Свет
ОН: Првпат во историјата на Земјата има повеќе старци отколку деца

Големо истражување на Обединетите нации покажа дека животниот век на населението на Земјата е продолжен, но не се раѓаат доволно деца, па, така, на планетата денеска има повеќе стари лица отколку млади потомци, пишуваат британските медиуми.
Кон крајот од 2018 година бројот на лица над 65 години го надминал бројот на помлади од пет години. Во моментот во светот има 705 милиони луѓе постари од 65 години и околу 680 милиони деца до четиригодишна возраст.
До 2050 година разликата ќе биде уште поголема
Научниците предвидуваат дека до 2050 година разликата ќе биде уште поизразена – на едно дете од четири години ќе има две лица постари од 65 години.
Растечкиот јаз, на кој демографите предупредуваат со години, сугерира дека во повеќето земји во светот се живее подолго, но бројот на новороденчиња е помал.
Кристофер Мареј, директор на Институтот за метрика на здравјето при Универзитетот во Вашингтон, предвидува дека во иднина ќе има помалку деца и многу повеќе луѓе над 65 години, што значително ќе влијае на глобалната одржливост на општеството.
Тој потсетува дека во 1960 година стапката на плодност била многу поголема. Во просек на една жена имало по пет деца. Денес, состојбата е сосема поинаква, а стапката на плодност е преполовена на 2,4 деца.
Пониската стапка на раѓања главно е поврзана со економскиот развој – стапката на морталитет кај децата е помала, средствата за контрацепција се подостапни, а одгледувањето и образованието на децата обично се многу скапи. Во развиените земји жените најчесто имаат деца на подоцнежна возраст, а со тоа имаат и помалку деца.
Демографите велат дека социо-економскиот напредок во шеесеттите години ги фаворизирал приновите. Во 1960 година луѓето живееле во просек малку повеќе од 52 години, а просечниот животен век во 2017 година достигнал 72 години.
Постарата популација е помногубројна во развиените земји во светот. Подобриот животен стандард пластично кажано значи дека луѓето во овие земји траат подолго. Најстара популација има Јапонија, каде што просечниот животен век се приближува до бројката од 84 години, што е највисока стапка во светот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Телескоп на НАСА ја сними поларната светлина на Јупитер

Впечатливите поларни светлини на Јупитер се стотици пати посветли од оние на Земјата, откриваат нови слики од вселенскиот телескоп Џејмс Веб, објави Асошиејтед Прес.
На најголемата планета во Сончевиот систем, се гледа импресивен светлосен феномен како „танцува“ кога честички со висока енергија од вселената се судираат со атоми на гас во атмосферата во близина на магнетните полови на планетата.
Аурорите на северната и јужната светлина на Јупитер и Земјата (aurora borealis и aurora australis) се движат од истиот механизам – честички со висока енергија што Сонцето ги исфрла за време на сончевите бури. Но, аурорите на Јупитер се уште поинтензивни бидејќи силното магнетно поле на планетата, исто така, ги заробува честичките исфрлени во вселената од џиновските вулкани на нејзината месечина Ио.
Телескопот Веб претходно го сними сјајот на аурорите на Нептун со највисока резолуција досега, децении откако тие беа првпат слабо видливи за време на прелетот на Војаџер 2.
Телескопот го снимил феноменот на аурора користејќи специјална камера во близок инфрацрвен спектар. Набљудувањето на Јупитер беше спроведено на 25 декември 2023 година, а го водеше тим научници предводен од Џонатан Николс од Универзитетот во Лестер во Обединетото Кралство. Резултатите од истражувањето беа објавени денес во научното списание „Nature Communications“.
Свет
Хамас го ослободи последниот американски заложник од Газа

Палестинската милитантна група Хамас објави дека го ослободила израелско-американскиот заложник Едан Александар и го предала на Меѓународниот комитет на Црвениот крст.
Израел потврди дека 21-годишниот Александар е ослободен.
Александар бил член на воена единица стационирана на границата со Газа кога бил заробен од милитантите на Хамас за време на нападот врз јужен Израел на 7 октомври 2023 година.
Хамас изјави дека ослободувањето на Александар е „гест на добра волја“ насочен кон оживување на разговорите за ставање крај на 19-месечната војна меѓу Израел и Хамас.
Објавувањето доаѓа пред посетата на американскиот претседател Доналд Трамп на Блискиот Исток, која започнува утре.
Свет
„Имате рок до крајот на денот“: Европа ѝ постави ултиматум на Русија, пристигна експресен одговор од Москва

Европските земји се подготвуваат да воведат нови санкции кон Русија доколку Москва не почне да го почитува предложеното 30 дневно примирје во војната против Украина до крајот на денешниот ден, објави денес германската влада.
Портпаролот на германската влада на прес-конференција во Берлин изјави дека „часовникот отчукува“ за Русија и дека е време да се покаже сериозност во врска со мирот.
Заканата со санкции доаѓа во време на интензивирање на дипломатскиот притисок од Брисел, Берлин и Париз, а се очекува дека меѓу мерките би можело да биде и прекинувањето на гасоводот „Северен тек 2“, што го објави претходно денес претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, во разговор со германскиот канцелар Фридрих Мерц.
Сепак, од Москва брзо дојде остар одговор. Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изјави дека „јазикот на ултиматумот е неприфатлив за Русија“ и дека „не е можно да се разговара со Русија на тој начин“. Песков потсети дека ова е второ предупредување од Европа за само неколку дена, нарекувајќи го тонот на пораката „ултимативен и недипломатски“.
Во меѓувреме, рускиот претседател Владимир Путин предложи одржување директни преговори меѓу Русија и Украина во Истанбул на 15 мај, без претходни услови. Портпаролот Песков го опиша предлогот како „сериозен сигнал за мировна намера“, нагласувајќи дека целта на Москва останува да постигне траен мир и да ги реши „коренските причини за конфликтот“, а воедно да ги зачува интересите на Руската Федерација.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски одговори позитивно на предлогот на Путин, изразувајќи подготвеност лично да се сретне со рускиот лидер. Доколку средбата се одржи, тоа би бил нивниот прв состанок од декември 2019 година. Сепак, Кремљ сè уште официјално не одговорил на согласноста на Украина.
За време на нивната посета на Киев во саботата, лидерите на Франција, Германија, Велика Британија и Полска упатија заеднички повик до Русија за безусловно примирје, нагласувајќи дека мирот во Украина е од суштинско значење за стабилноста на Европа.
Сепак, на терен насилството не стивнува. Украинската војска соопшти дека во текот на претходниот ден, Русија извршила десетици напади по должината на источниот фронт, вклучувајќи повеќе од 100 напади со беспилотни летала преку ноќ.
И покрај предлогот за преговори, фактот дека Русија не се согласи на моментален прекин на огнот ги наведува европските лидери сè посериозно да разгледуваат дополнителни мерки за притисок. Брисел вели дека подготвеноста на Русија за компромис е клучна за избегнување на нов пакет санкции, што би можело дополнително да влијае на рускиот енергетски и финансиски сектор.