Свет
Топлотни бранови низ целиот свет: „Многу е рано, не изгледа добро“

Поради неподносливата топлина, Торонто одлучи да ги држи своите градски базени отворени речиси до полноќ. Британците масовно бегаат кон брегот. Французите ги извлекоа вентилаторите од своите подруми за да им помогнат да ги преживеат жешките ноќи. Бројни концерти и спортски настани на отворено се откажани во Холандија. Сето ова покажува дека летото го достигна својот врв – но во однос на календарот, летото штотуку започна.
Топлинските бранови што ги погодија Канада, североисточниот дел на САД и северна Европа во последните денови имаат едно заедничко нешто: доаѓаат невообичаено рано. Временскиот период укажува на поширок тренд поврзан со климатските промени предизвикани од човекот – летните температури влегуваат во јуни порано и се задржуваат подлабоко во септември. Ова го продолжува периодот на потенцијално екстремни временски услови и го зголемува ризикот од топлотен удар, пишува Вашингтон пост.
„Дефинитивно гледаме продолжување на летото во последните месеци“, рече Карло Буонтемпо, директор на Европската служба за климатски промени Коперник. Промената се случува многу брзо.
Помеѓу 1979 и 2000 година, просечната температура на северната хемисфера обично надминувала 21 степен Целзиусов, означувајќи го најтоплиот период од летото, околу 10 јули, и траела околу пет недели, според податоците од Универзитетот во Мејн. Но, минатата година, најтоплата досега, таа просечна температура останала над 21 степен Целзиусов од 13 јуни до 5 септември.
Оваа година можеби сè уште не го следи истото историско темпо – но е неколку недели пред просекот од изминатите децении. Минатата недела, според најновите достапни податоци, просечната температура на северната хемисфера била 20,91 степен Целзиусов. „Во споредба со 20 век, ова е доста невообичаено“, рече Соња Сеневиратне, климатолог во ETH Zurich.
Иако продолженото лето може да звучи привлечно за некои, тоа носи и сериозни здравствени ризици, особено за постарите лица, хронично болните и оние кои не можат да си дозволат да се разладат. Во Европа, смртните случаи поврзани со топлина се зголемија за 30 проценти во последните две децении.
Истражувањата покажуваат дека топлотните бранови што пристигнуваат рано во сезоната можат да бидат поопасни од оние што пристигнуваат подоцна во сезоната, бидејќи телото сè уште не се адаптирало и луѓето не се подготвени да се справат со нив.
Агенцијата за заштита на животната средина на САД вели дека топлотните бранови станале подолги, почести и поинтензивни во последните 70 години. Сезоната во која се можни топлотни бранови, исто така, значително се прошири, од помалку од 50 дена во 1990-тите до 70 дена во 2020-тите.
Температурите над 32,2°C веќе опфатија повеќе земјиште од вообичаеното оваа година. Од почетокот на јануари до средината на јуни оваа година, 163 од 171 ден беа над просекот во однос на површината погодена од таква топлина.
Во јануари, март, крајот на април, мај и почетокот на јуни беа забележани повеќе области погодени од високи температури отколку во која било година од 1980 година, што се совпаѓа со продолжен ран топлотен бран во Јужна Азија.
Топлинските бранови во раните летни денови имаат широк спектар на ефекти – менување на моделите на раст на земјоделските култури, влошување на недостигот на вода и продолжување на сезоната на пожари. Оваа недела, на грчкиот остров Хиос беше прогласена вонредна состојба, а жителите беа евакуирани бидејќи пожарите ги опустошија шумските области, меѓу првите во годината. По години суви и екстремно топли сезони, Грција се подготви со рекорден број пожарникари.
Невообичаено високите температури стигнаа и до Швајцарските Алпи, каде што глечерите почнаа да се топат и да губат маса неколку недели порано од вообичаеното, рече глациологот Матијас Хус, раководител на швајцарската програма за следење на глечерите GLAMOS.
„Дефинитивно не изгледа добро за швајцарските глечери“, напиша Хус на социјалните медиуми.
Топлинските бранови не ги погодуваат само Северна Америка и Европа. Јапонија собори серија дневни рекорди за температура во последните денови. Температурите се исто така далеку над нормалата во Монголија, Русија и западна Кина – некои градови се дури 10°C над просекот.
Научниците јасно го поврзуваат зголемувањето на глобалните температури со емисиите на стакленички гасови што луѓето ги испуштаат во атмосферата – главно од согорување на фосилни горива – во текот на изминатите два века. Емисиите сè уште растат, а темпото на затоплување се забрзува: десетте најтопли години досега се случија во изминатата деценија. Земјата, исто така, заробува повеќе топлина во своите океани, што ги зголемува температурите на морето. А повеќе влага во атмосферата доведува до посилни урагани, циклони и поразорни поплави.
Кога топлотен бран ја погоди Британија пред неколку дена, научниците од групата World Weather Attribution рекоа дека таков настан може да се очекува на секои пет години. Пред индустриската ера, југоисточна Англија би доживеала сличен топлотен бран еднаш на секои 50 години. „Сите податоци покажуваат силно и статистички значајно зголемување на јунските топлотни бранови како што светот се затоплува“, заклучија научниците.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Данска планира да набави прецизно оружје со долг дострел поради Русија

Данска планира да набави прецизно оружје со долг дострел за да ја зајакне својата безбедност, во промена на парадигмата предизвикана од руската закана за Европа, изјави денес данската премиерка Мете Фредериксен.
„Нема сомнение дека Русија ќе претставува закана за Европа и Данска во наредните години“, изјави Фредериксен пред новинарите, според Ројтерс.
Данскиот министер за одбрана Троелс Лунд Поулсен изјави дека набавката може да вклучува ракети и беспилотни летала. Поулсен вчера изјави дека данската војска може да купи флота од поморски патролни авиони Боинг П-8 за откривање подморници, за зајакнување на надзорот на Фарските Острови и Гренланд.
Данска може да потроши милијарди долари за оваа набавка, изјави Поулсен за Ројтерс. Според агенцијата, ова е дел од планот на нордиската земја значително да ја зајакне својата армија, а купувањето прво мора да биде одобрено од данскиот парламент.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Големи протести во Лондон поради Трамп: „Тој е сè што мразиме“

Во центарот на Лондон, во тек се големи протести организирани поради посетата на американскиот претседател Доналд Трамп на Велика Британија.
Протестите, кои се одржуваат од Портланд Плејс до Парламентарниот плоштад, беа организирани од коалицијата „Стоп Трамп УК“, која се состои од повеќе од 50 организации кои се занимаваат со климатските промени, организации кои се занимаваат со антирасизам и пропалестински организации, објавува Би-Би-Си.
Lookalikes of #Trump, #Vance, #Farage, #Putin and #Musk at the Stop Trump protest in London. pic.twitter.com/Uqn8ZOKYpw
— Alexander Seale (@AlexSeale) September 17, 2025
Учесниците на протестот носат транспаренти „Стоп на војната“, „Стоп на расистичките реформи во Велика Британија“, „Стоп на омразата“, „Не на суровоста, не на фашизмот, не на корупцијата“, „Не на фашизмот, не на Трамп“, како и транспаренти со слика од Трамп со цуцла во устата, како и балони во облик на фигурата на Трамп во пелени.
Една од организаторите на протестот, Зои Гарднер, рече дека Трамп претставува „сè што мразиме“.
„Сакаме нашата влада да покаже малку храброст, да има малку гордост и да го покаже тоа огромно чувство на гадење кон политиката на Доналд Трамп во Велика Британија“, рече таа и додаде дека учесниците на протестот планираат прошетка до Вестминстер.
Порано денес, коалицијата „Стоп Трамп“ објави дека е „наивно“ да се мисли дека Трамп ќе ѝ помогне на Велика Британија како резултат на денешната посета.
„Постои јасна разлика помеѓу дипломатските односи и домаќинството на авторитарен лидер заради помпезност. Трамп е очигледно во џебот на Путин – и ние не би дозволиле Путин да биде во Велика Британија, а камоли да го поканиме на државна посета. Наивно е да се мисли дека Доналд Трамп ќе има интерес да ја поддржи Велика Британија во иднина, само затоа што Велика Британија го почитува“, наведе коалицијата во соопштението.
Протести се одржуваат и пред замокот Виндзор, а учесниците на протестот, во помал број, носат слични транспаренти. Трамп е во официјална посета на Велика Британија, прва во неговиот втор мандат.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Трамп пристигна во Велика Британија под најстроги безбедносни мерки и протести: се возеше во златна кочија

Претседателот на САД, Доналд Трамп, пристигна во Велика Британија за својата втора државна посета, која започна со церемонијален пречек во замокот Виндзор. Посетата е обележана со раскошни церемонии, најстроги безбедносни мерки и протести.
Трамп и првата дама Меланија беа пречекани во Виндзор од кралот Чарлс и кралицата Камила. Тие беа придружувани и во поворката со кочии низ кралскиот имот од принцот Вилијам и принцезата Кејт. Поворката беше придружувана од почесна гарда и изведба на американските и британските национални химни.
Трамп и кралот Чарлс влегоа во замокот Виндзор на приватен ручек откако ќе заврши церемонијалната поворка. Остатокот од денот ќе биде обележан со заедничко прелетување на британските и американските воздухопловни сили.
После тоа, американскиот претседател ќе положи венец на гробот на кралицата Елизабета II, а навечер е закажан државен банкет во замокот Виндзор.
Најголемиот воен церемонијален прием во поновата британска историја
Британската влада објави дека ова ќе биде најголемиот воен церемонијален прием во поновата историја.
Трамп пристигна во Британија во вторникот. По слетувањето на аеродромот Станстед, им рече на новинарите дека „ја сака Британија“ и дека тоа е „посебно место“ за него. Тој престојува во Винфилд Хаус, резиденцијата на американскиот амбасадор во Лондон, каде што пред него престојувале американски претседатели од Ајзенхауер до Барак Обама.
Трамп, исто така, треба да се сретне со британскиот премиер Кир Стармер во четврток, додека во позадина на официјалните настани веќе имаше протести и апсења поврзани со прикажувањето фотографии од Трамп и Џефри Епштајн во близина на замокот Виндзор.
Посетата е придружена и со политички преговори – Велика Британија и САД потпишаа технолошки договор вреден 42 милијарди долари, но и протести.
Фото: принтскрин