголемата еднодневна ликвидација во историјата на дигиталните средства и предупредуваат дека може да следи нов бран нестабилност ако трговската војна меѓу САД и Кина продолжи да се заострува.