Свет
Столтенберг: Човештвото се соочува со огромни безбедносни предизвици

Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг денеска им се обрати на делегатите на 18-та годишна Конференција на НАТО за контрола на вооружувањето, разоружувањето и неширење на оружјето за масовно уништување и посочи дека човештвото влезе во период на огромни безбедносни предизвици.
„Официјален Кремљ одлучи да ја укине контролата на оружјето и да ја поткопа стратешката стабилност со суспендирање на учеството во Новиот договор СТАРТ, непочитувајќи го Договорот за нуклеарни сили од среден дострел (ИНФ) со се поизразена провокативна нуклеарна реторика и закани за распоредување тактичко нуклеарно оружје во Белорусија. Ова се неодговорни дејствија, дизајнирани да ги одвратат сојузниците од НАТО да ја поддржат Украина, но неуспешни“, рече Сртолтенберг.
Според него, се очекува Кина да има околу 1.500 нуклеарни боеви глави до 2035 година.
„Долгорочно, мораме да го преиспитаме и да го прилагодиме нашиот пристап кон поопасен и попредизвикувачки свет. Како глобална сила, Кина има глобални одговорности. Пекинг, исто така, би имал корист од зголемената транспарентност, предвидливост и безбедност на договорот за контрола на оружјето“, изјави Столтенберг.
Тој рече дека НАТО е платформа за соработка со Кина и пошироката меѓународна заедница за заедничка корист.
Според неговите зборови, од една страна се заканува колапс на меѓународниот поредок за контрола на оружјето и неограниченото ширење на оружјето за масовно уништување со длабоко опасни последици, а од друга страна, постои алтернативен пат. Тој, исто така, рече дека безбедносното опкружување можеби се променило, но „принципите за одржување на безбедноста не се промениле“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Град на духови: Вака изгледа Торецк денес – пред војната таму живееле 30.000 луѓе

Торецк, индустриски град во Донецката област во источна Украина, бил дом на повеќе од 30.000 луѓе пред да започне руската инвазија. Основан во 19 век како рударска населба, за време на советскиот период се развил во важен центар за експлоатација на јаглен, со развиена инфраструктура и бројни индустриски постројки.
Украинците неодамна објавија видео од Торецк снимено со дрон. Снимките прикажуваат сцени слични на оние од освоената Авдиивка или Бахмут – безживотен град, покриен со прашина и урнатини.
Toretsk.
Some 30,000 used to live in (what used to be) this Ukrainian city in Donbas by 2022. And then the plague of Russian fascism came.
Population in 2025: Close to 0. pic.twitter.com/FBSPapL0lA
— Illia Ponomarenko 🇺🇦 (@IAPonomarenko) May 3, 2025
Во февруари 2022 година, Русија започна целосна инвазија на Украина и го нападна целиот источен дел од земјата, вклучувајќи го и регионот Донбас каде што се наоѓа Торецк. Иако градот бил под украинска контрола, тој бил многу блиску до фронтовската линија и често бил изложен на артилериски напади. Од летото 2024 година, ситуацијата се влоши уште повеќе. Руските сили го зголемија притисокот, а цивилното население почна масовно да го напушта градот.
Според локалните власти, пред војната во Торецк живееле повеќе од 30.000 луѓе, но сега се останати помалку од 3.500. Градот претрпе огромно уништување. Станбените згради, училиштата и болниците беа уништени во континуираното гранатирање. Според извештаите од украински и меѓународни извори, повеќе од 70% од урбаните структури се оштетени или целосно уништени.
Во март 2025 година, украинските сили започнаа локална контраофанзива и успеаја да ја вратат контролата врз делови од Торецк. Сепак, борбите сè уште продолжуваат, а градот, некогаш симбол на рударската моќ, денес е речиси целосно празен, пуст и полн со урнатини.
Свет
Како ќе изгледа војната во Украина ако Америка се повлече?

Кога американските залихи замрзнаа, а фронтовските линии се занишаа, Украина веќе произведуваше, купуваше и набавуваше оружје – понекогаш самостојно, понекогаш со поддршка на сојузниците – подготвувајќи резервен план за денот кога ќе престане да доаѓа виталната американска воена помош, пишува Телеграф.
Со оглед на тоа што се очекува последниот од американските пакети потпишани од Џо Бајден да истече пред летото, таа можност е на хоризонтот. Многумина го гледаат долгоодложуваниот договор за минерали потпишан оваа недела меѓу Киев и Вашингтон како потенцијален пат за испраќање дополнително оружје. Сепак, договорот не дава никакви гаранции за безбедност или помош од САД.
И иако администрацијата на Трамп во средата го извести Конгресот за својата намера да одобри извоз на оружје за Украина во вредност од најмалку 50 милиони долари, Украина и нејзините европски сојузници претпоставуваат дека американската помош нема да трае вечно.
Микола Биелјесков, виш аналитичар во Националниот институт за стратешки студии со седиште во Киев, предупреди: „Претпоставувам дека има едно нешто што луѓето го пропуштаат кога разговараат за уцена од САД. Во сите веројатни сценарија, помошта на крајот ќе престане – дури и ако Украина ја прифати мировната рамка на САД. Па, која би била поентата да се согласиме на таков договор ако нема помош?“
Ако американското оружје повеќе не пристигнува, Украина ќе се соочи со предизвици. Колку сериозни ќе бидат тие, останува непознато. Тоа е сложена равенка што украинскиот претседател Володимир Зеленски и неговите помошници се обидуваат да ја решат од 2023 година, според „Телеграф“.
По неуспешната летна контраофанзива, Киев донесе одлука: да се обложи на себе. Ги постави првите темели на стратегија изградена за преживување. За разлика од своите западни партнери, Украина се насочи кон долгорочна игра.
„Бојното поле се менува на секои шест месеци. Тоа е она што ја разликува оваа војна од другите. Таа брзина на иновации ни дава предност пред непријателот“, тврди Олександр Јармак, наредник во силите за беспилотни системи на украинската армија.
Едноставно и сложено во исто време: истите фактори што ја отежнуваат победата, исто така го спречуваат поразот. Американските топови и гранати остануваат од витално значење, но тие повеќе не ја диктираат борбата. Дроновите зазедоа голем дел од нивното место. Минатата година, Украина произведе повеќе од два милиони дронови дизајнирани да напаѓаат цели со висока вредност – вклучувајќи складишта за муниција и нафта – на растојанија до 1.700 километри. Дополнително, користејќи го својот нов арсенал од беспилотни возила, Украина ја осакатува руската логистика и го забавува напредувањето на непријателот.
Втората голема дилема на Киев е како да продолжи да ги финансира своите воени напори. Според Зеленски, во 2024 година, околу 30 проценти од украинското производство на одбрана било финансирано од САД, уште 30 проценти од Европа, а остатокот од самата Украина.
„Со оглед на тоа што Белата куќа се покажува како сè понепредвидлива, Киев и неговите сојузници мора да се ангажираат. Брисел дава приоритет на потрагата по лансери и ракети „Патриот“. „Администрацијата на Трамп ги попречува воените набавки“, изјави функционер на ЕУ за Телеграф.
Алтернативите вклучуваат француски и италијански системи на кои им е потребен подобар радар за заштита на градовите и критичната инфраструктура од руски напади. Но, само воздушната одбрана нема да биде доволна за да се добие војната. За прв пат од почетокот на големата инвазија, Украина се соочува со ситуација на прекумерно финансирање – со повеќе пари на располагање отколку што се реалните можности за купување.
Сојузничките земји одлучија да го решат проблемот преку „данскиот модел“: директно финансирање на украинското домашно одбранбено производство. Поевтиниот, побрзиот модел без посредници му овозможува на Киев да го зголеми домашното производство со брзина што ниту еден западен добавувач не би можел да ја достигне. Ефектот веќе се чувствува.
Најмалку 18 од 154 хаубици „Бохдан“ произведени минатата година беа финансирани од Копенхаген во рамките на оваа шема. Неодамнешните бројки покажуваат дека Киев сега произведува 36 хаубици месечно, три пати повеќе. 85% од нивните компоненти веќе се произведуваат во Украина.
Свет
Израелската заложничка која го преживеа киднапирањето од Хамас: „Кога се вратив, ме силуваше познат тренер“

Една од израелските заложници киднапирани од Хамас тврди дека била дрогирана и силувана од познат личен тренер откако се вратила дома, објавува „Тајмс“. Мајката на Миа Шем вели дека нејзината ќерка е во полоша ментална и физичка состојба по нападот отколку кога била во заробеништво.
Миа Шем (23) изјави за главната израелска телевизиска станица Канал 12 дека инцидентот се случил во нејзиниот дом. „Ова беше мојот најголем страв во животот. Пред заробеништвото, за време на заробеништвото – и се случи по заробеништвото, дома, на местото што треба да биде најбезбедно за мене“, рекла таа.
„Дојдов да ја раскажам приказната каква што е, а тоа е дека бев злоставувана. Минатиот месец поминав низ настан што ме натера да се заклучам во куќата, да влезам во екстремни ментални состојби и повторно да останам повредена“, рече таа.
Осомничениот, инфлуенсер и личен тренер во триесеттите години, чие име не е објавено, беше уапсен во март за наводниот напад. Според Канал 12, тој обучил бројни познати личности, вклучувајќи го и поранешниот премиер.
Пред нападот, Шем тренираше три пати во своето фитнес студио во Тел Авив, недалеку од нејзиниот дом. Тој негираше сексуален напад, но наводно признал дека влегол во нејзината гардероба неколку пати додека таа се пресоблекувала. Израелската полиција објави дека мажот е ослободен поради недостаток на докази. Истрагата е сè уште во тек.
Шем беше заробена од Хамас на 7 октомври 2023 година, на музичкиот фестивал „Нова“, долж границата со Газа, каде што повеќе од 300 луѓе беа убиени додека славеа во зори. Откако била ослободена во размена на заложници во ноември, таа рекла дека еден милитант ја допрел несоодветно, но застанал откако таа вреснала.
Француско-израелската државјанка, која имала 21 година во времето на киднапирањето, беше првата заложничка што се појави жива по нападот, во видео објавено од Хамас како доказ дека е жива, а на снимката се гледа со повредената рака преврзана по импровизирана операција.
Таа ретко дава интервјуа, а последен пат беше фотографирана јавно на забавата на Елтон Џон по повод Оскарот минатата година. Таа рекла дека тренерот ѝ пристапил со предлог да ја запознае со холивудски продуцент кој ќе ја сними нејзината приказна за заробеништво.
„Пишувам книга и поради сè низ што поминав, има многу луѓе кои сакаат да ја земат мојата приказна и да направат нешто од неа, па затоа ми звучеше сосема нормално“, рече таа, додавајќи дека тренерот се појавил без продуцентот.
„Не се сеќавав на ништо од моментот кога влезе“, рекла таа, додавајќи дека сфатила дека била дрогирана откако почнала да се сеќава на моментите од нападот. „Моето тело се сеќава. Моето тело го почувствува тоа. Моето тело знае дека сум поминала низ нешто.“
„Кога бев повредена во заробеништво, преживеав“, рече Шем. „Последното нешто што ми требаше беше ваков настан. Ми треба момент на мир за да се обидам да си го средам животот барем за секунда, дури и не сум почнала да се справувам со она што ми се случи во заробеништво.“
Нејзината мајка Керен Шем во едно интервју изјави: „Кога се видовме по тој настан, таа не престануваше да плаче. Беше скршена и плачеше неутешно. Поминав низ тешки ситуации со неа, ја познавам мојата ќерка, но тогаш таа беше целосно скршено суштество. Мојата ќерка се врати од заробеништво во ужасна физичка и ментална состојба, но не како што е сега.“