Свет
Планетата Марс има цврсто јадро, открија научниците

Научниците од НАСА, проучувајќи во самото срце на планетата Марс, открија структура што не ја очекуваа. Длабоко во внатрешноста на планетата, сеизмичките податоци од лендерот InSight открија цврста маса со пречник од околу 600 километри.
Ова откритие не само што е во спротивност со претходните сознанија за целосно течното јадро на Црвената планета, туку и не се вклопува во сегашното разбирање на нејзиниот состав, пишува Science Alert.
„Невообичаено е Марс да има цврсто јадро“, рече тимот предводен од сеизмологот Хуисинг Би од Универзитетот за наука и технологија на Кина.
„Раните студии сугерираа дека јадрото на Марс содржи значителна количина на лесни елементи, што ја намалува температурата на јадрото и го прави малку веројатно јадрото да кристализира, со оглед на неговата релативно висока температура.“
Само во последните неколку години научниците успеаја детално да ја мапираат внатрешноста на Марс. Заслугата за ова му припаѓа и на лендерот InSight, кој од 2018 до 2022 година бележеше земјотресни бранови и удари од метеорити користејќи исклучително чувствителен сеизмометар.
Овие бранови, рефлектирајќи се низ внатрешноста на планетата, реагираат различно, во зависност од густината на материјалот, создавајќи еден вид акустичен „рендген“ на Марс. Податоците собрани во текот на четири години ја обезбедија првата детална внатрешна мапа на Марс, откривајќи структура слична на Земјината: тврда кора, истопена површина и густо јадро во центарот.
Постојат клучни разлики помеѓу внатрешноста на Земјата и Марс, и токму тие ги охрабрија научниците да продолжат со истражувањата.
„За разлика од Земјата, Марс денес нема глобално магнетно поле“, објаснија истражувачите. „Наместо тоа, делови од неговата кора се силно магнетизирани, што ни кажува дека Марс некогаш, во далечното минато, имал магнетно поле.“
Глобалното магнетно поле на планетата управува со „динамо“ во нејзиното јадро, кое зависи од конвекцијата во течниот надворешен дел од јадрото.
„Се верува дека овој механизам игра важна улога во одржувањето на магнетното поле на Земјата денес. Спротивно на тоа, за Марс, работите изгледа функционираат поинаку“, додадоа тие во студијата објавена во списанието Nature.
Бидејќи InSight беше стациониран само на една локација, за разлика од мрежата на сеизмички станици на Земјата, тимот се потпираше на податоци од удари на метеорити кои испраќаат бранови низ планетата. Со анализа на 23 такви настани, тие беа во можност да применат техники што вообичаено се користат за податоци од повеќе ќелии.
„Овој пристап ни овозможи да изолираме специфични сеизмички фази врз основа на тоа како тие стигнуваат до ќелиите. Можевме да детектираме бранови што патуваат низ самиот центар на марсовското јадро и рефлексија од внатрешната граница на јадрото, што дава клучни заклучоци за цврсто внатрешно јадро“, наведуваат истражувачите.
Тие пронајдоа неколку различни видови бранови кои, независно еден од друг, укажуваат на постоење на цврсто јадро.
„Овие повеќекратни фази се клучни, бидејќи тие се потврдуваат меѓусебно и сите постојано укажуваат на истиот заклучок: Марс навистина има цврсто внатрешно јадро.“
Што значи ова откритие за иднината?
Како точно може да постои цврсто јадро и покрај високата температура и присуството на полесни елементи како што се сулфур, кислород и јаглерод, засега останува нејасно. Научниците ќе треба да спроведат ново моделирање за да ги испитаат условите на температура, притисок и состав што би можеле да го објаснат ова откритие. И покрај ова, резултатите се исклучително возбудливи, пишува научниот портал.
Понатамошните истражувања би можеле да доведат до подлабоки увиди во тоа како Марс го изгубил своето „динамо“ и своето глобално магнетно поле, но исто така би можеле да откријат нови детали за еволуцијата на карпестите планети – оние за кои се верува дека имаат најголем потенцијал за развој на живот.
„Големината и својствата на внатрешното јадро на Марс служат како клучна референца за разбирање на термичката и хемиската еволуција на планетата“, заклучија истражувачите.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Зеленски ќе учествува на состанокот на сојузниците во Лондон

Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, ќе учествува на состанокот на сојузниците во Лондон овој петок, потврди францускиот претседател Емануел Макрон. Состанокот, познат како „коалиција на добронамерните“, е клучен за Киев во неговите напори да ја зајакне поддршката во војната против Русија, објави „Ројтерс“.
Макрон го објави ова денеска за време на обраќањето пред новинарите во Словенија. „Овој петок ќе имаме состанок на коалицијата на добронамерните – делумно виртуелен и делумно во живо – во Лондон, а претседателот Зеленски ќе биде таму“, рече тој.
Таканаречената „коалиција на добронамерните“ беше формирана во февруари од Франција и Обединетото Кралство. Разговорите се водат на различни нивоа со месеци со цел да се дефинираат планови за воен придонес во Украина. Една од клучните цели е да се одврати Русија од потенцијални идни напади по воспоставувањето прекин на огнот.
Денеска Зеленски, исто така, коментираше за средбата од минатата недела со американскиот претседател Доналд Трамп, опишувајќи ја како успех што резултираше со напредок во набавката на нови системи за воздушна одбрана. Неговата изјава е во спротивност со некои медиумски извештаи дека Трамп вербално го нападнал во Белата куќа.
фото: принтскрин
Свет
Трамп: Не мислам дека Украина ќе победи, ова е најлошиот масакр од Втората светска војна

Претседателот на САД, Доналд Трамп, за време на заедничката прес-конференција со австралискиот премиер Ентони Албанезе во Белата куќа изјави дека Украина „сè уште може да ја добие војната“, но дека тој лично не верува во таков исход. Тој зборуваше и за нападите на САД врз Иран, кои ги опиша како „една од најголемите воени операции на сите времиња“, и за големиот број војници убиени во војната во Украина.
Кога новинарите го прашаа за неговата претходна изјава дека Украина „може да победи во војната“, Трамп рече:
„Па, тие би можеле. Сè уште би можеле да победат. Не мислам дека ќе победат, но сепак би можеле да победат. Никогаш не реков дека ќе победат, реков дека можат да победат. Сè може да се случи. Знаете, војната е многу чудна работа. Се случуваат многу лоши работи, се случуваат многу добри работи.“
🥴Donald Trump: Ukraine can still win. I don't think they will win, but they still could. I never said they would win. I said they could win. Anything can happen. You know, war is a very strange thing. pic.twitter.com/Ci50dCBbwL
— 🪖MilitaryNewsUA🇺🇦 (@front_ukrainian) October 20, 2025
Зборувајќи за ситуацијата на Блискиот Исток, тој додаде дека САД немало да можат да го склучат неодамнешниот договор ако не го спровеле нападот врз иранските нуклеарни постројки.
„Ако го погледнете Блискиот Исток, би рекол дека пред толку силно да го погодиме Иран, никогаш не можевме да го склучиме тој договор бидејќи ќе имаше темна сенка врз Блискиот Исток. Кога ги отстранивме нивните нуклеарни капацитети, што беше една од најголемите воени операции на сите времиња, без промашување. Го видовте тоа. Оние величествени Б-2. Тоа беше беспрекорен потег од многу талентирани луѓе, предводени од Пит и сите други и нашите големи генерали, особено генералот Рејзин Кејн. Направивме одлична работа и кога тоа се случи, сè стана поинаку и успеавме да склучиме договор“, рече Трамп.
Кога беше прашан понатаму за руските напади врз цивилните области во Украина, американскиот претседател рече дека разговарал за тоа, но дека повеќето од смртните случаи биле војници од двете страни.
„Да. Да. Но, како што знаете, повеќето од луѓето што умираат се војници. Овие војници што умираат во Русија и Украина, тоа е неверојатно. Пет до седум илјади неделно. Можете ли да верувате? И јас го гледам и велам – тоа е сосема неверојатно. Но, потоа има напади врз Киев и некои други места. Станува збор за човечки животи, но голем број човечки животи се војници кои се убиваат на бојното поле. Пет до седум илјади, понекогаш и повеќе, секоја недела. Тоа е масакр. Најлошиот од Втората светска војна“, рече Трамп.
Свет
Самитот Путин-Трамп во подготовка, Лавров и Рубио разговараа

Рускиот министер за надворешни работи, Сергеј Лавров, и американскиот државен секретар, Марко Рубио, кои се задолжени за подготовка на самитот меѓу претседателите Владимир Путин и Доналд Трамп, одржаа конструктивен разговор, објави руското Министерство за надворешни работи.
Путин и Трамп се согласија во телефонски разговор минатиот четврток наскоро да се сретнат во унгарската престолнина Будимпешта за нивниот втор самит оваа година, а двете страни рекоа дека Лавров и Рубио ќе го подготват состанокот.
„Беше одржана конструктивна дискусија за можните конкретни чекори за спроведување на договорите постигнати за време на телефонскиот разговор меѓу рускиот претседател Владимир Путин и американскиот претседател Доналд Трамп на 16 октомври“, објави руското Министерство за надворешни работи.
Русија соопшти дека сака да разговара за можно мировно решение во Украина и начини за подобрување на билатералните односи меѓу Москва и Вашингтон на самитот.
Во исто време, во разговор со новинари во понеделникот во Словенија на состанок на медитеранските земји, францускиот претседател Емануел Макрон изјави дека група земји кои ветија дека ќе ја зајакнат поддршката за Украина ќе се состанат во петок во Лондон.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски, исто така, ќе присуствува на состанокот на „коалицијата на добронамерните“, изјави извор запознаен со ова прашање.
Зеленски, во посебен пост на X, објави дека оваа недела ќе има „многу состаноци и преговори во Европа“.