Свет
Планетата Марс има цврсто јадро, открија научниците

Научниците од НАСА, проучувајќи во самото срце на планетата Марс, открија структура што не ја очекуваа. Длабоко во внатрешноста на планетата, сеизмичките податоци од лендерот InSight открија цврста маса со пречник од околу 600 километри.
Ова откритие не само што е во спротивност со претходните сознанија за целосно течното јадро на Црвената планета, туку и не се вклопува во сегашното разбирање на нејзиниот состав, пишува Science Alert.
„Невообичаено е Марс да има цврсто јадро“, рече тимот предводен од сеизмологот Хуисинг Би од Универзитетот за наука и технологија на Кина.
„Раните студии сугерираа дека јадрото на Марс содржи значителна количина на лесни елементи, што ја намалува температурата на јадрото и го прави малку веројатно јадрото да кристализира, со оглед на неговата релативно висока температура.“
Само во последните неколку години научниците успеаја детално да ја мапираат внатрешноста на Марс. Заслугата за ова му припаѓа и на лендерот InSight, кој од 2018 до 2022 година бележеше земјотресни бранови и удари од метеорити користејќи исклучително чувствителен сеизмометар.
Овие бранови, рефлектирајќи се низ внатрешноста на планетата, реагираат различно, во зависност од густината на материјалот, создавајќи еден вид акустичен „рендген“ на Марс. Податоците собрани во текот на четири години ја обезбедија првата детална внатрешна мапа на Марс, откривајќи структура слична на Земјината: тврда кора, истопена површина и густо јадро во центарот.
Постојат клучни разлики помеѓу внатрешноста на Земјата и Марс, и токму тие ги охрабрија научниците да продолжат со истражувањата.
„За разлика од Земјата, Марс денес нема глобално магнетно поле“, објаснија истражувачите. „Наместо тоа, делови од неговата кора се силно магнетизирани, што ни кажува дека Марс некогаш, во далечното минато, имал магнетно поле.“
Глобалното магнетно поле на планетата управува со „динамо“ во нејзиното јадро, кое зависи од конвекцијата во течниот надворешен дел од јадрото.
„Се верува дека овој механизам игра важна улога во одржувањето на магнетното поле на Земјата денес. Спротивно на тоа, за Марс, работите изгледа функционираат поинаку“, додадоа тие во студијата објавена во списанието Nature.
Бидејќи InSight беше стациониран само на една локација, за разлика од мрежата на сеизмички станици на Земјата, тимот се потпираше на податоци од удари на метеорити кои испраќаат бранови низ планетата. Со анализа на 23 такви настани, тие беа во можност да применат техники што вообичаено се користат за податоци од повеќе ќелии.
„Овој пристап ни овозможи да изолираме специфични сеизмички фази врз основа на тоа како тие стигнуваат до ќелиите. Можевме да детектираме бранови што патуваат низ самиот центар на марсовското јадро и рефлексија од внатрешната граница на јадрото, што дава клучни заклучоци за цврсто внатрешно јадро“, наведуваат истражувачите.
Тие пронајдоа неколку различни видови бранови кои, независно еден од друг, укажуваат на постоење на цврсто јадро.
„Овие повеќекратни фази се клучни, бидејќи тие се потврдуваат меѓусебно и сите постојано укажуваат на истиот заклучок: Марс навистина има цврсто внатрешно јадро.“
Што значи ова откритие за иднината?
Како точно може да постои цврсто јадро и покрај високата температура и присуството на полесни елементи како што се сулфур, кислород и јаглерод, засега останува нејасно. Научниците ќе треба да спроведат ново моделирање за да ги испитаат условите на температура, притисок и состав што би можеле да го објаснат ова откритие. И покрај ова, резултатите се исклучително возбудливи, пишува научниот портал.
Понатамошните истражувања би можеле да доведат до подлабоки увиди во тоа како Марс го изгубил своето „динамо“ и своето глобално магнетно поле, но исто така би можеле да откријат нови детали за еволуцијата на карпестите планети – оние за кои се верува дека имаат најголем потенцијал за развој на живот.
„Големината и својствата на внатрешното јадро на Марс служат како клучна референца за разбирање на термичката и хемиската еволуција на планетата“, заклучија истражувачите.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Катар го прифати извинувањето на Нетанјаху

Катар го поздрави извинувањето и ветувањето на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху дека Израел нема повторно да изврши напад врз Доха, соопшти Белата куќа.
Нетанјаху претходно денеска од Белата куќа телефонски разговарал со катарскиот премиер Мохамед бин Абдурахман Ал Тани, извинувајќи се за нападот насочен кон раководството на Хамас, со кој била нарушена катарската сувереност.
Во заедничкото соопштение беше потврдено дека е воспоставен „трилатерален механизам“ за подобрување на односите. Катарскиот премиер ги поздравил гаранциите од Израел, нагласувајќи ја подготвеноста на Доха за понатамошна соработка во интерес на регионалната безбедност и стабилност.
Свет
„Ројтерс“: Нетанјаху му се извинил на Катар за нападот врз Доха

Израелскиот премиер, Бенјамин Нетанјаху, се извинил на Катар поради израелскиот воздушен напад врз Доха од почетокот на месецов, во кој цел биле функционери на Хамас, јави „Ројтерс“.
Според извор близок до израелскиот премиер, тој телефонирал со катарскиот премиер Мохамед бин Абдурахман Ал Тани од Белата куќа, каде што во исто време американскиот претседател Доналд Трамп остварил контакт со Катар.
Извинувањето доаѓа во момент кога Нетанјаху престојува во Вашингтон на средба со Трамп. Главна тема е новиот мировен план од 21 точка, со кој се предвидува прекин на огнот, ослободување на израелските заложници и воспоставување ново управување со Газа без учество на Хамас.
Катар претходно го осуди израелскиот напад како „подмолен“ и „груб прекршок на меѓународното право“. Во исто време, Нетанјаху е под силен притисок да го прифати американскиот план кој ја исклучува анексијата на Западниот Брег и бара формирање нова палестинска влада.
Свет
Осомничениот во случајот со Медлин Мек Кен: „Вратете ми го животот!“

Кристијан Брукнер, осомничен во истрагата за исчезнувањето на Медлин Мек Кен, за првпат јавно проговори по излегувањето од затвор. Во интервју за „Скај њуз“ рече дека е жртва на „лов на вештерки“ и побара да му се врати нормалниот живот.
„Не се чувствувам слободен. Носам нараквица и под 24-часовен надзор сум. Сакам ова да престане и некој да преземе одговорност,“ изјави Брукнер.
Тој се обиде да влезе во канцеларијата на германскиот обвинител Ханс Кристијан Волтерс, кој претходно јавно тврдеше дека има докази дека Брукнер ја киднапирал и убил Медлин, иако призна дека тие не се доволни за подигнување обвинение.
Брукнер (49) неодамна беше ослободен по издржана казна за друго кривично дело. Германските медиуми јавуваат дека по неговото ослободување бил сместен во привремено живеалиште, но по јавниот притисок и протестите на граѓаните, бил преместен од градот Нојминстер.
На директно прашање дали има врска со исчезнувањето на британското девојче, Брукнер одговори дека по совет на адвокатите нема да зборува на таа тема.
Тригодишното девојче исчезна од апартмански комплекс во Праја да Луз во Португалија на 3 мај 2007 година, што предизвика истрага низ цела Европа и стана еден од најпознатите случаи на исчезнати лица. Нејзините родители вечерале со пријателите во блискиот ресторан додека таа и нејзините помали браќа и сестри близнаци спиеле во станот. Нејзината мајка Кејт открила дека Медлин ја нема околу 22 часот по локално време.
Случајот останува нерешен, но германските обвинители велат дека имаат докази кои сугерираат дека Брикнер можеби бил во областа кога исчезнала Медлин. Волтерс рече дека иако тој и другите обвинители не веруваат дека имаат доволно докази за формално да го обвинат Брикнер во случајот Меккен, нивните напори ќе продолжат.