Свет
Топлотни бранови низ целиот свет: „Многу е рано, не изгледа добро“

Поради неподносливата топлина, Торонто одлучи да ги држи своите градски базени отворени речиси до полноќ. Британците масовно бегаат кон брегот. Французите ги извлекоа вентилаторите од своите подруми за да им помогнат да ги преживеат жешките ноќи. Бројни концерти и спортски настани на отворено се откажани во Холандија. Сето ова покажува дека летото го достигна својот врв – но во однос на календарот, летото штотуку започна.
Топлинските бранови што ги погодија Канада, североисточниот дел на САД и северна Европа во последните денови имаат едно заедничко нешто: доаѓаат невообичаено рано. Временскиот период укажува на поширок тренд поврзан со климатските промени предизвикани од човекот – летните температури влегуваат во јуни порано и се задржуваат подлабоко во септември. Ова го продолжува периодот на потенцијално екстремни временски услови и го зголемува ризикот од топлотен удар, пишува Вашингтон пост.
„Дефинитивно гледаме продолжување на летото во последните месеци“, рече Карло Буонтемпо, директор на Европската служба за климатски промени Коперник. Промената се случува многу брзо.
Помеѓу 1979 и 2000 година, просечната температура на северната хемисфера обично надминувала 21 степен Целзиусов, означувајќи го најтоплиот период од летото, околу 10 јули, и траела околу пет недели, според податоците од Универзитетот во Мејн. Но, минатата година, најтоплата досега, таа просечна температура останала над 21 степен Целзиусов од 13 јуни до 5 септември.
Оваа година можеби сè уште не го следи истото историско темпо – но е неколку недели пред просекот од изминатите децении. Минатата недела, според најновите достапни податоци, просечната температура на северната хемисфера била 20,91 степен Целзиусов. „Во споредба со 20 век, ова е доста невообичаено“, рече Соња Сеневиратне, климатолог во ETH Zurich.
Иако продолженото лето може да звучи привлечно за некои, тоа носи и сериозни здравствени ризици, особено за постарите лица, хронично болните и оние кои не можат да си дозволат да се разладат. Во Европа, смртните случаи поврзани со топлина се зголемија за 30 проценти во последните две децении.
Истражувањата покажуваат дека топлотните бранови што пристигнуваат рано во сезоната можат да бидат поопасни од оние што пристигнуваат подоцна во сезоната, бидејќи телото сè уште не се адаптирало и луѓето не се подготвени да се справат со нив.
Агенцијата за заштита на животната средина на САД вели дека топлотните бранови станале подолги, почести и поинтензивни во последните 70 години. Сезоната во која се можни топлотни бранови, исто така, значително се прошири, од помалку од 50 дена во 1990-тите до 70 дена во 2020-тите.
Температурите над 32,2°C веќе опфатија повеќе земјиште од вообичаеното оваа година. Од почетокот на јануари до средината на јуни оваа година, 163 од 171 ден беа над просекот во однос на површината погодена од таква топлина.
Во јануари, март, крајот на април, мај и почетокот на јуни беа забележани повеќе области погодени од високи температури отколку во која било година од 1980 година, што се совпаѓа со продолжен ран топлотен бран во Јужна Азија.
Топлинските бранови во раните летни денови имаат широк спектар на ефекти – менување на моделите на раст на земјоделските култури, влошување на недостигот на вода и продолжување на сезоната на пожари. Оваа недела, на грчкиот остров Хиос беше прогласена вонредна состојба, а жителите беа евакуирани бидејќи пожарите ги опустошија шумските области, меѓу првите во годината. По години суви и екстремно топли сезони, Грција се подготви со рекорден број пожарникари.
Невообичаено високите температури стигнаа и до Швајцарските Алпи, каде што глечерите почнаа да се топат и да губат маса неколку недели порано од вообичаеното, рече глациологот Матијас Хус, раководител на швајцарската програма за следење на глечерите GLAMOS.
„Дефинитивно не изгледа добро за швајцарските глечери“, напиша Хус на социјалните медиуми.
Топлинските бранови не ги погодуваат само Северна Америка и Европа. Јапонија собори серија дневни рекорди за температура во последните денови. Температурите се исто така далеку над нормалата во Монголија, Русија и западна Кина – некои градови се дури 10°C над просекот.
Научниците јасно го поврзуваат зголемувањето на глобалните температури со емисиите на стакленички гасови што луѓето ги испуштаат во атмосферата – главно од согорување на фосилни горива – во текот на изминатите два века. Емисиите сè уште растат, а темпото на затоплување се забрзува: десетте најтопли години досега се случија во изминатата деценија. Земјата, исто така, заробува повеќе топлина во своите океани, што ги зголемува температурите на морето. А повеќе влага во атмосферата доведува до посилни урагани, циклони и поразорни поплави.
Кога топлотен бран ја погоди Британија пред неколку дена, научниците од групата World Weather Attribution рекоа дека таков настан може да се очекува на секои пет години. Пред индустриската ера, југоисточна Англија би доживеала сличен топлотен бран еднаш на секои 50 години. „Сите податоци покажуваат силно и статистички значајно зголемување на јунските топлотни бранови како што светот се затоплува“, заклучија научниците.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Заложничка преживеала 471 ден во тунелите на Хамас: „Ги молев да не ме убиваат“

Додека Израелците протестираат низ целата земја и вршат притисок врз владата да гарантира ослободување на преостанатите заложници од Газа, поранешната заложничка Дорон Штајнбрехер (32) се присети на своите 471 дена во заложништво. Во интервју за Ројтерс, таа изрази надеж дека сите преостанати заложници наскоро ќе бидат ослободени.
„Ги молев да не ме убиваат“, рече таа во интервјуто додека семејствата на заложниците се собираа и повикуваа на прекин на речиси двегодишната војна. Денес, вели, може само да се моли за ослободување на преостанатите 50 заложници, од кои, според израелските проценки, околу дваесет се уште живи. Надежта опстојува и покрај бројните неуспешни обиди на медијаторите да обезбедат прекин на огнот меѓу Израел и Хамас.
Нејзините пријатели, браќата близнаци Гали и Зив Берман, сè уште се во рацете на палестинската милитантна група што го нападна Израел на 7 октомври 2023 година. Во тој напад, најсмртоносниот ден за Евреите од Холокаустот, 1.200 луѓе беа убиени, а 251 лице беше однесено во Газа, според израелските бројки.
Последователната израелска воена кампања во Газа одзеде повеќе од 62.000 палестински животи, според здравствените власти во Газа, а гладот се прошири низ регионот.
„Сега е важно да се вратат сите заложници дома. Секој момент, секоја секунда тие се во опасност затоа што нема храна, нема вода, а санитарната состојба е многу лоша“, нагласи таа. „Знам што мислат и чувствуваат сега. Страв за своите животи секој момент. Секој ден одите на спиење и не знаете дали ќе се разбудите.“
Штајнбрехер била држена во подземни тунели каде што, како што вели, развила силна врска со другите млади жени кои биле со неа. „Нема светлина во тунелите, нема свеж воздух. Не знаете дали е ден или ноќ“, рекла таа. Во еден тунел, едвај можела да стои, рекла таа.
Милитантите на Хамас ѝ рекле дека ќе биде веднаш погубена ако ја слушнат израелската армија како се приближува. Таа рекла дека била под интензивен психолошки притисок, ѝ било забрането да покажува емоции и ретко ѝ било дозволено да се мие. Морала да моли за храна секој ден, рекла таа.
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху вети дека ќе го уништи Хамас. И покрај протестите дома и меѓународната осуда, Израел се подготвува да започне нова офанзива во градот Газа, кој таа го опишува како последно упориште на милитантите.
Додека притисокот врз Нетанјаху расте да склучи договор со кој ќе се ослободат преостанатите заложници, министрите од крајната десница, кои се клучни за неговиот политички опстанок, се заканија дека ќе ја соборат неговата влада ако заврши војната.
Фото: принтскрин
Свет
Кулеба: Мирот во Украина не е реален, не обрнувајте внимание на Вашингтон

Поранешниот министер за надворешни работи на Украина, Дмитро Кулеба, во интервју за германскиот „Шпигел“ изјави дека очекувањата за непосреден крај на вооружениот конфликт меѓу Москва и Киев се нереални. Како што нагласи, сите формално се залагаат за мир, но во исто време признаваат дека условите за неговото доаѓање не се исполнети.
Кулеба истакна дека во последните осум месеци Вашингтон постојано испраќа порака дека „мирот се приближува, дека Русија прави отстапки и дека се постигнува напредок“. Сепак, според неговите зборови, во реалноста ситуацијата останува непроменета. „Мојот совет е да се обрне помалку внимание на вестите од Вашингтон, а повеќе на реалните знаци дека нешто се менува“, рече тој.
Поранешниот шеф на украинската дипломатија изјави дека е потребно да се следи текот на борбите на терен, но и евентуалниот развој на иницијативи поврзани со средбата меѓу рускиот претседател Владимир Путин, украинскиот лидер Владимир Зеленски и американскиот претседател Доналд Трамп. Сè друго, додаде тој, претставува „информативен шум“.
Според извештајот на Ројтерс од 21 август, Москва бара Украина целосно да се откаже од Донбас како предуслов за постигнување договор. Доколку Киев не го прифати ова, руската специјална операција ќе продолжи. Можноста за постигнување договор би можела да се формализира како трилатерален договор со учество на САД или како оживување на Истанбулскиот формат од 2022 година.
Од друга страна, Украина бара од Западот конкретни безбедносни гаранции за да се стави крај на конфликтот. Една од опциите е распоредување на европски сили под водство на САД во Украина, на што Москва остро се спротивставува, особено кога станува збор за евентуалното присуство на трупи на НАТО на нејзините граници.
Фото: принтскрин
Свет
Сијарто: Европските политичари се најжестоките противници на мирот во Украина

Унгарскиот министер за надворешни работи Петер Сијарто изјави дека европските политичари во моментов се „најжестоките противници на мирот во Украина“, обвинувајќи ги дека се обидуваат да избегнат одговорност за своите претходни одлуки, со што ја продолжуваат војната.
Во јавна дискусија, Сијарто рече дека европските лидери немаат интерес да постигнат мир, туку дека „секој ден додаваат масло на огнот“ и ја влошуваат ситуацијата, објави МТИ.
Тој нагласи дека Европа дала погрешни одговори на војната од самиот почеток, со што дополнително ја загрозува економската, социјалната и безбедносната стабилност.
Според него, ако војната заврши со договор што е сличен или дури и помалку поволен од оној што Украина успеа да го постигне пред три години, многумина може да се запрашаат зошто не е постигнат договор порано.
„Европските лидери можат да избегнат политичка одговорност сè додека трае војната, но кога ќе заврши војната, ќе мора да се соочат со таа одговорност“, рече Сијарто, додавајќи дека украинскиот претседател ќе се соочи и со прашањето зошто не го потпишал Истанбулскиот договор во април 2022 година, што сигурно би било подобро од ситуацијата што ја има Украина денес, три и пол години подоцна.
Тој зборуваше и за притисоците врз унгарската влада во врска со ставот кон членството на Украина во Европската Унија.
Според него, постои силен притисок Унгарија да ја промени својата позиција, а опозицијата во земјата се обидува да делегира „кукла“ за премиер со цел да се олесни влезот на Украина во ЕУ, пренесува Танјуг.
Тој истакна дека, спротивно на најновите медиумски шпекулации, не е Русија таа што се меша во унгарските избори, туку Брисел, Европската комисија и Европската народна партија (ЕПП). Унгарскиот министер за надворешни работи нагласи дека целта на опозицијата е да ја освои власта и да го олесни брзото членство на Украина во ЕУ.
Фото: принтскрин