Европа
Претседателката на ЕК во центарот на скандалот со вакцините: европските обвинители ја истражуваат Урсула фон дер Лајен
Европските обвинители ја презедоа истрагата за наводни кривични дела во врска со преговорите за набавка на вакцини против коронавирусот што ги водеа претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и извршниот директор на „Фајзер“, Алберт Бурле, изјави портпаролот на обвинителството во белгискиот град Лиеж.
Инспекторите на Европското јавно обвинителство (ЕППО) во последните месеци ја презедоа истрагата од белгиските обвинители, кои ја истражуваа Фон дер Лајен за „мешање во јавни функции, уништување на СМС-пораки, корупција и судир на интереси“, според правните документи во кои увид имал „Политико“ и портпаролот на обвинителството во Лиеж.
Иако обвинителите на ЕППО ги истражуваат наводните злосторства, сè уште никој не е обвинет во врска со случајот. Истрагата првично беше отворена од белгиските власти во Лиеж на почетокот на 2023 година откако локалниот лобист Фредерик Балдан поднесе кривична пријава. Жалбата на Балдан се фокусира на наводна размена на СМС-пораки помеѓу Фон дер Лајен и извршниот директор на „Фајзер“, Алберт Бурле, пред најголемиот договор за вакцини на ЕУ во екот на пандемијата на коронавирусот, во таканаречената афера „Фајзергејт“.
Балдан, 36-годишен белгиски лобист со врски со скептичката група за вакцини „Бон сенс“, поднесе кривична пријава во Белгија поради улогата на Фон дер Лејен во преговорите за вакцини со „Фајзер“ за, како што тврди, „мешање во јавните функции, уништување СМС, корупција и судир на интереси“, се вели во правните информации на неговиот адвокат.
Подоцна му се приклучија унгарската и полската влада, иако Варшава е во процес на повлекување на жалбата по изборната победа на проевропската влада предводена од премиерот Доналд Туск, изјави портпаролот на полската влада за „Политико“.
Американскиот весник „Њујорк тајмс“, кој прв откри дека размената се случила кога претседателката на ЕК и извршниот директор на „Фајзер“ преговарале за условите на договорот, почна паралелна тужба против Комисијата кога ЕК одби да ја открие содржината на пораките по барањето за пристап до документи. Веста дека ЕППО сега го истражува случајот ризикува дополнителна проверка на улогата на Фон дер Лејен во огромниот договор за вакцини, кој се проценува дека вреди повеќе од 20 милијарди евра.
ЕППО спроведува паневропски истраги за финансиски криминал и теоретски може да заплени телефони и друг релевантен материјал од канцеларијата на ЕК или други земји во Европа, како Германија, од каде што е Фон дер Лајен. Ваквиот развој на настаните доаѓа во деликатен момент за претседателката на ЕК бидејќи набргу се европските избори, а во Брисел очекуваат Фон дер Лајен да добие втор мандат на чело на Европската комисија.
Комисијата засега одбива да ја открие содржината на СМС-пораките или да го потврди нивното постоење. Договорот, склучен во екот на пандемијата во 2021 година, првично се сметаше за триумф на Фон дер Лајен, но огромната количина купени вакцини предизвика чудење. На крајот на минатата година „Политико“ откри дека пропаднала доза вакцини вредна најмалку четири милијарди евра.
Договорот за вакцината со „Фајзер“ оттогаш е повторно преговаран. Во 2022 година ЕППО објави дека поопшто ја разгледува набавката на вакцини во ЕУ, но ова е првпат канцеларијата експлицитно да се поврзе со таканаречениот „Фајзергејт“.
Случајот што сега го разгледува ЕППО обединува неколку правни, политички и финансиски текови и се вкрстува со тужбите што ги поведе фармацевтскиот гигант „Фајзер“ против Унгарија и Полска. „Фајзер“ ги тужеше Унгарија и Полска за неплаќање на дозите вакцини по запрањето на испораките.
Унгарија, предводена од премиерот Виктор Орбан, жесток противник на Фон дер Лајен, исто така поднесе жалба за улогата на претседателката на ЕК во преговорите за вакцината со „Фајзер“, изјавија двајца извори запознаени со ова прашање, кои побараа да останат анонимни. Полска поднесе жалба во ноември минатата година, потврди портпаролот на полската влада. Сепак, како што наведе, по изборот на Доналд Туск за премиер во декември минатата година, „новата влада работи на повлекување на Полска од овие процедури“.
Официјален претставник на Европската комисија изјави дека ЕК нема сознанија за можни дејства, освен за написи во весници.
Унгарската влада не одговори на барањето за коментар. „Фајзер“ и ЕППО одбија да го коментираат случајот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Фото) Во ужасниот напад врз Тернопол, Русите го убија и 7-годишното девојче од Полска
Бројот на загинати во разорниот руски ракетен напад врз станбена зграда во Тернопол на 19 ноември се искачи на 38, а меѓу жртвите е и седумгодишно девојче од Полска. Вчера, полицијата ја потврди идентификацијата на телата на две жртви кои се водеа како исчезнати, со што се заокружува трагичниот список на жртви во нападот врз овој западноукраински град, пишува „Киев Индепендент“.
Полското Министерство за надворешни работи потврди дека седумгодишната полска државјанка Амелија, која беше убиена заедно со нејзината мајка, е меѓу загинатите. Полскиот премиер Доналд Туск, исто така, оддаде почит на нејзината смрт во емотивна порака.
„Амелка имаше седум години. Седум. Полско дете“, напиша Туск на 21 ноември. „Таа почина во Тернопил за време на брутален руски ракетен напад. Таа повеќе нема да може да исполни ниту еден од своите соништа. Оваа сурова војна мора да заврши, а Русија не смее да победи. Бидејќи ова е и војна за иднината на нашите деца.“
Amelka miała siedem lat. Siedem. Polskie dziecko. Zginęła w Tarnopolu w czasie bestialskiego rosyjskiego ataku rakietowego. Nie spełni już żadnych swoich marzeń. Ta okrutna wojna musi się zakończyć, a Rosja nie może jej wygrać. Bo to jest wojna także o przyszłość naszych dzieci.
— Donald Tusk (@donaldtusk) November 21, 2025
Заврши повеќедневната спасувачка операција
Операциите за пребарување и спасување на местото на нападот завршија на 22 ноември по четиридневна континуирана работа, објави Државната служба за вонредни ситуации на Украина. За време на операцијата, 46 лица беа спасени, вклучувајќи седум деца. Спасувачите, исто така, извлекоа три домашни миленици – две мачки и еден папагал – од урнатините и ги вратија на нивните сопственици.
Претседателот Володимир Зеленски ја нагласи сложеноста на операцијата. „Повеќе од 230 спасувачи од девет региони на Украина се вклучени во операцијата. Во некои области, работата може да се изврши само рачно поради сериозни оштетувања и фрагментација на структурите“, рече Зеленски.
Размер на уништување
На 19 ноември, Русија изврши голем ноќен напад врз неколку украински региони, со цели вклучувајќи ги Тернопол, Хмелницки, Ивано-Франкивск и Лвов, области оддалечени повеќе од 500 километри од фронтовската линија. Две деветкатни згради беа оштетени во нападот врз Тернопол. Во една од нив, уништувањето се прошири од третиот до деветтиот кат. Вкупно 38 лица беа убиени во нападот, вклучувајќи шест деца, а 94 лица беа повредени, вклучувајќи 18 деца.
Европа
Објавени нови мапи; Русите: Напредуваме на сите фронтови, Украинците се опколени
Рускиот генерал Валериј Герасимов изјави дека руските сили напредуваат по целата фронтова линија во Украина и ги напаѓаат опколените украински сили во градот Мирноград.
На состанокот на командниот пункт со офицери од Групата Центар кои се борат во украинскиот Дњепропетровски регион, Герасимов рече дека претседателот Владимир Путин наредил пораз на украинските сили во Мирноград, град со предвоено население од околу 46.000 источно од Покровск.
Русија ја презеде контролата врз повеќе од 30% од зградите во Мирноград, рече Герасимов. Русија, која го користи советското име Красноармејск за соседниот Покровск, вели дека го освоила целиот град и тврди дека ги опколила и украинските сили во Мирноград, кој Русите го нарекуваат Димитров.
NEW: Kremlin officials continue to demonstrate Russia’s unwillingness to compromise to end Russia’s war against Ukraine.
Putin is trying to portray the Russian economy as able to support a protracted war in Ukraine — likely to buttress the ongoing Russian cognitive warfare… pic.twitter.com/mBYBNhs0W0
— Institute for the Study of War (@TheStudyofWar) December 9, 2025
Украина негира дека Покровск е паднат
Украина постојано ги негира руските тврдења дека Покровск е паднат и вели дека нејзините сили сè уште држат дел од градот и се борат во Мирноград.
Русија моментално контролира 19,2% од Украина, вклучувајќи го Крим, кој го анектираше во 2014 година, Луганск, повеќе од 80% од Донецк, околу 75% од Херсон и Запорожје, како и делови од регионите Харков, Суми, Николаев и Дњепропетровск.
Украина тврди дека ги држи своите одбранбени линии и ја принудува Русија да плати висока цена за она што го нарекува релативно скромни добивки.
Путин минатата недела изјави дека Русија ќе преземе целосна контрола врз регионот Донбас во Украина со сила доколку украинските сили не се повлечат, тврдење што Киев цврсто го отфрли.
Европа
Фарските Острови го легализираа абортусот, само пет европски земји сè уште се придржуваат кон забраната
Фарските Острови повеќе не се меѓу европските земји и автономни региони кои не дозволуваат абортус по барање. Минатиот четврток, парламентот на оваа автономна и самоуправна нација во рамките на Кралството Данска гласаше со тесно мнозинство (17 наспроти 16) за промена на многу рестриктивниот закон од 1956 година, така што абортусот по барање сега ќе биде достапен таму до крајот на 12-тата недела од бременоста.
„Ова е голем момент за жените од Фарските Острови, кои сега можат да се чувствуваат почитувани во сопствената земја. Тие конечно имаат право сами да одлучуваат за своите тела“, изјави за данската телевизија (DR) Хервор Палсдотир, пратеник од левичарската Републиканска партија во парламентот, во кој доминираат три партии од социјалдемократскиот блок.
🇫🇴 The parliament of the Faroe Islands voted on Thursday to legalise abortion until the end of the 12th week of pregnancy, overturning a decades-old law that prohibited abortions in most cases. pic.twitter.com/bBXHm4c78s
— Joakim 🌹🇳🇴🇪🇺 (@joakial_) December 5, 2025
Тренд на либерализација во Европа
Фарските Острови се придружија на трендот на либерализација на абортусот во Европа, односно ја напуштија сè помалата група земји со рестриктивни закони. Андора останува единствената европска земја со целосна забрана за абортус, без никакви законски исклучоци. Абортусот по барање во моментов не е дозволен ниту во Малта, Полска, Монако и Лихтенштајн.
Треба да се додаде и дека Фарските Острови (околу 55.000 жители) имаат една од највисоките стапки на фертилитет во Европа (1,9). Просечната стапка на фертилитет во Европа е околу 1,4. За да може секоја генерација од населението да биде заменета со следната генерација, без потреба од имиграција, потребна е стапка од 2,1. Сè под тоа значи намалување на домашното население.

