Свет
Пандемијата ќе има негативно влијание на фертилитетот во Европа, предупредуваат експертите
„Време е да станете мајка“, гласи пораката што стотици Португалки ја добија на своите мобилни телефони минатиот месец. Пораката испратена од приватна болница во Лисабон за привлекување женски клиенти предизвика бран критики на социјалните мрежи, а некои жени велат дека сега е најлошото време за мајчинство, со оглед на тоа што сме среде пандемија и рецесија.
Докази сугерираат дека коронавирусот ги обесхрабрува потенцијалните родители да забременат во поголемиот дел од Европа, а особено во јужните држави, од Италија до Грција, каде и така стапката на наталитет веќе драстично опаѓа.
Во 2000 година родени се 120.000 деца во Португалија. Минатата година се родени 86.600, што е за 39 проценти помалку. Падот е најсилен по длабоките рецесии како што е моменталната предизвикана од пандемијата на Ковид-19.
Како што предупредуваат експертите, покрај емотивните предизвици што ги носи за паровите кои сакаат деца, долгорочно ќе има и економски предизвици за земјите на кои може да им требаат години за да излезат од кризата.
Помалку раѓања значи помалку нови работници и повеќе постари луѓе. Ова на крајот ќе има негативно влијание врз БДП и ќе ги оптоварува јавните пензиски шеми и социјалната држава, зголемувајќи го јазот помеѓу европскиот богат север и сиромашниот јужен дел на Европа.
„Гледате приказни во медиумите и на други места за луѓе кои се обидуваат да го искористат ‘локдаунот’ за да создаваат деца, но тоа не е рационално однесување“, вели Ванеса Куња, експерт за плодност, род и семејни работи на Институтот за социјални науки на Универзитетот во Лисабон.
Марија Викарио, претседател на италијанското Национално здружение на акушерки, вели дека очекува кризата да се одрази на бројот на родени следната година. „Регионот Лацио околу Рим забележа три пати поголем број на мртвородени деца оваа година, бидејќи бремените жени се плашат да одат во болници на прегледи“, истакна таа.
На другиот крај на континентот во Шведска, кој има дарежлива и ефикасна социјална држава, Ева Нордлунд, претседател на Шведската асоцијација за акушерки, рече дека се чини дека со нив се случува спротивното. „Постојат центри за бремени жени кои имаат проблеми со запишување поради големиот број нови бремени жени“, рече таа.
Во Германија, стапката на плодност пред пандемијата се движеше околу европскиот просек од 1,5 деца по жена.
Франција, Шведска и Данска се лидери во Унијата со стапки на плодност повисоки од 1,7. На другиот крај на скалата се Италија и Шпанија со стапка помала од 1,3.
Истражувањето спроведено во петте најголеми европски земји за време на првиот бран на пандемијата во март и април покажа дека над две третини од луѓето на возраст под 34 години планираат да се откажат или да го одложат родителството поради пандемијата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Фото) Русија го нападна Киев со стотици дронови и ракети: десетици повредени
Русија изврши масовен воздушен напад врз Киев во ноќта помеѓу 13 и 14 ноември, користејќи стотици беспилотни летала и повеќекратни ракети. Според официјални лица, во нападот загинало најмалку едно лице, а 24 се повредени, а пет лица, меѓу кои и бремена жена, се хоспитализирани.
Експлозиите одекнувале низ целиот град, а бројни станбени згради биле погодени, објавува „Киев Индепендент“.

Шефот на воената администрација на градот Киев, Тимур Ткаченко, за време на нападот предупреди: „Русите се насочени кон станбени згради“. Тој додаде дека бројни станбени згради се погодени низ Киев, во речиси сите области.
Градоначалникот на Киев, Виталиј Кличко, потврди дека најмалку 11 станбени згради се погодени во ноќниот напад.
Државната служба за вонредни состојби на Украина објави дека спасувачките екипи евакуирале повеќе од 40 лица од погодените згради.

Напади, пожари и евакуации се пријавени во областите Подилски, Днепровски, Десњански, Соломјански, Свјатошински и Оболонски. Во областа Десњански, избувна пожар кој се прошири на петтиот до осмиот кат од станбена зграда, при што загина едно лице.
Покрај станбените згради, нападите оштетија и болница, училиште и дрвени конструкции на спортски центар.

Градоначалникот Кличко, исто така, извести за штети на делови од градската мрежа за греење, а службите за итни случаи во моментов ја проценуваат големината на штетата.
За време на нападот, прекини на електричната енергија се регистрирани и во неколку градски области.

Во поширокиот регион на Киев, шест лица се повредени во нападот, вклучувајќи и едно дете, изјави гувернерот Микола Калашник.
Четири лица се хоспитализирани со посекотини, изгореници и контузии на главата, додека седумгодишно момче претрпело повреди на лицето и добива медицинска помош. Калашник додаде дека во регионот биле погодени куќи, магацини, индустриски погони и автомобили.

Додека зградите гореа во Киев, украинските воздухопловни сили пријавија бранови беспилотни летала насочени кон централните, јужните и источните делови на земјата.
Групите за мониторинг соопштија дека повеќе од 120 беспилотни летала и мамки биле насочени кон главниот град, а десетици крстосувачки и балистички ракети биле лансирани кон различни региони. Предупредувањата за воздушни напади беа во сила низ целата земја.
Европа
(Видео) Гори руски нафтен терминал на Црното Море: Украинците го нападнаа со дронови
Украински дронови го нападнаа рускиот пристанишен град Новоросијск во Краснодарскиот крај преку ноќ, оштетувајќи нафтен терминал и предизвикувајќи голем пожар, објавија неколку руски Телеграм канали и локални претставници.
Нападот го погоди нафтениот комплекс Шешарис, оштетувајќи ја инфраструктурата и предизвикувајќи пожар. Големиот извозен терминал служи како крајна точка на нафтоводот на државната компанија Транснефт, најголемата светска компанија за нафтоводи.
Оперативниот штаб на Краснодарскиот крај го потврди нападот врз терминалот и рече дека неколку крајбрежни објекти биле оштетени во нападот. Официјалните лица велат дека пожарот во комплексот Шешарис е изгаснат.
In only 3 weeks time, Ukraine has essentially created the blockade of Russian oil that the west still refuses to do.
Taking out export terminals operations in Crimea, Tuapse and now Novorossiysk.
At current rate, Russia's entire southern export operations will be gone in a… pic.twitter.com/1KbWGBMZx8
— Jay in Kyiv (@JayinKyiv) November 14, 2025
Рускиот државен медиум РИА Новости, исто така, објави дека цивилен брод во пристаништето бил погоден за време на масовниот напад со беспилотни летала, при што биле повредени тројца членови на екипажот. Руското Министерство за одбрана соопшти дека единиците за воздушна одбрана собориле 66 дронови над Краснодарскиот крај преку ноќ.
Андриј Коваленко, раководител на украинскиот Центар за борба против дезинформации, проговори за нападот на социјалните медиуми. „Ова е нафтениот терминал во Новоросијск по нападот“, напиша тој на Телеграм. „Во меѓувреме, Русија ги таргетира станбените згради и енергетската инфраструктура.“
Нападот врз Новоросијск се случи откако Русија истовремено го бомбардираше Киев со бранови беспилотни летала и ракети во масовен напад во кој беа повредени најмалку 14 лица и беа запалени десетина станбени згради.
Footage of a Ukrainian attack drone slamming into the Russian S-3/400 SAM battery protecting the port of Novorossiysk, causing a massive series of secondary explosions. pic.twitter.com/QmKKq3ubiX
— OSINTtechnical (@Osinttechnical) November 14, 2025
Новоросијск, клучен центар за руската логистика и енергетска инфраструктура на Црното Море, е цел на повторени украински напади. Киев ги смета руските рафинерии и петрохемиски фабрики за легитимни воени цели бидејќи тие обезбедуваат финансиска поддршка за воените операции на Русија.
фото: принтскрин
Европа
ЕУ го истражува Ред Бул
Европската комисија започна антимонополска истрага против Ред Бул поради сомневања дека производителот на енергетски пијалоци ја злоупотребил својата доминантна позиција за да ја ограничи конкуренцијата.
„Стратегијата на Ред Бул наводно била насочена кон енергетските пијалоци што ги продава неговиот најблизок конкурент“, соопшти Комисијата. Додаде дека стратегијата се однесувала на места каде што пијалоците се купуваат за консумирање на друго место, како што се супермаркети и киосци на бензински пумпи.
Стратегијата наводно се состоела од давање финансиски или други стимулации на трговците на мало да престанат да продаваат енергетски пијалоци на конкурентите или да влијаат на позиционирањето на тие производи, како што е поставување на помалку видливи места во продавниците.
Ред Бул е исто така осомничен за злоупотреба на својата позиција како менаџер на категории, во која го контролирал начинот на кој трговците на мало пласирале одредена категорија на производи, така што конкурентските пијалоци биле исклучени од понудата или ставени во неповолна положба.
„Сакаме да утврдиме дали овие практики можеби довеле до високи цени и го ограничиле изборот на енергетски пијалоци за потрошувачите. Оваа истрага е дел од тековните напори на Комисијата за спроведување на правилата за конкуренција во синџирот на снабдување со храна во корист на европските потрошувачи“, изјави комесарката за конкуренција Тереза Рибера.
Оваа истрага следи по ненајавените инспекции во седиштето на Ред Бул и на други локации во март 2023 година. Компанијата ги оспори рациите во Европскиот суд на правдата во Луксембург, тврдејќи дека тие биле непропорционални и не биле доволно поткрепени со конкретни сомневања за антиконкурентско однесување.
Компанијата, исто така, тврдеше дека истрагата била претерано под влијание на информации од Монстер Енерџи, еден од нејзините конкуренти. Сепак, приговорите на Ред Бул беа одбиени. Ред Бул се соочува со казна до 10 проценти од годишниот промет доколку се утврди дека ги прекршил правилата за конкуренција на ЕУ.
фото: принтскрин

