Свет
Папата Франциско прв пат го призна кинескиот прогон на Ујгурите

Папата Франциско прв пат го призна прогонот што кинеската Комунистичка партија (ККП) го врши врз Ујгурите муслимани во новата книга за животот по Ковид-19.
Во својата претстојна книга „Ајде да сонуваме: Патот кон подобра иднина“, папата наведува дека „често мислам на прогонувани народи: Рохинџите, сиромашните Ујгури, Јазидите“, изненадувачки скршнувајќи од својата непишана политика никогаш да не ја критикува Кина.
ККП стави еден до три милиони Ујгури и други етнички малцинства во концентрациони логори, за каде што има веродостојни извештаи за генетско тестирање, собирање органи, тортура и за принудни абортуси. Иако понтифот редовно го критикува кршењето на човековите права низ целиот свет, тој студиозно избегнуваше сè што може да се протолкува како критика за Пекинг, и ова е првпат тој да се обиде да ги вклучи Ујгурите меѓу оние кои страдаат од прогонства.
Минатиот декември, во својата годишна Божиќна порака, папата се молеше за проблематичните региони во светот, сеќавајќи се на сите кои страдаат од прогонство, а сепак никаде во исцрпната листа не беше споменато прогонството на верниците во Кина.
Во своите молитви, папата ги наведе Блискиот исток, сирискиот народ,либанскиот народ, Ирак, Јемен, целиот американски континент, народот во Венецуела луѓе, Украина, народите во Африка, Демократска Република Конго, Буркина Фасо, Мали, Нигер и Нигерија. Забележливо беше отсуството во молитвата на кинеските христијани, членовите на Фалун Гонг, демонстрантите од Хонг Конг или муслиманите Ујгури, кои трпат постојана репресија од Пекинг.
Во 2017 година, папата славно ја бранеше религиската слобода во Кина иако групите за човекови права во светот го осудуваа режимот во Пекинг за огромна репресија на верската практика. Во интервју за „Ел Паис“, папата рече дека би сакал да ја посети Кина штом го поканат.
„Во Кина црквите се полни. Таму можете да ја практикувате вашата вера“, тврдеше тој.
Зборовите на папата ги повтори и неговиот аргентински бискуп Марсело Санчез Сорондо, кој раководи со Папската академија за општествени науки во Ватикан и кој имаше слични блескави пофалби за комунистичкиот режим. На почетокот на 2018 година, Сорондо го изненади светот велејќи дека Кина во пракса го создала најдобриот модел на католичко социјално учење денес.
Изјавите на Санчез предизвикаа остро критикување од експертот за Кина, отец Бернардо Сервелера, директор на „Азија њуз“, кој го прозва Аргентинецот за неговото смешно впздигање на кинеското општество, со ја изложил Католичката црква на потсмев. Во остриот коментар под наслов „Бискупот Санчез Сорондо во земјата на чудата“, отец Сервелера рече дека Санчез бил целосно амаен од кинеските власти при својата единствена посета таму, покажувајќи му точно што сакал да види и ништо друго.
„Во своето незнаење, бискупот Санчез ја опишува Кина како земја на чудата што не постои“, напиша Сервелера, „во измислен расказ за земја без сиромашни квартови, без дрога и без угнетување“.„Да не зборуваме дури и за верската слобода во Кина. Верската слобода треба да биде столб на социјалната доктрина на Католичката црква. Можеби треба да му предложиме на бискупот да ги чита дневните вести за насилство, апсења на христијани, муслимани, будисти, злоупотреби врз домашни цркви и контроли врз официјалните цркви“.
„Можеби треба некој да му каже на Сорондо дека од 1 февруари, со имплементацијата на новите регулативи, сите неофицијални цркви се затворени и најмалку 6 милиони католици веќе немаат каде да се молат. Покрај тоа, локалните власти сега забрануваат малолетни лица на возраст под 18 години да влегуваат во цркви, дури и официјални. Како што рече еден свештеник, ‘Кина ја претвори црквата во ноќен клуб, само за возрасни“, додаде свештеникот.
Франциско сонува да биде папата кој ќе воспостави дипломатски односи со Пекинг и за да ја постигне оваа цел е подготвен да направи „отстапки“, изјави во декември минатата францускиот аналитичар на Ватикан, Албан Микози.Изминатиот јули, Форин Аферс објави остра статија во која се забележува како истакнати Евреи биле подготвени да ги повикаат кинеските злосторства кон Ујгурите муслимани за разлика од тишината на Католичката црква.
Претседателот на Одборот на заменици на британските Евреи, Мари ван дер Зил, направи споредби помеѓу маките на Ујгурите во Кина денес и холокаустот, забележа Бенедикт Роџерс во својот напис, а сепак од Ватикан не е донесено такво обвинение.
Сега, за прв пат, постои мала светлина на надеж дека ова може да се промени. Додуша, една реченица скриена во книга – едноставно признание за страдањата на прогонетите Ујгури муслимани – не е толку моќна како формалната декларација. Сепак, кога некој гладува, и трошките се гозба.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Силен земјотрес во Хрватска, дел од Сисак без струја

Денеска во Хрватска забележан е прилично силен земјотрес со епицентар кај Табориште, на 3 километри југоисточно од Петриње. Земјотресот бил со јачина од 4,0 степени според Рихтеровата скала, а интензитетот во епицентарот V – VI по ЕМС скалата“, соопшти Сеизмолошката служба.
Земјотресот бил почувствуван во 12:52 часот. Епицентарот на земјотресот бил на 9 километри североисточно од Сисак.
Покрај струјата, во Сисак и околината може да има потешкотии и со телекомуникацискиот сообраќај.
„Во моментов има можни потешкотии при користење на фиксните услуги во вашата област. Нашите тимови веќе работат на нивно решавање“, се вели во пораката од А1.
#Earthquake (#potres) confirmed by seismic data.⚠Preliminary info: M4.5 || 9 km NW of #Sisak (#Croatia) || 4 min ago (local time 12:52:51). Follow the thread for the updates👇 pic.twitter.com/YFhu4RIFB2
— EMSC (@LastQuake) February 25, 2025
„Во окружниот центар 112 Сисак досега се примениле околу 10 повици од граѓани за земјотресот, од кои две се за помали оштетувања (пукнатини).
Свет
Естонија го воведува моделот на вештачка интелигенција Chat GPT во својот образовен систем

Естонската влада соработува со компанијата за вештачка интелигенција со седиште во Калифорнија Open AI за да го воведе моделот на вештачка интелигенција Chat GPT Edu во својот средношколски образовен систем, при што првите генерации на наставници и ученици ќе имаат пристап до алатката уште во септември.
„Отворената вештачка интелигенција ќе и обезбеди на естонската влада употреба на ChatGPT Edu, приспособена верзија на алатката изградена за образовни системи и API услуги“, објави компанијата денес.
Како што е наведено, соработката ќе вклучува и техничка поддршка и споделување знаење за случаи на наменска употреба, како што се приспособени алатки фокусирани на наставата и учењето кои ќе заштедат време на наставниците со отстранување на административните задачи, како и ќе ги поддржат учениците да ја изградат својата креативност и вештини за критичко размислување.
„Образовните институции имаат клучна улога во обезбедувањето дека сите ученици и наставници имаат пристап до вештачката интелигенција и ја добиваат потребната обука за искористување на нејзиниот потенцијал. Естонија целосно го прифати овој предизвик и ќе биде една од првите земји во светот што ќе ја интегрира вештачката интелигенција во својот образовен систем“, се вели во објавата на Open AI на својата веб-страница.
Естонската министерка за образование и истражување Кристина Калас смета дека конкурентноста на земјата зависи од тоа колку добро може да ги подготви младите за ерата на вештачката интелигенција, пренесува Танјуг.
Регион
Санторини стравува од колапс на туристичката сезона

На еден месец од почетокот на серијата од 20.000 земјотреси, ситуацијата на Санторини не е многу подобра. Не престануваат земјотресите со среден интензитет, не е исклучена опасноста од најголемиот од шест степени според Рихтеровата скала, тимови од сеизмолози и геолози ги следат промените во структурата на островот и морското дно каде „спијат“ вулканите.
Што понатаму, се прашуваат неколкуте што останаа по егзодусот на 12.000 жители кои во паника го напуштија Санторини првите денови. Признаваат замор, исцрпеност од непроспиените ноќи и денови, страв од очекување на најголемиот земјотрес, вознемиреност поради збунетоста на експертите кои и самите се во недоумица за зачестеноста и бројот на земјотреси, феномен со кој никогаш во пракса не се сретнале – а самите талкаат со понудените теории.
Загрижени се и за туристичката сезона која требаше да започне во март, но која е се понеизвесна. Првиот удар е откажувањето на приклучувањето на бродовите за крстарење, кои избраа други пристаништа поради ситуацијата на островот. Досега имало три брода за крстарење, но тешко дека нешто ќе се промени до Велигден, кој е голем празник за Санторини. До јуни, 170 бродови за крстарење беа планирани да се закотват и над 800 во текот на целата сезона, што отсекогаш бил најголемиот извор на приход на островот, бидејќи вклучува најмалку 1,5 милиони гости кои ќе се симнат накратко во текот на сезоната. Дополнително ја влошува состојбата и фактот што поради лизгање на земјиштето е блокиран пристапот кај пристаништето Антинис и што е прекината жичницата која е главното превозно средство од пристаништето до Фира.
Во моментов се повеќе агенции „замрзнуваат“ нови резервации, а во исто време се зголемува бројот на откажувања за периодот околу Велигден. Интересот од тур-операторите е значително намален, особено за резервации од САД, кој е еден од најважните пазари за островот.
На островот има 17.000 хотелски кревети и уште 40.000 во приватно сместување, со работна сила од околу 70.000 луѓе, што сега е под знак прашалник. Само угостителскиот сектор кој опфаќа 712 кафулиња и ресторани има потреба од илјадници работници, а како што стојат работите оваа сезона ќе има недостиг од работна сила. Засега нема луѓе кои изразиле желба да се вратат и да работат во Санторини во текот на летото.