Свет
Романците денес на избори, се зголемуваат шансите за победа на обожавателот на Трамп и противник на Украина

Романците гласаат во првиот круг од претседателските избори денес, а загриженоста за зголемените трошоци за живот му дава можност за победа на десничарскиот лидер Џорџ Симион, кој се противи на испраќање воена помош за Украина.
Доколку ниту еден од кандидатите не добие апсолутно мнозинство гласови, на 8 декември ќе се одржи вториот круг на избори за да го замени двомандатниот претседател и верен украински сојузник Клаус Јоханис.
Предизборните анкети покажуваат дека Марсел Чиолаку, 56-годишниот лидер на Социјалдемократите (ПСД), најголемата партија во земјата, ќе влезе во вториот круг. Најверојатен противник ќе му биде 38-годишниот Симион од Алијансата за обединување на Романија (АУР).
Аналитичарите тврдат дека поголема е веројатноста да победи Чиолаку, кој им се допаѓа на умерените гласачи и има искуство во управувањето со земјата додека војната беснее во соседството, но тие не ја исклучуваат ниту победата на Симион.
Новиот претседател ќе се соочи со забавена европска економија, корекција на буџетот на Романија со најголем дефицит во Европската унија и притисок да ги исполни целите на НАТО за трошоците за одбрана за време на вториот мандат на Доналд Трамп како претседател на САД.
Откако Русија ја нападна Украина во 2022 година, Романија го олесни извозот на милиони тони жито преку нејзиното црноморско пристаниште Констанца и обезбеди воена помош за Киев, вклучително и донација на системот за воздушна одбрана Патриот.
Симион го прикажува гласањето како избор помеѓу етаблираната политичка класа која се потчинува на странските интереси и себеси, аутсајдер кој ќе ја брани економијата и суверенитетот на Романија.
Тој се противи на воената помош за Украина и ја обвини коалициската влада дека подобро ги третира бегалците од домашните жртви од поплавите. Некои политички ривали го обвинуваат дека е руски агент, што тој го негира.
„Не ја ставив раката во касичката и не ви ги крадам парите“, им рекол Симион на своите поддржувачи овој месец.
„Јас сум еден од вас, не еден од нив. Отсекогаш сум бил меѓу луѓето, зборував за затворени фабрики, невработеност, сиромаштија што ги тера младите да ја напуштат државата“.
Патем, Симион се профилираше како поддржувач на Трамп и застапник на антиукраинската политика.
Во конкуренција се и двајца кандидати од десниот центар: претседателот на Горниот дом на парламентот Николае Чиука, лидер на либералната партија (ПНЛ) која е во кревка владејачка коалиција со ПСД, и Елена Ласкони, лидер на опозициската партија УСР.
„Исходот е сè уште многу тешко да се предвиди поради високата концентрација на кандидати и поделбата на гласовите на десниот центар“, рече Сергиу Мискоиу, професор по политички науки на Универзитетот Бабес-Бољаи.
Тој додаде дека повеќето од кандидатите во нивните предизборни кампањи се фокусирале на претежно конзервативни пораки како што е заштитата на семејните вредности.
Кандидатите на етаблираните партии имаат многу сеопфатни пораки: од една страна нацијата, војската, религијата и сл. Од друга страна, гледаме посветеност кон Европа, иако на неа се гледа повеќе како извор на приход отколку како систем на вредности.
Романскиот претседател, ограничен на два мандати од пет години, има полу-извршна улога, која вклучува командување на вооружените сили и претседавање со Врховниот совет за одбрана, кој одлучува за воената помош.
Претседателот ја претставува земјата на самитите на ЕУ и НАТО и назначува премиери, главни судии, обвинители и шефови на тајни служби.
Јоханис дојде на власт пред 10 години ветувајќи дека ќе ја зајакне борбата против корупцијата во земјата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Зеленски: Ќе бидам во Турција, се надевам дека ќе дојдат и Путин и Трамп

Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека ќе отпатува во Истанбул на мировни преговори и дека е подготвен да се сретне директно со рускиот претседател Владимир Путин – доколку се појави. Во објава на социјалната мрежа, X му се заблагодари и на американскиот претседател Доналд Трамп за неговата поддршка на иницијативата за прекин на огнот и го покани лично да се придружи на состанокот.
„Тукушто ја слушнав изјавата на претседателот Трамп. Многу важни зборови“, напиша Зеленски, реагирајќи на денешната изјава на Трамп дека постои можност тој лично да отпатува во Истанбул, каде што треба да се одржи состанок меѓу украинската и руската страна.
„Го поддржав предлогот за целосен и безусловен прекин на огнот – доволно долго за да се создаде основа за дипломатија. Ние сме подготвени, од наша страна, да го одржиме прекинот на огнот“, објави Зеленски.
„Исто така, го поддржав претседателот Трамп во идејата за директни преговори со Путин. Отворено реков дека сум подготвен за средба. Ќе бидам во Турција. Се надевам дека Русите нема да се извлечат“, додаде украинскиот претседател.
Зеленски нагласи дека би им значело многу на Украинците доколку Трамп лично се придружи на разговорите: „Тоа е вистинската идеја. Можеме многу да промениме. Претседателот Ердоган навистина може да биде домаќин на состанок на највисоко ниво. Благодарам на сите што помагаат.“
Американскиот претседател Доналд Трамп претходно денес изјави дека тој инсистирал состанокот да се одржи во Турција.
„Мислам дека од таа средба можат да произлезат добри работи“, рече Трамп, додавајќи: „Размислував да одлетам. Не знам каде ќе бидам во четврток, но постои можност ако мислам дека нешто може да се случи“.
Досега само Зеленски официјално го потврди своето учество. Рускиот претседател Владимир Путин сè уште јавно не изјавил дали ќе се појави. Кремљ претходно изјави дека не прифаќа ултиматуми, но не ја исклучи можноста за разговори во Истанбул.
Според неофицијални извори, Москва би можела да го испрати министерот за надворешни работи Сергеј Лавров, со што ќе се создаде впечаток за подготвеност за дијалог без директно присуство на Путин.
Свет
На Газа и се заканува глад: „Тука се случува катастрофа“

Половина милион луѓе во Појасот Газа се соочуваат со критичен ризик од глад што би можел да се појави до крајот на септември, предупреди денес глобалниот мониторинг за глад.
Нов извештај предупредува на значително влошување на ситуацијата од нивниот последен извештај во октомври, повторувајќи ги предупредувањата од меѓународните агенции дека во Појасот Газа се одвива катастрофа.
Извештајот предвидува дека 2,1 милиони луѓе во Појасот Газа, речиси целото население, веројатно ќе доживеат високо ниво на акутна несигурност во однос на храната до крајот на септември, а 469.500 на „катастрофални“ нивоа.
Израел го блокираше Појасот Газа на почетокот на март кога ја продолжи воената кампања против Хамас, прекршувајќи го примирјето. „ИПЦ постојано зборува за глад, глад никогаш не се случил поради напорите на Израел да достави поголема помош“, изјави денес портпаролот на израелската влада, Дејвид Менсер.
Менсер го повтори обвинувањето дека Хамас го предизвикал гладот крадејќи помош наменета за цивилите и дека „создал хуманитарна криза“. Хамас ги негира овие обвинувања и го обвинува Израел дека го користи гладот како оружје.
ИПЦ вели дека постои „висок ризик“ од глад во Појасот Газа помеѓу 11 мај и 30 септември, бидејќи Израел планира воени операции од големи размери, а хуманитарните агенции не се во можност да обезбедат основни стоки и услуги. Израелскиот претседател Исак Херцог денес ја повика меѓународната заедница да помогне со нов план за директно дистрибуирање на помошта до луѓето од Појасот Газа, без Хамас.
ИПЦ верува дека планот за помош на Израел за Појасот Газа не е доволен за да ги задоволи потребите на луѓето за храна, вода, засолниште и лекови. „Покрај тоа, механизмите за дистрибуција би можеле да создадат значителни пречки за пристап за големи делови од населението. Итна акција е од суштинско значење за да се спречат понатамошни смртни случаи, акутна неухранетост и глад.“
За да се прогласи глад, најмалку 20 проценти од населението мора да страда од екстремен недостиг на храна, едно од три деца мора да биде акутно неухрането, а две лица на 10.000 мора да умираат секој ден од глад или неухранетост и болести.
Според извештајот, од април 2025 до март 2026 година, се очекуваат речиси 71.000 случаи на акутна неухранетост, вклучувајќи 14.100 тешки случаи, кај деца на возраст од 6 до 59 месеци. Извештаите на IPC се резултат на соработка меѓу агенциите на ОН, невладините организации и други организации.
Извештајот „навистина покажува дека ситуацијата во Газа драматично се влошила во последните месеци“, изјави Бет Бечдол, заменик-директор на Организацијата за храна и земјоделство на ОН (ФАО). „Од 2 март, општата блокада навистина ја спречи испораката на основна хуманитарна помош, па дури и на други стоки“, рече таа.
МПК признава дека двомесечното примирје овозможило привремено олеснување на акутниот недостиг на храна и неухранетоста, но предупредува дека сегашната блокада ја променила ситуацијата. Според извештајот, 1,95 милиони луѓе, или 93 проценти од населението на Појасот Газа, живеат во услови на високо ниво на акутна несигурност во однос на храната, вклучувајќи 244.000 во најтешки или „катастрофални“ услови.
Свет
Аналитичар: Зеленски мора да оди на преговори дури и ако Путин не дојде

Володомир Зеленски ќе мора да отпатува во Истанбул на мировни преговори, дури и ако Владимир Путин не се појави, според Џо Барнс, аналитичар на „Бритиш Телеграф“.
Според неговата анализа, украинскиот претседател и неговите европски сојузници инвестирале политички капитал во идејата да ги убедат Американците дека Русија не е сериозна во врска со прекинувањето на инвазијата. Барнс тврди дека ако Зеленски не се појави на разговорите сега, тоа би можело да ја оштети позицијата на Украина пред американското раководство.
„Украинците веруваат дека мора да му покажат на Трамп дека тие се единствените што се вистински посветени на мирот. Ако Зеленски се појави, а Путин не, тоа ќе биде клучно во очите на Трамп“, пишува Барнс.
Аналитичарот потсетува дека минатиот викенд во Киев беше голема дипломатска победа за Украина, кога европските лидери, вклучувајќи го новиот германски канцелар Фридрих Мерц, францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот и полскиот премиер Кир Стармер и Доналд Туск, се согласија со американскиот предлог за 30 дневно безусловно примирје како предуслов за мировни преговори.
Путин, смета Барнс, се обидел да го поткопа овој консензус со неочекуван предлог за мировен состанок во Турција, што го искористи американскиот претседател Доналд Трамп, барајќи Зеленски да се појави таму. Според аналитичарот, многу е веројатно дека Кремљ ќе го испрати министерот за надворешни работи Сергеј Лавров во Истанбул за да создаде илузија дека Москва е исто така сериозна во врска со својата желба за мир.
„Но, всушност, овој гест е насочен кон Трамп – да создаде впечаток дека Киев всушност е пречка за примирје“, пишува Барнс. Во овој контекст, заклучува аналитичарот, физичкото присуство на Зеленски во Турција станува клучно, без оглед на тоа дали Путин ќе дојде или не.