Свет
Повеќе од 3.000 луѓе загинаа во земјотресот во Мјанмар, прогласен прекин на огнот во граѓанската војна

Владејачката хунта во Мјанмар прогласи привремен прекин на огнот во својата граѓанска војна во вторникот за да ги олесни хуманитарните напори по земјотресот со јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала, каде загинаа повеќе од 3.000 луѓе.
На државната телевизија МРТВ денеска беше објавено соопштение од високата воена команда во кое се наведува дека прекинот на огнот ќе трае до 22 април, а целта е да се изрази сочувство за луѓето погодени од земјотресот.
Претходно, едностран прекин на огнот беше прогласен од страна на вооружените групи на отпор кои се спротивставија на воената влада.
Овие групи мора да се воздржат од напад на државата или прегрупирање, во спротивно армијата ќе ги преземе „неопходните“ мерки, се вели во соопштението на армијата.
Претходно денеска спасувачите извлекоа живи тројца мажи од урнатините пет дена по земјотресот.
Земјотресот со епицентар во Мјанмар е силно почувствуван и во Тајланд, а причинета е голема материјална штета. Бројот на загинати денеска се искачи на 3.003, а повредени се над 4.500 лица, објави МРТВ. Сепак, се претпоставува дека бројките се многу поголеми.
Мјанмар веќе доживуваше хуманитарна криза поради граѓанската војна. Според податоците на Обединетите нации, повеќе од три милиони луѓе биле внатрешно раселени, а на повеќе од 20 милиони луѓе им била потребна помош дури и пред земјотресот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Русија: НАТО може да се распадне

Рускиот министер за надворешни работи, Сергеј Лавров, изјави дека Москва планира да ги намали трошоците за одбрана и смета оти одлуката на НАТО да ги зголеми трошоците на крајот може да доведе до негов колапс.
На самитот во Хаг во среда, лидерите на НАТО поддржаа зголемување на трошоците за одбрана на пет проценти од БДП до 2035 година, како што побара американскиот претседател Доналд Трамп, и рекоа дека се решени да се бранат едни со други од заканата од Русија.
Кога беше побарано од него да ја коментира изјавата на полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски, кој тврдеше дека трката во вооружување меѓу Русија и Западот може да доведе до пад на рускиот претседател Владимир Путин, Лавров одговори дека смета дека НАТО може да се распадне поради зголемените трошоци за одбрана.
„Бидејќи е таков прогнозер, веројатно гледа дека катастрофалното зголемување на буџетот на земјите-членки на НАТО, според моите проценки, ќе доведе и до распад на таа организација“, рече Лавров.
Русија, која ја нападна Украина во февруари 2022 година, ги отфрла стравувањата на Западот дека еден ден ќе нападне членка на НАТО, што според мислењето и на Русија и на САД би можело да предизвика Трета светска војна.
Путин во петокот изјави дека Русија размислува за намалување на трошоците за одбрана почнувајќи од следната година. Русија ги зголеми трошоците за одбрана за една четвртина оваа година, на 6,4 проценти од БДП, што е највисоко ниво од Студената војна. Трошоците за одбрана сочинуваат 32 проценти од вкупните буџетски трошоци во 2025 година.
Свет
(Видео) Далај-лама го прославува 90-тиот роденден: „Мојот наследник ќе ја продолжи борбата за слобода на Тибет“

Протераниот тибетски духовен водач далај-лама денес изјави дека наследникот што ќе биде именуван по неговата смрт ќе ја продолжи борбата за тибетска слобода.
Далај-лама денес им се придружи на илјадниците будисти на молитвена служба за да го одбележи својот 90-ти роденден, настан што одекна далеку надвор од индискиот хималајски град, каде што живее со децении.
Облечен во својата традиционална будистичка облека, тибетскиот духовен водач се појави меѓу илјадниците членови на неговата заедница и поддржувачите, кои дојдоа од целиот свет да му се придружат во неговиот манастир „Меклеод Ганџ“.
„Имам 90 години, но сè уште сум физички во форма“, рече тој седејќи меѓу своите следбеници. „Во времето што ми преостанува ќе продолжам да се посветувам колку што е можно повеќе на благосостојбата на другите“.
Водачот и илјадници други Тибеќани живеат во егзил во Индија од 1959 година кога кинеските трупи насилно го задушија востанието во тибетскиот главен град Ласа.
What is interesting to me is the timing of clips coming out just days prior to the 90th birthday celebrations of His Holiness the 14th #DalaiLama
Visuals of 🎂celebration today at Dharamshala🇮🇳
The 5th month of the 5th day of the Tibetan calender.
📹courtesy @CTA_TibetdotNet pic.twitter.com/4gKvwa5MU8
— Tenzing Damdul བསྟན་འཛིན་དགྲ་འདུལ། (@dundhamdul) June 30, 2025
Харизматичниот добитник на Нобеловата награда за мир, чие земско име е Тензин Гјатсо, стана 14-ти духовен и политички водач на Тибеќаните на двегодишна возраст, соодветно идентификуван, како што бара будистичката традиција, како реинкарнација на неговиот претходник.
Додека Кина го обвинува дека е бунтовник и сепаратист, меѓународно признатиот далај-лама се опишува себеси како обичен будистички монах. Многу Тибеќани во егзил стравуваат дека Кина ќе назначи свој наследник за дополнително да ја консолидира контролата врз Тибет, територија на која испраќа војници од 1950 година.
Се очекува прославите за неговиот роденден да продолжат до крајот на неделата.
Европа
(Видео) Топлотен бран во Европа, Шпанија забележа рекордни 46 Целзиусови степени

Топлотниот бран продолжува да зафаќа големи делови од Европа, а властите во многу земји издаваат здравствени предупредувања поради неподносливата топлина. Јужна Шпанија е најтешко погодена со температури над 40 Целзиусови степени регистрирани во Севилја и околните области.
Според Шпанската национална метеоролошка служба, нов јунски температурен рекорд од 46 °C е поставен во градот Ел Гранада во саботата. Истиот извор извести дека овој месец е на пат да стане најжешкиот јуни досега.
⚠️ Récord nacional de temperatura para junio.
→ El día 28 se han alcanzado 46 °C en El Granado (Huelva). El dato, pendiente de validación, supondría la temperatura más alta medida en España en junio desde que hay registros.
→ Supera los 45.2 °C de Sevilla (junio de 1965) pic.twitter.com/0Qb1KJir3W
— AEMET (@AEMET_Esp) June 28, 2025
Црвени предупредувања за екстремна топлина се во сила во делови од Португалија, Италија и Хрватска, а многубројни портокалови предупредувања опфаќаат области од Шпанија, Франција, Австрија, Белгија, Босна и Херцеговина, Унгарија, Србија, Словенија и Швајцарија, пишува Би-би-си.
Во Барселона жена почина откога ја заврши својата смена како чистач на улици во саботата кога температурите беа многу високи. Локалната самоуправа ги истражува околностите на нејзината смрт.
Во Италија одделенијата за итни случаи во болниците во целата земја забележаа пораст на случаи на топлотен удар, главно кај „стари лица, онколошки пациенти или бездомници“, изјави Марио Гуарино, потпретседател на Италијанското друштво за итна медицина, за АФП.
Болниците, како што е „Оспедале деи Коли“ во Неапол, воспоставија посебни протоколи за лекување топлотен удар за да им овозможат на пациентите пристап до клучни терапии, како што е потопување во ладна вода што е можно побргу.
Градот Болоња отвори седум климатизирани засолништа со вода за пиење, а Рим им им дозволи на луѓето над 70 години бесплатно да влегуваат во градските базени. Лекар во Лисабон, главниот град на Португалија, изјави за „Ројтерс“ дека веќе има случаи на топлотен удар и изгореници и покрај предупредувањата да се остане во затворен простор во најжешкиот дел од денот.
Топлотниот бран го погоди и Западен Балкан со температури над 40 Целзиусови степени. Србија ја забележа највисоката температура на 26 јуни откога почнаа евиденциите во 19 век. Словенија ја забележа највисоката јунска температура во саботата. И Македонија беше погодена од екстремна топлина, со температури што достигнаа 42 Целзиусови степена во петокот.
HISTORIC HEAT IN SLOVENIA
Yesterday new national record of June highest tempeture with 38.4C.
Nearly all stations in the country (similarly to Croatia,Serbia and Bosnia) broke their monthly records.
Tables by Arso Vreme pic.twitter.com/hzZ0R88jyZ— Extreme Temperatures Around The World (@extremetemps) June 27, 2025
Лондон денес ќе достигне 35°C
Температурите ќе продолжат да растат во некои области до средината на неделата, а во следните неколку дена се очекува нов топлотен бран во Франција, Германија, Италија и во Велика Британија. Овој викенд беа во сила жолти и портокалови временски предупредувања за делови од Англија, а се очекуваше температурите во Лондон денес да достигнат 35°C.
Жештината се зголемува под голема област со висок притисок, со сув воздух што се спушта и се затоплува. Бидејќи овој процес продолжува неколку дена, температурите постепено се зголемуваат. Областа со висок притисок ќе се движи кон исток во следните неколку дена носејќи високи температури на север и на исток.
Иако е тешко директно да се припишат одделни екстремни временски настани на климатските промени, топлотните бранови стануваат сè почести и поинтензивни токму поради оваа промена.
Научниците од организацијата World Weather Attribution, која го анализира влијанието на климатските промени врз екстремното време, велат дека јунските топлотни бранови со три последователни дена над 28°C сега се речиси десет пати поверојатни отколку во прединдустриското време.