Тич Нат Хан, зен-будистички монах, поет и мировен активист, кој стана познат како противник на Виетнамската војна во 1960-тите, почина денеска на 95-годишна возраст опкружен со свои следбеници во храмот каде што почна неговото духовно патување.

Неговиот еднонеделен погреб ќе се одржи во храмот на тивок и мирен начин, велат неговите следбеници.

„Уметноста на среќата и уметноста на страдањето“

Во голем собир на дела и јавни децениски настапи, Тич Нат Хан зборуваше со нежен и силен глас за потребата „да чекорите како со нозете да ја бакнувате земјата“

Тој доживеа мозочен удар во 2014 година поради што повеќе не можеше да говори и се врати во Виетнам за да ги помине последните денови во Хуе, античкиот главен град и родно место, откако поголемиот дел од својот возрасен живот го помина во егзил.

Како пионер на будизмот на Запад, наречен „Татко на свеста“, тој го основал манастирот „Plum Village“ во Франција и редовно зборувал за практиката на свеста – идентификување и оддалечување од одредени мисли без осудување.

„Ако знаеш да страдаш, многу помалку страдаш“

„Учиш како да страдаш. Ако знаеш да страдаш, страдаш многу, многу помалку. И тогаш знаеш како добро да го искористиш страдањето за да создадеш радост и среќа“, рече тој во едно предавање во 2013 година. „Уметноста на среќата и уметноста на страдањето секогаш одат заедно“, додаде.

Тих Нахат Хан, кој зборуваше седум јазици, предаваше на универзитетите Принстон и Колумбија во САД во раните 1960-ти. Тој се вратил во Виетнам во 1963 година за да се приклучи на растечкото будистичко противење на американско-виетнамската војна, изразена со протест и самозапалување на неколку монаси.

„Видов како комунисти и антикомунисти се убиваат и се уништуваат едни со други затоа што двете страни веруваа дека имаат монопол на вистината“, напиша тој во 1975 година, додавајќи: „Гласот ми беше пригушен од бомби, минофрлачи и извици“.

„Како голем бор“

Во екот на Виетнамската војна во 1960-тите, тој се сретна со активистот за граѓански права Мартин Лутер Кинг, кој јавно го осуди американското учество во Виетнамската војна. Кинг го нарече Тич Нат Хан „апостол на мирот и ненасилството“ и го номинираше за Нобеловата награда за мир.

„Лично, не познавам некој подостоен за Нобеловата награда за мир од овој нежен будистички монах од Виетнам“, напиша Кинг во своето писмо за номинација. Тој беше во Соединетите Американски Држави за да се сретне со Кинг една година претходно, владата на Јужен Виетнам му забрани на Тич Нахат Ханху да се врати дома.

Монахот Хаеним Суним, кој некогаш беше преведувач на Тич Нат Хан за време на патувањето во Јужна Кореја, рече дека господарот на Зен бил смирен, внимателен и полн со љубов.

„Тој беше како голем бор, дозволувајќи им на многу луѓе да се одморат под неговите гранки со неговото прекрасно учење за свесноста и сочувството“, изјави Хаемин Суним за Ројтерс. „Тој беше еден од најневеројатните луѓе што некогаш сум ги сретнал“, нагласи тој.

„Надежта е важна, бидејќи со неа сегашниот момент може полесно да се издржи“, напиша Тич Нат Хан, додавајќи: „Ако веруваме дека утре ќе биде подобро, денес можеме да ги издржиме тешкотиите“, рече големиот учител на свеста.