Свет
ОН: 114 милиони луѓе се насилно раселени во светот, тоа е рекорд

Повеќе од 114 милиони луѓе во светот во моментот се присилно раселени, што е најголем број досега, објавија Обединетите нации.
„Бројот на раселени лица поради војна, прогон, насилство и кршење на човековите права во светот веќе веројатно надмина 114 милиони на крајот на септември“, објави Агенцијата за бегалци на ОН (УНХЦР).
Во првата половина на 2023 година главната причина за раселување на населението беа конфликтите во Украина, Судан, Мјанмар и во Демократска Република Конго, но и долгорочната хуманитарна криза во Авганистан и комбинацијата од суша, поплави и несигурност во Сомалија.
Повеќе од половина од раселените мораа да ја преминат границата, додава Агенцијата. Речиси една третина од раселените во светот се жители на три земји – Авганистан, Сирија и Украина.
„Вниманието на светот во моментот е насочено кон хуманитарната катастрофа во Газа. Но, на меѓународно ниво многу конфликти се шират и се интензивираат одземајќи невини животи и протерувајќи ги луѓето од нивната татковина“, рече шефот на агенцијата на ОН, Филипо Гранди.
Во својот извештај, кој дава податоци за првата половина на 2023 година, УНХЦР проценува дека во светот во средината на јуни имало 110 милиони раселени лица, што е 1,6 милион повеќе отколку во истиот период во 2022 година.
Агенцијата забележува дека во следните три месеци тој број уште повеќе се зголеми и на крајот на септември достигна 114 милиони.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Додик шест години не смее да врши јавна функција: бара помош од Трамп, Орбан и руската амбасада се на негова страна

Судот на Босна и Херцеговина соопшти дека претседателот на Република Српска (РС) Милорад Додик нема да може да извршува никаква јавна функција шест години, не само претседателската, според пресудата.
Лидерот на српскиот ентитет во Босна и Херцеговина е осуден на една година затвор и шестгодишна забрана за политичка активност поради неспроведување на одлуките на високиот меѓународен претставник Кристијан Шмит, пресуда што Додик ја отфрла.
Судот на БиХ првично објави дека Додик нема да може да биде претседател на РС шест години, а потоа испрати ново соопштение во кое објаснува дека оваа одлука, со оглед на промените во законот што ги наметна Шмит, вклучува и забрана за вршење на сите други функции што вклучуваат јавни пари.
Буквалното толкување на ова вклучува и забрана за извршување на функцијата претседател на владејачката СНСД ако партијата на Додик се финансира од буџетот.
Додик во меѓувреме побара меѓународна поддршка и го тагираше американскиот претседател Доналд Трамп на профилот на X, цитирајќи ги неговите зборови од 2024 година во кои повика на прекин на прогонот против него во САД. Тој го спореди својот случај со она што го доживеа Трамп, нагласувајќи дека тој, исто како Трамп, е жртва на политички прогон.
Руската амбасада во БиХ ја оцени пресудата како политичка и го нарече високиот меѓународен претставник „узурпер“.
„Затоа сите пресуди засновани на наводи за наводно кршење на одлуката на високиот претставник не се законски, туку чисто политизирани. Целата одговорност за евентуалната дестабилизација на внатрешнополитичката ситуација во земјата е на промоторите на оваа политичка акција“, соопшти амбасадата.
Унгарскиот премиер Виктор Орбан, исто така, го поддржа Додик, велејќи дека треба да се почитува одлуката на народот на РС кој го избра Додик за свој претседател.
It’s time for everyone to respect the decision of the PEOPLE of Republika Srpska, who elected @MiloradDodik as their President.
There is no place for legal witch-hunts in a democracy.
— Orbán Viktor (@PM_ViktorOrban) August 1, 2025
„Нема место за легален лов на вештерки во демократијата“, напиша Орбан на X.
Фото: ЕПА
Свет
Франција почна со достава на хуманитарна помош од воздух во Газа

Франција започна да испушта 40 тони хуманитарна помош од воздух во Газа, повикувајќи го Израел да дозволи целосен пристап до областа.
„Соочени со апсолутна итност, штотуку спроведовме операција на испуштање хуманитарна помош од воздух во Газа. Благодарност до нашите јордански, емиратски и германски партнери за нивната поддршка и до нашиот воен персонал за нивната посветеност“, напиша францускиот претседател Емануел Макрон на социјалната платформа X.
„Испуштањето хуманитарна помош од воздух не е доволно. Израел мора да дозволи целосен хуманитарен пристап за да се намали ризикот од глад“, додаде тој.
Италија, пак, има намера да евакуира болни палестински деца од Појасот Газа за да им обезбеди медицинска помош, изјави министерот за надворешни работи Антонио Тајани.
Тајани рече дека Рим подготвува план за воздушен транспорт на 50 лица, вклучувајќи возрасни кои ќе ги придружуваат децата.
Тој, исто така, објави планови според кои Италија ќе им се придружи на земјите што доставија помош од воздух во Газа, но не прецизираше конкретен датум за нивно спроведување.
Авиони управувани од Израел, Јордан и Обединетите Арапски Емирати од неделата, кога Израел почна да дозволува повеќе помош во затворените територии по месеци речиси целосна блокада, испуштаат палети со хуманитарна помош од воздух.
Германија и Франција, исто така, денесја почнаа да испуштаат помош од воздух, поради предупредувањата за претстојниот глад во Газа, иако Обединетите нации и другите агенции за помош ги критикуваа таквите мерки како во голема мера симболични, тврдејќи дека е многу поевтино и поефикасно да се достави помош по копно.
Покрај тоа што дозволува испуштања од воздух, Израел, исто така, дозволи влез на 200 камиони дневно од ОН и други агенции од неделата.
Фото: ЕПА
Свет
Путин: Првиот сериски ракетен систем „Орешник“ е во рацете на армијата

Рускиот претседател Владимир Путин објави дека првиот сериски произведен ракетен систем со среден дострел, „Орешник“, заедно со првата ракета од оваа серија, официјално е доставен до руските вооружени сили. Станува збор за нов стратешки систем што Москва го претставува како одговор на сè поизразените закани од Западот.
„Го произведовме првиот сериски комплекс ‘Орешник’, првата сериска ракета, и таа веќе е во рацете на армијата“, рече Путин за време на состанокот со белорускиот претседател Александар Лукашенко додавајќи дека се очекува постепено проширување на овој систем, вклучително и распоредување во Белорусија во текот на 2025 година.
Употребата на „Орешник“ првпат беше откриена на 21 ноември 2024 година кога Русија изврши напад врз воениот објект Јужмаш во Днепар (поранешен Днепропетровск) како одговор на нападите на украинските сили со американски ракети ATACMS и британски ракети Storm Shadow. Путин потоа истакна дека ниеден современ противвоздушен систем не може да пресретне ваков тип ракета и најави дека во иднина населението ќе биде однапред информирано за евакуација.
Според достапните информации, „Орешник“ е хиперсоничен ракетен систем со можност за носење повеќе независно водени бојни глави (MIRV), базиран на технологиите на претходниот систем RS-26 „Рубеж“. Ракетата достигнува брзина над 10 маха, што ја прави речиси невидлива од повеќето постојни системи за воздушна одбрана.
Додека официјална Москва истакнува дека станува збор за оружје што ги гарантира безбедноста и територијалниот интегритет на Русија, воените аналитичари истакнуваат дека системот не е наменет за прецизни удари врз тактички цели, туку првенствено има улога на стратешко одвраќање и демонстрација на сила. Сепак, симболичната и психолошката вредност на системот, особено во контекст на сегашните геополитички тензии, останува значајна.
Масовното производство на комплексот „Орешник“ треба да се забрза во текот на 2025 и 2026 година, а најавено е дека значителен број единици ќе бидат оперативно распоредени и во Русија и на територијата на сојузничката Белорусија, според написите во медиумите.
Фото: принтскрин