Свет
Трамп: САД сакаат да го преземат Појасот Газа

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека САД ќе го преземат разурнатиот од војна Појасот Газа и ќе го развијат економски откако Палестинците ќе бидат преместени на друго место, што е целосен пресврт на децениската политика на САД кон израелско-палестинскиот конфликт.
Трамп на заедничката прес-конференција со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го претстави својот изненадувачки план, без да даде детали.
Објавата уследи по шокантниот предлог на Трамп претходно во вторникот за трајно преместување на Палестинците од Газа во соседните земји, нарекувајќи ја енклавата, каде што е на сила првата фаза од кревкиот прекин на огнот меѓу Израел и Хамас, „место за уривање“.
Трамп може да очекува дека и сојузниците и непријателите силно ќе се спротивстават на секое американско преземање на Газа.
Преземањето на директна контрола би било спротивно на децениската политика на Вашингтон и голем дел од меѓународната заедница, која смета дека Газа на крајот треба да биде дел од палестинската држава која го вклучува окупираниот Западен Брег.
„САД ќе го преземат Појасот Газа, а ние исто така ќе ја завршиме работата. Ние ќе го поседуваме и ќе бидеме одговорни за отстранување на сите опасни неексплодирани бомби и друго оружје на тоа место“, им рече Трамп на новинарите.
„Ако е потребно, ќе го направиме тоа, ќе го преземеме тој дел, ќе го развиеме, ќе создадеме илјадници и илјадници работни места и тоа ќе биде нешто со што целиот Блиски Исток може многу да се гордее“, додаде Трамп. „Гледам долгорочна сопственичка позиција и гледам дека тоа ќе донесе голема стабилност на тој дел од Блискиот Исток“, рече тој.
Тој додаде дека разговарал со регионалните лидери и дека тие ја поддржуваат идејата. Запрашан кој ќе живее таму, Трамп рече дека тоа може да стане дом за „луѓето од светот“.
Трамп истакна дека овој тесен појас, каде израелскиот воен напад како одговор на прекуграничен напад на Хамас на 7 октомври 2023 година, срамни големи области, има потенцијал да стане „Ривиера на Блискиот Исток“.
Трамп во вторникот не одговори директно на прашањето како и под кои овластувања САД би можеле да ја преземат и окупираат Газа, која е дом на околу два милиони луѓе и има долга, насилна историја на борба за контрола.
Последователните американски администрации, вклучително и Трамп во неговиот прв мандат, избегнаа распоредување на американски војници таму. Нетанјаху, кого Трамп неколку пати го нарекуваше „Биби“, одби да се вклучи во подлабока дискусија за предлогот, освен да го пофали Трамп што се обидел со нов пристап.
Израелскиот премиер, чија армија води жестоки битки со милитантите на Хамас во Газа повеќе од една година, рече дека Трамп „размислува надвор од рамката со свежи идеи“ и „покажува подготвеност да го наруши конвенционалното размислување“.
Џонатан Паникоф, поранешен американски заменик национален разузнавач за Блискиот Исток, рече дека планот на Трамп ќе значи долгорочна воена обврска и дека, доколку се спроведе, арапскиот свет ќе го смета како Вашингтон „да не ги научил лекциите од Ирак и Авганистан“.
Трамп претходно во вторникот го повтори својот повик до Јордан, Египет и другите арапски држави да ги прифатат жителите на Газа, велејќи дека Палестинците таму немаат друг избор освен да го напуштат крајбрежниот појас, кој мора да биде обновен по речиси 16 месеци разорна војна меѓу Израел и милитантите на Хамас.
Но, овој пат, Трамп рече дека ќе го поддржи преселувањето на Палестинците „трајно“, надминувајќи ги неговите претходни предлози што арапските лидери веќе цврсто ги отфрлија.
Присилното раселување на населението во Газа веројатно би претставувало кршење на меѓународното право и би наишло на жесток отпор не само во регионот, туку и меѓу западните сојузници на Вашингтон. Некои поборници за човекови права ја споредуваат идејата со етничко чистење.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.