Свет
Победниците и губитниците од падот на Асад
Oткако бунтовниците брзо го зазедоа Дамаск и го принудија на бегство сирискиот моќник Башар ал-Асад, светот се обидува да го разбере најновиот драматичен колапс на Блискиот Исток и неговите последици. „Политико“ дава преглед на потенцијалните победници и губитници од падот на Асад.
Победници
Сирија (можеби)
Сирискиот народ доживеа 13-годишна граѓанска војна и речиси половина век брутално владеење на семејството Асад, кое користеше цензура, државен терор, масовни депортации, хемиска војна и масакри за да ја одржи власта. Војната ги однесе животите на меѓу 470.000 и 600.000 луѓе, што го прави вториот најсмртоносен конфликт во 21 век по Втората војна во Конго.
Повеќе од 13 милиони Сиријци се насилно раселени, а 6,2 милиони избегаа во странство. Војната ги обликуваше околностите за подемот на особено варварската џихадистичка група Исламска држава.
Дали обичните Сиријци ќе излезат како победници зависи од тоа што ќе се случи следно и дали Сирија може да избегне дополнително насилство. Некои стравуваат дека ќе има вакуум на власта и дека ќе се судрат различни политички фракции и религиозни групи.
Постои причина за загриженост. Хајат Тахрир ал-Шам (ХТС), главната бунтовничка фракција, е прогласена за терористичка група од САД. Нејзиниот водач, Абу Мохамед ал Џолани, има историја на џихадистичка милитантност и е поранешен сојузник на покојниот Абу Бакр ал-Багдади, водачот на Исламската држава (ИД). На крајот тие се расправаа за тактики и станаа непријатели.
ХТС се одвои од Ал Каеда, но Џолани направи многу за да ја ребрендира својата група од 30.000 борци како националистичка сила и усвои помирувачки тон кон верските малцинства во Сирија. Во енклавата Идлиб, која ХТС ја контролира од 2016 година, групата го омекна својот став кон христијанското и друзското малцинство. Кога го зазел Алепо, Џолани им ветил на христијаните дека ќе бидат безбедни, а црквите во градот можат непречено да функционираат.
Прашањето е дали Џолани и ХТС навистина ги отфрлија своите екстремистички корени. Во петокот, Џолани рече дека групата еволуирала и дека обновата на Сирија сега е приоритет.
Турција
Реџеп Тајип Ердоган и Башар ал Асад некогаш беа пријатели, но турскиот лидер го поддржа бунтот кога избувна пред речиси 14 години – најмногу поради тоа што турскиот геополитички ривал Иран го поддржуваше сирискиот режим.
Турција беше главен спонзор на сириските исламистички опозициски групи. Како што се одвиваше војната, и поумерените и посекуларните продемократски бунтовнички фракции ја изгубија моќта или беа надиграни од нивните построги и подисциплинирани исламистички ривали, позицијата на Анкара се зајакна.
Падот на Асад сега веројатно ќе му помогне на Ердоган да ја унапреди својата геополитичка агенда, нудејќи му можност да постигне неколку стратешки цели, вклучително и задржување на курдските сепаратисти во североисточна Сирија кои имаат блиски врски со турските курдски сепаратисти. Неопходната реконструкција ќе им користи и на турските компании.
Израел
Иран брзо го обвини Израел дека помага во соборувањето на Асад. Кога Алепо падна во рацете на бунтовниците, иранскиот министер за надворешни работи Абас Арагчи рече дека тоа е заговор на израелскиот режим за дестабилизација на регионот. Иако на Техеран му одговара да ги обвинува ционистите – а израелското воено понижување на Хезболах секако им помогна на бунтовниците во Сирија – нема докази за директна израелска воена помош. Освен тоа, таквата помош нема да биде потребна со оглед на покровителството на Турција врз бунтовниците.
Сепак, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го поздрави соборувањето на Асад, велејќи дека тоа е директен резултат на нивната силна акција против Хезболах и Иран, главните поддржувачи на Асад. Тој, сепак, нагласи дека и покрај големата можност што ја нуди овој „историски ден“, постојат и значителни опасности.
Тој им нареди на израелските војници да ги преземат напуштените позиции на сириската армија во Голанската висорамнина, за да се осигураат дека нема непријателска сила да биде поставена веднаш до границата на Израел и да бидат подготвени за секој хаос што може да избие во Сирија.
Соборувањето на Асад очигледно му користи на Израел бидејќи тоа значи слабеење на регионалната моќ на Иран и отстранување на важен член на оската на отпорот на Техеран. Иран повеќе нема да има копнени патишта за снабдување со Хезболах. Исто така, може да го направи Либан победник ако успее да го потисне Хезболах и да стане понормална земја.
Рагед Татари
Сириски затвореник беше ослободен во неделата по 43 години затвор. Затворен е во 1981 година, за време на владеењето на Хафез Асад. Поранешниот воен пилот беше ослободен на 8 декември со илјадници други затвореници.
Губитници
сириските Курди
Асад во голема мера ги остави сириските Курди сами во североисточна Сирија, каде што уживаа во полуавтономија.
Сомнително е дали новиот режим во Дамаск, доколку во него доминираат исламистите, ќе им даде ист простор за маневрирање на Курдите. Ова во голема мера зависи, се разбира, од тоа како Сирија ќе се развива политички.
Но, офанзивата на сириските бунтовници, исто така, доведе до територијални придобивки на исламистите поддржани од Турција против курдската милитантна група ЈПГ, поддржана од САД, која ја загуби контролата врз некои градови и села во источен Алепо.
Најавата на Доналд Трамп на социјалните мрежи дека САД не треба да имаат никаква врска со овој конфликт тешко дека ќе им помогне на сириските Курди. За време на неговиот прв мандат, Трамп сакаше да ги повлече сите американски специјални сили од североисточна Сирија, каде што се бореа со Курдите против џихадистите на Исламската држава. Пентагон го убеди да задржи некои и се проценува дека околу 900 се уште се во Сирија.
сириските алавити
Алавитите сочинуваат околу 12 отсто од населението во Сирија и стравуваа дека ќе страдаат ако Асад биде соборен. Тие се следбеници на шиитскиот ислам, беа столбот на режимот на Асад и имаа водечки позиции во владата, армијата и разузнавачките служби. Во текот на првите години од бунтот, тие ја формираа Шабиху, прорежимски милиции кои беа сметани за одговорни за масакри и систематски силувања.
Русија, Иран и Хезболах
Падот на Асад драматично ја ослабна позицијата на Русија на Блискиот Исток, како и позицијата на Иран. Заедно, Москва и Техеран го спасија сирискиот режим од колапс во 2015 година, кога се чинеше дека Асад ќе биде соборен. Шиитските милиции командувани од Иран му помогнаа на сирискиот автократ да го врати Алепо од бунтовниците кои четири години контролираа околу половина град.
Москва го притискаше Асад да се помири со Ердоган и да истражува политички решенија за ставање крај на граѓанската војна. Намерата беше да се обезбеди пазар за руските компании и стратешките воздушни и поморски бази во Сирија. Во текот на летото, Кремљ постојано се обидуваше да организира средби меѓу сирискиот и турскиот лидер.
И покрај тоа, Москва направи малку за да го спречи падот на Асад и се чинеше дека ги мие рацете од режимот. Руските воздушни напади за поддршка на Асад од почетокот на офанзивата на бунтовниците на 27 ноември беа минимални, најмногу поради тоа што Владимир Путин мораше да се фокусира на Украина.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Нова анкета: Зеленски попопуларен отколку пред руската инвазија
ОКОЛУ 63 отсто од Украинците ги одобруваат постапките на Володимир Зеленски како претседател, според истражувањето спроведено од проектот „Идентитет и граници: случајот на Украина“ (IBIF) во партнерство со Киевскиот Меѓународен институт за социологија (КИИС).
Анкетата беше објавена набргу откако американскиот претседател Доналд Трамп рече дека Зеленски има „4 отсто поддршка“ без да наведе извор за да го потврди своето тврдење. Набргу потоа, Трамп го нарече Зеленски „диктатор“. Истражувањето беше спроведено помеѓу ноември 2024 година и јануари 2025 година. Во него учествувале 1600 испитаници. Проектот ИБИФ е првенствено финансиран од Британската академија.
Околу 26,1 отсто од Украинците рекле дека целосно го одобруваат Зеленски, додека 36,9 отсто рекле дека главно го одобруваат. Вкупната бројка е повисока отколку во анкетите спроведени пред целосната руска инвазија и во пролетта 2024 година. Анкетата покажа дека 14,4 отсто целосно не ги одобруваат постапките на Зеленски како претседател, додека 18,3 отсто рекле дека главно не ги одобруваат.
Значи, Зеленски:
– целосно го одобруваат – 26,1 отсто од испитаниците
– главно го одобруваат – 36,9 отсто од испитаниците
– целосно не го одобруваат – 14,4 отсто од испитаниците
– главно не го одобруваат – 18,3 испитаници
Вкупно 73 отсто од испитаниците потврдиле дека Зеленски би можеле да го наречат „интелигентна личност“, додека 63 отсто го нарекле „силен лидер“. Зеленски останува најпопуларниот украински политичар, кој води во анкетите за претстојните претседателски избори, пренесува КИИС.
Помеѓу 26 и 32 отсто од Украинците се подготвени да гласаат за Зеленски во првиот круг, според истражувањето. Зеленски значително го надмина својот претходник, бизнисменот и пратеник Петро Порошенко, кој имаше 5-6 отсто во анкетите, пренесува „Киев Индепендент“.
„Потенцијален кандидат во вториот круг би можел да биде популарната воена фигура генерал Валериј Залужни, поранешен врховен командант и актуелен украински амбасадор во Обединетото Кралство, но тој јавно не изразил никакви политички амбиции“, соопшти КИИС.
Во Украина требаше да се одржат претседателски избори во пролетта 2024 година, но тие беа одложени поради целосна руска инвазија. Украинскиот устав не дозволува избори за време на воена состојба.
Европа
Ватикан: Папата Франциско добро се одмори осмата ноќ во болница
Папата Франциско, кој пред осум дена беше хоспитализиран поради пневмонија, „се одмори добро“, соопшти Ватикан, иако се уште постои загриженост за неговото здравје.
„Папата Франциско добро се одмори“, се вели во соопштението на Ватикан, откако еден од неговите лекари, професорот Серхио Алфиери, одговори негативно на новинарско прашање дали папата е надвор од животна опасност на брифингот за новинарите одржан во петокот во болницата Гемели во Рим.
Тој објасни дека „во случаи како овој, постои ризик патогени да влезат во крвотокот и да предизвикаат потенцијално фатална сепса“.
Токму затоа, превентивно, и покрај тоа што е „малку подобро“ и не е приклучен на ниту една машина, оправдано е да го задржат во болница „барем цела наредна недела“, рече тој пред толпата новинари. Тој додаде дека „ќе бидат потребни денови, па дури и недели за да се види ефективноста на терапијата што се применува“.
Папата ги прима своите најблиски соработници во болницата, чита, потпишува документи и телефонира.
Франциско беше хоспитализиран на 14 февруари, првично поради бронхитис, но Светата столица во вторникот откри дека тој развил пневмонија на двете белодробни крила.
Неговата хоспитализација, четврта од 2021 година, предизвикува сериозна загриженост бидејќи папата е веќе ослабен поради низа здравствени проблеми што ги имаше во последниве години.
Европа
Фицо: Русија го прекрши меѓународното право, но имаше сериозни причини за тоа
Словачкиот премиер Роберт Фицо изјави дека Русија имала „сериозни безбедносни причини“ да изврши инвазија на Украина.
„Никој не спори дека руската употреба на воена сила во Украина е кршење на меѓународното право. Меѓутоа, Русија имаше сериозни безбедносни причини за тоа бидејќи долго време беше држена во заблуда за проширувањето на НАТО“, рече Фицо на Конференцијата за политичко дејствување во САД.
„Конфликтот можеше да заврши набргу по неговото започнување“, додаде тој. Во својот 15-минутен говор, Фицо ги поддржа и неодамнешните критики на американскиот претседател Доналд Трамп кон украинскиот претседател Володимир Зеленски, велејќи дека на Зеленски „всушност му е потребна оваа војна“ за да остане на власт.
Тој се осврна и на тврдењето на Трамп дека Зеленски е диктатор. „Кога има војна, не може да има демократски избори… Кога има војна, тешко е да се истражи каде завршиле огромен дел од средствата дадени на Украина“, рече Фицо.
Тој тврди дека „апсолутното мнозинство“ од земјите-членки на Европската унија, освен Словачка и Унгарија, „ја поддржуваат идејата дека војната во Украина треба да се искористи за политичко и економско ослабување на Русија“. „Украина беше жртва на лоша стратегија“, убеден е тој.
Тој, исто така, го обвини Брисел дека „се турка на американско-руската преговарачка маса и покрај тоа што три години отворено ја поддржува војната во Украина“. „Европа во секој случај треба да му помогне на американскиот претседател што поскоро да ги прекине бесмислените убиства во Украина, а не да го попречува во постигнувањето на таа цел“, нагласи тој.
Овој говор доаѓа во време на зголемени тензии меѓу Фицо и Зеленски. Фицо, кој одржува пријателски врски со Русија, му се закани на Киев по прекинот на транзитот на рускиот гас преку украинска територија на 1 јануари. Во својата изјава на 28 јануари, Фицо го нарече Зеленски „непријател“ на Словачка.
Нападната и силувана девојка од Скопје, уапсен 37-годишник
Денеска во 01.20 часот во Скопје, полициски службеници од СВР Скопје го лишиле од слобода 37-годишниот Б.Б. од Скопје, постапувајќи...
(Фото) Претрес во Тетово, пронајдена дрога, уапсен дилер
Вчера во 16.55 часот во Тетово, полициски службеници од СВР Тетово го лишиле од слобода 37-годишниот М.М. од Тетово. При...
(Видео) „Скандалозната одлука на Таравари за КАРИЛ: Загрозени животи и распад на здравствениот систем“, вели Цветаноски
„Здравството е во тотален хаос, ништо не функционира, нема лекови, нема соодветни услуги, не работат важни центри. Со последната скандалозна...
Хамас го предаде телото на Шири Бибас, пред два дена предале погрешно тело
Од кибуцот Нир Оз денеска беше потврдено дека телото на жената предадено од палестинската екстремистичка група Хамас во Појасот Газа...
„Њујорк Пост“ до Трамп: Ова е диктатор
На насловната страница на вчерашното издание на „Њујорк пост“ беше објавена фотографија од рускиот претседател Владимир Путин со натпис: „ОВА...
(Видео) Мицкоски од Вашингтон: Македонија е верен сојузник на САД, направивме многу отстапки, Европа треба да биде принципиелна наместо со двојни стандарди
Премиерот Христијан Мицкоски вчера се обрати на конференцијата „CPAC“ во Вашингтон, при што ја искористи приликата да ја запознае американската...
Со секира го искршиле стаклото од кафулето, па со бензин го запалиле: обвинение против тројца за намерно предизвикување пожар во Кисела Вода
По спроведена истражна постапка, јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Скопје поднесе Обвинителен акт против вкупно три лица кои се...
(Видео) „Децата биле брутално убиени со голи раце“: Израел го обвини Хамас за убиство на двете киднапирани момчиња
Ариел и Кфир Бибас, две израелски момчиња киднапирани од Хамас за време на терористички напад на 7 октомври 2023 година,...
Трамп: Зеленски не е доволно важен за да биде на преговорите
Американскиот претседател ја продолжи вербалната војна против својот украински колега. Овој пат Доналд Трамп изјави дека Зеленски не е доволно...
Нема потреба од промена на химната, симболите треба да обединуваат, а не да разединуваат, порача Сиљановска-Давкова
Нема потреба од промена на химната, одговори денеска претседателката на државата, Гордана Сиљановска-Давкова, која појасни дека треба да се биде...
Вработените во Филхармонијата со порака до Љутков: „Нема да дозволиме институцијата да биде жртва на бесрамни политички договори
Вработените во Македонската филхармонија денеска на протест преку кој упатија јавен апел до министерот за култура и туризам, Зоран Љутков...
Полициски возила ќе ги снимаат погрешно паркираните за автоматско казнување
Покрај камерите на улиците во рамките на „Безбеден град“, кои ќе ги ловат прекршоците во сообраќајот, полицајци со возило опремено...
„Ројтерс“: Американците и Русите се состанувале во Швајцарија со месеци на разговори за Украина
Претставници на САД и Русија се состанале во Швајцарија на неформални разговори за војната во Украина во последните месеци, од...
Левицата на средба со рускиот амбасадор: „Односите ни се на минимум поради водење политика за туѓи интереси“
Во репрезентативната „Струшка сала“ на Собранието, пратениците на Левица, Димитар Апасиев и Реџеп Исмаил – Хактан, вчера, остварија средба со...
Мицкоски од Вашингтон: Прво, завршени преговори, па уставни измени, претрпевме многу понижувања
Ние како нација направивме сè што можевме, претрпевме многу понижувања и прифативме многу лоши договори поради нашата европска перспектива и...
Шефот на диломатијата на Трамп: Нема средба меѓу Путин и Трамп без напредок за крај на војната
Можниот состанок меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин во голема мера ќе зависи од тоа дали...
Меџити најавува масовни вработувања во администрацијата: Ќе создадеме илјадници работни места за Албанците
Првиот вицепремиер и претседател на Демократското движење, Изет Меџити, ветува дека Албанците ќе се вработуваат во државната и јавната администрација....
Tрамп му понуди на Зеленски нов договор за минералите
Администрацијата на Трамп и понуди на Украина подобрена верзија од нацрт-договорот за минералите, откако претседателот Володимир Зеленски го налути американскиот...
Шефот на републиканците во Конгресот: Немаме апетит за финансирање на Украина
Претседателот на Претставничкиот дом на САД, Мајк Џонсон, синоќа изјави дека „САД немаат апетит“ за нов закон за финансирање на...
Израел: Телото што ни го врати Хамас не е на мајката на двете момчиња
Едно од четирите тела што вчера беа вратени од Газа во Израел не е на заложничкта Шири Бибас, како што...
