Свет
Песокот од Сахара што паѓа над Европа е радиоактивен, според научна студија

Помеѓу 2022 и 2024 година во Европа се појавија значителни врнежи од песок или прашина од Сахара. Овој феномен е познат по надреалната магла помеѓу портокалова и жолтеникава боја.
Без оглед на разите теории на заговор, прашината од Сахара сè уште игра важна улога во влијанието на климатскиот систем на нашата планета, како и на сончевото зрачење, облачноста, па дури и на квалитетот на воздухот. Тоа влијае и на нашето здравје. Покрај механичките ефекти врз нашиот респираторен систем, сѐ уште зборуваме за ситни честички што може да се вдишаат, велат научниците што го земаат предвид составот на прашината.
Новата студија предводена од научници од Универзитетот „Париз-Сакле“ се фокусира на анализата на пустинските честички што паднаа во Европа во 2022 година собрани благодарение на соработката на неколку научници.
Од над 100 земени примероци, биле анализирани педесетина, кои доаѓаат од шест земји: Австрија, Белгија, Франција, Германија, Луксембург и Шпанија. Целта била да се открие потенцијалниот транспорт на радиоактивни изотопи, како што се цезиум-137, плутониум-239 и плутониум-240, кои биле идентификувани со внимателни лабораториски истражувања. Покрај контаминацијата на заднината од американските и поранешните советски нуклеарни тестови во минатиот век, кои се меѓу главните извори, студијата открива и специфична компонента поврзана со нуклеарните тестови спроведени во самата пустина Сахара, пренесуваат светските медиуми.
Станува збор за озлогласената серија Реган во Алжир, збир од четири атмосферски нуклеарни теста што Франција ги изврши во пустината на југот на Алжир помеѓу февруари 1960 година и април 1961 година, што води до слепило, вклучително и вродени малформации.
Како и тестовите во други земји, радиоактивниот испад од атомските експлозии, извршени во Центарот за воени експерименти во Сахара, беше таложен во околината, а со тоа и во пустинската прашина, која се разнесува понатаму во светот. Според пресметките на научниците, секоја година овој северноафрикански регион испушта стотици милиони тони сахарска прашина. Дури 12 проценти стигнуваат до Европа со интензивни појави какви што се забележани во последните години.
Бидејќи некои беа особено значајни, истражувачите сакаа да ја истражат радиоактивноста на оваа прашина. Сепак, се покажа дека концентрациите на цезиум-137, плутониум-239 и на плутониум-240 при анализата не беше откриено дека претставуваат закана за јавното здравје.
„Радиоактивната контаминација откриена во сите примероци не претставува ризик за јавното здравје во однос на изложеноста на радиоактивност“, пишува авторот на студијата.
Оваа радиоактивност, сепак, е предупредување за последиците од непромислените човечки постапки, особено оние поврзани со употребата на оружје за масовно уништување, што може да влијае на луѓето и животната средина многу долги периоди, се наведува во истражувањето.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.