Свет
Победниците и губитниците од падот на Асад

Oткако бунтовниците брзо го зазедоа Дамаск и го принудија на бегство сирискиот моќник Башар ал-Асад, светот се обидува да го разбере најновиот драматичен колапс на Блискиот Исток и неговите последици. „Политико“ дава преглед на потенцијалните победници и губитници од падот на Асад.
Победници
Сирија (можеби)
Сирискиот народ доживеа 13-годишна граѓанска војна и речиси половина век брутално владеење на семејството Асад, кое користеше цензура, државен терор, масовни депортации, хемиска војна и масакри за да ја одржи власта. Војната ги однесе животите на меѓу 470.000 и 600.000 луѓе, што го прави вториот најсмртоносен конфликт во 21 век по Втората војна во Конго.
Повеќе од 13 милиони Сиријци се насилно раселени, а 6,2 милиони избегаа во странство. Војната ги обликуваше околностите за подемот на особено варварската џихадистичка група Исламска држава.
Дали обичните Сиријци ќе излезат како победници зависи од тоа што ќе се случи следно и дали Сирија може да избегне дополнително насилство. Некои стравуваат дека ќе има вакуум на власта и дека ќе се судрат различни политички фракции и религиозни групи.
Постои причина за загриженост. Хајат Тахрир ал-Шам (ХТС), главната бунтовничка фракција, е прогласена за терористичка група од САД. Нејзиниот водач, Абу Мохамед ал Џолани, има историја на џихадистичка милитантност и е поранешен сојузник на покојниот Абу Бакр ал-Багдади, водачот на Исламската држава (ИД). На крајот тие се расправаа за тактики и станаа непријатели.
ХТС се одвои од Ал Каеда, но Џолани направи многу за да ја ребрендира својата група од 30.000 борци како националистичка сила и усвои помирувачки тон кон верските малцинства во Сирија. Во енклавата Идлиб, која ХТС ја контролира од 2016 година, групата го омекна својот став кон христијанското и друзското малцинство. Кога го зазел Алепо, Џолани им ветил на христијаните дека ќе бидат безбедни, а црквите во градот можат непречено да функционираат.
Прашањето е дали Џолани и ХТС навистина ги отфрлија своите екстремистички корени. Во петокот, Џолани рече дека групата еволуирала и дека обновата на Сирија сега е приоритет.
Турција
Реџеп Тајип Ердоган и Башар ал Асад некогаш беа пријатели, но турскиот лидер го поддржа бунтот кога избувна пред речиси 14 години – најмногу поради тоа што турскиот геополитички ривал Иран го поддржуваше сирискиот режим.
Турција беше главен спонзор на сириските исламистички опозициски групи. Како што се одвиваше војната, и поумерените и посекуларните продемократски бунтовнички фракции ја изгубија моќта или беа надиграни од нивните построги и подисциплинирани исламистички ривали, позицијата на Анкара се зајакна.
Падот на Асад сега веројатно ќе му помогне на Ердоган да ја унапреди својата геополитичка агенда, нудејќи му можност да постигне неколку стратешки цели, вклучително и задржување на курдските сепаратисти во североисточна Сирија кои имаат блиски врски со турските курдски сепаратисти. Неопходната реконструкција ќе им користи и на турските компании.
Израел
Иран брзо го обвини Израел дека помага во соборувањето на Асад. Кога Алепо падна во рацете на бунтовниците, иранскиот министер за надворешни работи Абас Арагчи рече дека тоа е заговор на израелскиот режим за дестабилизација на регионот. Иако на Техеран му одговара да ги обвинува ционистите – а израелското воено понижување на Хезболах секако им помогна на бунтовниците во Сирија – нема докази за директна израелска воена помош. Освен тоа, таквата помош нема да биде потребна со оглед на покровителството на Турција врз бунтовниците.
Сепак, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го поздрави соборувањето на Асад, велејќи дека тоа е директен резултат на нивната силна акција против Хезболах и Иран, главните поддржувачи на Асад. Тој, сепак, нагласи дека и покрај големата можност што ја нуди овој „историски ден“, постојат и значителни опасности.
Тој им нареди на израелските војници да ги преземат напуштените позиции на сириската армија во Голанската висорамнина, за да се осигураат дека нема непријателска сила да биде поставена веднаш до границата на Израел и да бидат подготвени за секој хаос што може да избие во Сирија.
Соборувањето на Асад очигледно му користи на Израел бидејќи тоа значи слабеење на регионалната моќ на Иран и отстранување на важен член на оската на отпорот на Техеран. Иран повеќе нема да има копнени патишта за снабдување со Хезболах. Исто така, може да го направи Либан победник ако успее да го потисне Хезболах и да стане понормална земја.
Рагед Татари
Сириски затвореник беше ослободен во неделата по 43 години затвор. Затворен е во 1981 година, за време на владеењето на Хафез Асад. Поранешниот воен пилот беше ослободен на 8 декември со илјадници други затвореници.
Губитници
сириските Курди
Асад во голема мера ги остави сириските Курди сами во североисточна Сирија, каде што уживаа во полуавтономија.
Сомнително е дали новиот режим во Дамаск, доколку во него доминираат исламистите, ќе им даде ист простор за маневрирање на Курдите. Ова во голема мера зависи, се разбира, од тоа како Сирија ќе се развива политички.
Но, офанзивата на сириските бунтовници, исто така, доведе до територијални придобивки на исламистите поддржани од Турција против курдската милитантна група ЈПГ, поддржана од САД, која ја загуби контролата врз некои градови и села во источен Алепо.
Најавата на Доналд Трамп на социјалните мрежи дека САД не треба да имаат никаква врска со овој конфликт тешко дека ќе им помогне на сириските Курди. За време на неговиот прв мандат, Трамп сакаше да ги повлече сите американски специјални сили од североисточна Сирија, каде што се бореа со Курдите против џихадистите на Исламската држава. Пентагон го убеди да задржи некои и се проценува дека околу 900 се уште се во Сирија.
сириските алавити
Алавитите сочинуваат околу 12 отсто од населението во Сирија и стравуваа дека ќе страдаат ако Асад биде соборен. Тие се следбеници на шиитскиот ислам, беа столбот на режимот на Асад и имаа водечки позиции во владата, армијата и разузнавачките служби. Во текот на првите години од бунтот, тие ја формираа Шабиху, прорежимски милиции кои беа сметани за одговорни за масакри и систематски силувања.
Русија, Иран и Хезболах
Падот на Асад драматично ја ослабна позицијата на Русија на Блискиот Исток, како и позицијата на Иран. Заедно, Москва и Техеран го спасија сирискиот режим од колапс во 2015 година, кога се чинеше дека Асад ќе биде соборен. Шиитските милиции командувани од Иран му помогнаа на сирискиот автократ да го врати Алепо од бунтовниците кои четири години контролираа околу половина град.
Москва го притискаше Асад да се помири со Ердоган и да истражува политички решенија за ставање крај на граѓанската војна. Намерата беше да се обезбеди пазар за руските компании и стратешките воздушни и поморски бази во Сирија. Во текот на летото, Кремљ постојано се обидуваше да организира средби меѓу сирискиот и турскиот лидер.
И покрај тоа, Москва направи малку за да го спречи падот на Асад и се чинеше дека ги мие рацете од режимот. Руските воздушни напади за поддршка на Асад од почетокот на офанзивата на бунтовниците на 27 ноември беа минимални, најмногу поради тоа што Владимир Путин мораше да се фокусира на Украина.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Израел се подготвува за целосна окупација на Појасот Газа

Израелскиот безбедносен кабинет го одобри планот на премиерот Бенјамин Нетанјаху за преземање воена контрола над Газа, што претставува нова голема ескалација во војната. Одлуката беше донесена по состанок кој траеше длабоко во ноќта, а со неа се потврдува дека за завршување на конфликтот е потребно „целосно безбедносно преземање на Појасот Газа“, пишува „Скај њуз“.
Пред состанокот, Нетанјаху во интервју за „Фокс њуз“ го потврди намерите на Израел. На прашањето дали Израел „ќе ја преземе контролата над целата Газа“, одговори: „Имаме намера, за да ја обезбедиме нашата безбедност, да го отстраниме Хамас таму и да го ослободиме населението на Газа.“ Додаде дека Израел не сака да ја задржи територијалната контрола, туку да воспостави безбедносен појас и власта да ја предаде на арапски сили кои ќе управуваат правилно.
По состанокот, од кабинетот на израелскиот премиер беше соопштено дека Израелските одбранбени сили (ИДФ) ќе се подготвуваат за преземање на контролата над градот Газа, додека истовремено ќе се дистрибуира хуманитарна помош до цивилите надвор од зоните на борба. Безбедносниот кабинет усвои пет принципи за завршување на војната: разоружување на Хамас, враќање на сите заложници, демилитаризација на Газа, израелска безбедносна контрола над Појасот и воспоставување алтернативна цивилна власт која не е ниту Хамас ниту Палестинската самоуправа.
Овој план наиде на остри критики, вклучително и од семејствата на заложниците кои ги држи Хамас. Аинав Зангаукер, мајка на заложникот Матан Зангаукер, изјави дека Нетанјаху ѝ ветил работа на договор за ослободување. „Некој што зборува за сеопфатен договор не оди да ја освојува Газа и да ги загрозува заложниците и војниците“, напиша на социјалната мрежа X, додавајќи: „Нетанјаху и неговите партнери се подготвуваат да го осудат на смрт.“
Според извештаите од израелските медиуми, началникот на Генералштабот на израелската армија, Ејал Замир, исто така предупредил против окупација на Газа, наведувајќи дека тоа би ги загрозило заложниците и дополнително би ја оптоварило армијата. Од меѓународната страна, јордански официјален претставник порача дека Арапите „ќе го поддржат само она што Палестинците ќе го договорат и одлучат“ и дека „нема да се согласат со политиката на Нетанјаху ниту ќе ги чистат неговите нереди“.
Џина Аберкромби-Винстенли, поранешна претседателка на Советот за политика за Блискиот исток, изјави за Sky News дека „многу малку луѓе“ веруваат дека планот за окупација е добра идеја. „Тешко е да се придонесе за траума и очајот на Палестинците во Појасот Газа, но ова сигурно ќе го направи тоа“, рече таа, истакнувајќи дека новото присилно преселување само ќе ги влоши страдањата на населението.
Овие одлуки доаѓаат откако вчера, според податоците на локалните болници, најмалку 42 Палестинци биле убиени во израелските воздушни напади и пукање низ јужна Газа.
Најновиот конфликт започна со напад на Хамас на 7 октомври 2023 година, во кој загинаа околу 1.200 лица, а 251 беа киднапирани. Се проценува дека Хамас сè уште држи околу 50 заложници. Според Министерството за здравство во Газа, кое е под контрола на Хамас, во израелската одмаздничка офанзива убиени се повеќе од 61.000 Палестинци.
Свет
САД нудат 50 милиони долари за апсење на претседателот на Венецуела

Соединетите Американски Држави ја удвоија наградата за информации што би довеле до апсење на венецуелскиот претседател Николас Мадуро на 50 милиони долари, обвинувајќи го дека е еден од најголемите трговци со дрога во светот, пишува „Би-би-си њуз“.
Американскиот претседател, Доналд Трамп, е долгогодишен критичар на Мадуро, кој повторно ја презеде функцијата во јануари по изборите обележани со обвинувања за фалсификување на гласови, чии резултати во голема мера беа отфрлени од меѓународната заедница. Генералниот обвинител, Пам Бонди потврди дека САД ќе ја удвојат претходно објавената награда од 25 милиони долари, тврдејќи дека Мадуро е директно поврзан со операции за трговија со дрога.
Венецуелскиот министер за надворешни работи Иван Гил ја нарече новата награда „патетична“ и ја нарече „политичка пропаганда“. „Не сме изненадени, со оглед на тоа од каде доаѓа“, рече Гил, обвинувајќи ja Бонди за „очајно одвлекување на вниманието“ од негативните наслови околу справувањето со случајот со педофилот Џефри Епштајн.
За време на првиот мандат на Трамп, американската влада ги обвини Мадуро и други високи венецуелски функционери за низа кривични дела, вклучувајќи наркотероризам, корупција и трговија со дрога. Во тоа време, Министерството за правда на САД тврдеше дека Мадуро соработувал со колумбиската бунтовничка група ФАРК за „да користи кокаин како оружје за „совладување“ на САД“.
Во видео објавено во четврток, Бонди го обвини Мадуро за координација со групи како што се Трен де Арагва – венецуелска банда означена како терористичка организација од администрацијата на Трамп – и картелот Синалоа, моќна мексиканска криминална мрежа. Се тврдеше дека Агенцијата за борба против дрога на САД (ДЕА) „запленила 30 тони кокаин поврзан со Мадуро и неговите соработници, со речиси седум тони поврзани со самиот Мадуро“. Мадуро претходно ги отфрли тврдењата на САД за директна вмешаност во трговијата со дрога.
Мадуро, лидерот на Обединетата социјалистичка партија, кој го наследи Уго Чавез во 2013 година, се соочи со повеќекратни обвинувања за потиснување на опозициските групи и задушување на несогласувањето во Венецуела, вклучително и употреба на насилство. Тој ги преживеа протестите по спорните избори минатата година и ја задржа власта.
Сепак, во јуни Уго Карвахал, поранешниот шеф на воената разузнавачка служба на Венецуела, беше осуден по неколку обвиненија за трговија со дрога откако беше уапсен во Мадрид и екстрадиран во САД. Карвахал, познат по прекарот Ел Поло, беше моќен шпион кој избега од Венецуела откако ја повика војската да поддржи кандидат на опозицијата и да го собори Мадуро.
Иако првично ги негираше обвиненијата, подоцна се изјасни за виновен, поттикнувајќи шпекулации дека склучил договор со американските власти во замена за помала казна и инкриминирачки информации за Мадуро. Обединетото Кралство и ЕУ, исто така, објавија санкции против владата на Мадуро по неговото враќање на функцијата претходно оваа година.
Свет
Либанската влада го поддржа американскиот план, луѓето на Хезболах ја напуштија седницата

Министерот за информации на Либан објави дека владата ги одобрила целите на американскиот предлог за разоружување на Хезболах до крајот на годината и прекин на израелските воени операции во земјата. Тој додаде дека владата не ги разгледала сите детали од предлогот.
Соединетите Американски Држави му презентираа на Либан предлог за разоружување на Хезболах до крајот на годината, со прекин на израелските воени операции во земјата и повлекување на израелските војници од пет позиции во јужен Либан.
Тој план, предложен од претставникот на американскиот претседател Доналд Трамп во регионот, Том Барак, ги утврдува најдеталните чекори досега за разоружување на Хезболах, група поддржана од Иран. Таа организација досега ги отфрлаше сè погласните повици за разоружување откако влезе во разорна војна со Израел минатата година.
Планот беше дискутиран на седница на либанската влада. Хезболах сè уште не го коментираше предлогот, но три извори за Ројтерс изјавија дека министрите од групата поддржана од Иран и нивните шиитски муслимански сојузници ја напуштиле седницата во знак на протест поради дискусиите за предлогот.
Целите на американскиот предлог вклучуваат постепено укинување на вооруженото присуство на недржавни актери, вклучувајќи го и Хезболах, потоа распоредување на либански сили во клучните гранични и внатрешни области, повлекување на Израел од петте позиции што ги држи, решавање на прашањето со затворениците преку индиректни преговори и трајно обележување на границите на Либан со Израел и Сирија.
Вчера, Хезболах ја обвини либанската влада дека направила голем грев со тоа што планирала да го прифати американскиот предлог, велејќи дека потегот е резултат на американски диктати и дека ќе се третира како да не постои.
„Владата на премиерот Наваф Салам направи голем грев со тоа што одлучи да одземе оружје од Либан за да се спротивстави на израелскиот непријател. Одлуката целосно им служи на интересите на Израел“, се вели во соопштението.