Свет
САД сметаа дека имаат дрон кој е неуништлив, но Иранците го соборија

Американскиот дрон кој вчера беше уништен од страна на иранските сили, е најнапредното беспилотно летало што во моментов го користат воздухопловните сили на САД, барем јавно.
Станува збор за моделот RQ-4А Global Hawk, специјализиран за летови на голема височина, а посебна е верзијата наменета за програмата Поморски надзор над широко подрачје (BAMS), пишува специјализираниот американски портал „Дифенс пост“.
Ова е прв американски дрон од овој тип кој некогаш бил уништен. Доколку на тоа се додаде и фактот дека дронот Global Hawk е поскап и од најнапредниот американски борбен авион F-35A Lightning II Joint Strike Fighter, јасно е дека станува збор за многу посериозен инцидент отколку што изгледа на прв поглед.
Официјален американски претставник за Си-ен-ен изјавил дека цената на RQ-4A Global Hawk е приближно 110 милиони долари. Од друга страна, пак, „Бизнис инсајдер“ цитирајќи податоци од Американскиот морнарички институт од 2015 година, пишува дека таков дрон вреди околу 123 милиони долари. За споредба, веќе споменатиот ловец F-35A чини 89 милиони.
„Ова не е обичен дрон на чија загуба Американците само ќе ги поткренат рамената“, коментирала на „Тивтер“, Улрике Франк, експерт за беспилотни летала од Европскиот совет за надворешни односи.
RQ-4 Global Hawk лета на над 20 илјади метри висина, што значи дека вакво летало може да биде соборено само со софистициран ракетен систем земја-воздух, воден од радар, а не од против-авионски проектил истрелан од рамото на некој војник и воден од топлина, пишува „Дифенс пост“.
Иран тврди дека иранската револуционерна гарда го урнала беспилотното летало со користење на напредните верзии на против-воздушниот систем „Хордад“, која може да детектира цели на растојание од 150 километри и да ги уништи на растојание до 50 километри, односно висина од 25 километри, пишува хрватски „Индекс“.
Global Hawk нема „стелт“ технологија (не е невидлив за радарите), па е ранлив е за системи кои може да погодат цели на оваа висина. Главна слава точка е дека дронот воопшто не е наменет за пенетрација и мисии во непријателски воздушен простор.
Што се однесува до причината за уривање на дронот, Иран тврди дека има несоборливи докази оти леталото на САД во времето кога било соборено се наоѓало во иранскиот воздушен простор и дека неговите делови паднале во ирански територијални води.
Во прилог на тврдењето, иранскиот министер за надворешни работи, Мохамед Џавад Зариф, објави илустрација со наводните координати од локацијата каде што дронот бил срушен. Од друга страна, САД тврдат дека леталото било урнато во неутрален простор.
At 00:14 US drone took off from UAE in stealth mode & violated Iranian airspace. It was targeted at 04:05 at the coordinates (25°59’43″N 57°02’25″E) near Kouh-e Mobarak.
We’ve retrieved sections of the US military drone in OUR territorial waters where it was shot down. pic.twitter.com/pJ34Tysmsg
— Javad Zarif (@JZarif) June 20, 2019
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
(Фото) Украински дрон се урна во Естонија

Украински борбен дрон се урна во Естонија, соопштија властите денес, во инцидент за кој се верува дека се случил во недела наутро.
„Тоа беше украински дрон кој нападна руски цели. Нема докази дека станува збор за руски дрон“, изјави Марго Палосон, раководител на естонската Служба за внатрешна безбедност, за естонското радио ЕРР. Според извештаите, ова е прв ваков инцидент во Естонија.
A Ukrainian military drone veered off course and crashed in Estonia. Authorities say they have no claims against Ukraine.
Wreckage and a blast crater were found in Tartu County. According to officials, the drone was likely Ukrainian.
Margot Pallonen, head of the Internal… pic.twitter.com/YHvhI0bw3a
— NEXTA (@nexta_tv) August 26, 2025
Украина нападна руски терминал за нафта и гас во балтичкото пристаниште Уст-Луга, во близина на естонската граница, во саботата навечер. Во понеделник, земјоделец во округот Тарту во Естонија пронашол остатоци од борбен дрон на својата нива, рече Палосон. Исто така, бил видлив кратер од експлозија.
Не е јасно дали дронот дошол од латвискиот или рускиот воздушен простор. Употребата на дронови во војување може да претставува закана за соседните земји.
Во последните месеци, руски дронови влегоа во воздушниот простор на Полска, Литванија и Латвија преку Белорусија, руски сојузник. Слични инциденти се пријавени во Романија и Молдавија.
фото: принтскрин
Свет
Данска не ја исклучува можноста за признавање на Палестина

Данска не ја исклучува можноста за признавање на палестинска држава, под услов таа да биде демократска држава, изјави денес данската премиерка.
„Ние не велиме ‘не’ за признавање на Палестина како држава“, изјави Мете Фредериксен на прес-конференција.
„Долго време сме за ова. Тоа е она што го сакаме. Но, очигледно, мора да се осигураме дека тоа е демократска држава“, додаде таа.
Данската јавност бара признавање и крај на војната
Во неделата, повеќе од десет илјади Данци излегоа на улиците барајќи крај на војната во Газа и Данска да признае палестинска држава.
Во интервју за дневниот весник „Јиландс-Постен“ кон средината на август, Фредериксен рече дека „Нетанјаху сега е проблем сам по себе“, сметајќи дека неговата влада оди „предалеку“.
„Продолжувањето на екстремно насилната политика на Нетанјаху во Газа е неприфатливо“, напиша таа и на своите социјални мрежи, истакнувајќи дека од нападот на 7 октомври таа го поддржува правото на Израел да ја елиминира „заканата што ја претставува Хамас“.
фото: принтскрин
Свет
Бели дробови од свиња трансплантирани на човек во Кина

Првпат во историјата хирурзи во Кина успешно трансплантираа бели дробови од генетски модифицирана свиња во човек, што претставува огромен чекор во децениските истражувања за ксенотрансплантација – трансплантација на органи помеѓу разни видови.
Научниците од Медицинскиот универзитет „Гуангжу“ во Кина велат дека нивната работа е првиот документиран пример за трансплантација на бели дробови од разни видови.
Белите дробови беа трансплантирани на 39-годишен маж, кој клинички беше прогласен за мозочно мртов по мозочен удар. Органот остана функционален девет дена демонстрирајќи го потенцијалот за идна употреба на свински бели дробови кај луѓето.
Ова истражување покажува дека свинските бели дробови може да ги одржат виталноста и функционалноста во човечкото тело, иако употребата на животински органи кај живи пациенти е веројатно сè уште оддалечена децении, објавува „Дејли мејл“.
Белите дробови на кинеската свиња бама сјанг беа генетски модифицирани со CRISPR-технологијата за да се отстранат антигените што би можеле да предизвикаат отфрлање од страна на човечкиот имунолошки систем. CRISPR е иновативен, но контроверзен метод, што прави прецизни сечења во ДНК, а потоа користи природни процеси на поправка на ДНК за да ги модифицира гените на посакуваниот начин.
Потоа белите дробови на свињата биле трансплантирани кај човек што бил прогласен за мозочно мртов. Ваквите пациенти законски се сметаат за починати, иако машината за дишење ги одржува срцето и белите дробови во функција.
Имунолошкиот систем на примателот не ги отфрлил веднаш свинските бели дробови, но знаци на оштетување биле забележани уште 24 часа по трансплантацијата, а знаци на отфрлање органи се појавиле на третиот и на шестиот ден. Поради ова, експериментот бил прекинат на деветтиот ден.
Резултатите објавени во стручното списание Nature Medicine покажуваат дека ксенотрансплантацијата на белите дробови не е невозможна.
„Нашата студија покажува дека свинските бели дробови може да ги одржат виталноста и функционалноста кај примателите со мозочна смрт до 216 часа“, велат научниците.
Оваа техника е дел од поширок тренд во медицината, каде што бубрегот, срцето и црниот дроб на свињите претходно биле трансплантирани на луѓе, а примателот на свинскиот орган живеел најдолго, 60 дена, со генетски модифициран бубрег.
Белите дробови се особено тешки за трансплантација поради големата изложеност на надворешен воздух и крв, што ги прави подложни на имунолошки напад и инфекции. Сепак, анатомската сличност помеѓу свињите и луѓето го прави овој вид истражување многу ветувачки.
Научниците истакнуваат дека ова истражување е важен чекор кон решавање на глобалниот недостиг на органи и го отвора патот за идните клинички промени кај пациенти на кои им се потребни бели дробови. Понатамошната работа ќе се фокусира на оптимизација на имуносупресивната терапија, дополнителна генетска модификација и стратегии за зачувување органи, со цел да се овозможи трансплантација кај живи пациенти, пренесува медиумот.