Свет
Трамп сака членките на НАТО да трошат пет отсто од својот БДП за одбрана

Тимот на Доналд Трамп им кажа на европските претставници дека новиот американски претседател ќе бара од земјите-членки на НАТО да ги зголемат трошоците за одбрана на пет отсто од БДП, но планира да продолжи да дава воена помош за Украина, пишува Фајненшл тајмс.
Најблиските соработници на новоизбраниот американски претседател за надворешна политика ги споделија неговите намери во разговорите со високи европски претставници овој месец, според извори информирани за разговорите.
За време на неговата кампања за Белата куќа, Трамп вети дека ќе ја прекине помошта за Украина, ќе го принуди Киев на итни мировни преговори и ќе ги остави сојузниците на НАТО без одбрана доколку не трошат доволно за одбрана, се вели во текстот.
Но, како поттик за сојузниците кои се загрижени за тоа колку добро ќе можат да ја поддржат и заштитат Украина без поддршката на Вашингтон, Трамп сега има намера да ја задржи постојната американска воена помош за Киев по неговата инаугурација, според три други лица информирани за разговорите со западните претставници.
Во исто време, Трамп ќе побара од НАТО да ја удвои својата цел за трошење од два отсто од БДП, која моментално ја исполнуваат само 23 од 32 членки на алијансата, изјавија две лица запознаени со разговорите.
Еден извор рече дека Трамп најверојатно ќе биде задоволен со распределба од 3,5 проценти и дека планира експлицитно да ги поврзе повисоките трошоци за одбраната и понудата за поповолни трговски услови со САД.
Сојузниците на НАТО веќе разговараат за зголемување на распределбата на три проценти, но многу главни градови се загрижени поради тешките фискални одлуки што би ги барале.
Според Канцеларијата за менаџмент и буџет на Белата куќа, САД ќе потрошат околу 3,1 отсто од БДП за одбрана во 2024 година. Во последната година од првото претседателствување на Трамп во 2020 година, трошоците на Пентагон достигнаа 3,4 отсто.
Најблиску до неофицијалната цел од пет проценти, според досегашните податоци објавени во табелата на ФТ, чиј извор е НАТО, е Полска, која издвојува повеќе од четири проценти од БДП за одбраната, додека следна според распределбата на одбраната е Естонија со околу 3,5 отсто, потоа САД.
Членовите кои сè уште не ги достигнале ни одамна воспоставените два отсто се Хрватска, Португалија, Италија, Канада, Белгија, Луксембург и Словенија и Шпанија, кои се на дното на табелата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Пожар „голташе“ кула од 67 ката во Дубаи, евакуирани 4.000 станари

Голем пожар што избувна во станбена кула со 67 ката во Дубаи Марина доцна во петокот навечер, a беше целосно локализиран од страна на екипите на Цивилната одбрана на Дубаи во раните утрински часови во саботата.
Инцидентот предизвика брз и координиран итен одговор, што резултираше со евакуација на сите 3.820 жители од 764 станови во зградата, без пријавени повредени.
Пожарот започна доцна во петокот на горните катови на кулата „Тигар“, позната и како Марина Пинакл, и на крајот се прошири на неколку нивоа од облакодерот.
😱Dubai skyscraper engulfed in massive fire — nearly 4,000 people evacuated from the building
Fortunately, there were no casualties. Rescue teams responded quickly and assure that the residents of the complex are now safe. pic.twitter.com/eBX4KZ7I7L
— NEXTA (@nexta_tv) June 14, 2025
Цивилната одбрана на Дубаи распореди специјализирани екипи на местото на настанот, кои работеа преку ноќ за да го стават пожарот под контрола.
Според Канцеларијата за медиуми на Дубаи, екипите за итни случаи го ставија приоритет на здравјето и безбедноста на жителите во текот на целата операција, спроведувајќи целосна евакуација како превентивна мерка.
Свет
(Видео) Израел тврди дека се уништени иранските нуклеарните центри

Израелската армија соопшти дека извршила масовен воздушен напад врз Иран, гаѓајќи 150 цели со стотици проектили во текот на ноќта. Според израелски воени претставници, нападите биле насочени кон воени објекти, инфраструктура поврзана со нуклеарната програма, како и кон научници и високи воени личности.
„Оваа акција сериозно ја забави иранската нуклеарна програма“, изјави претставник на Израелските одбранбени сили (ИДФ), додавајќи дека штетите се далеку поголеми од неколкунеделно одложување.
Нападот, кој се смета за една од најголемите воени ескалации на Блискиот Исток во последните децении, предизвика големи загуби. Ирански власти информираа дека загинале десетици лица, вклучително и најмалку 20 деца.
Како одговор, Иран истрела четири бранови балистички ракети кон територијата на Израел. Според ИДФ, три израелски државјани загинале, а десетици се повредени.
Израелските сили потврдија дека дел од нападите биле насочени кон стратешки објекти во Натанц и Исфахан – центри на иранската нуклеарна програма. Според израелскиот претставник, биле уништени и локации поврзани со развој на нуклеарна бомба, тврдејќи дека постоеле „конкретни разузнавачки податоци“ за напредок на Иран во таа насока.
Техеран остро ги отфрли обвинувањата, тврдејќи дека нивната нуклеарна програма е од исклучиво мирнодопска природа.
Израел сега ја смета „воздушната рута до Техеран“ за „де факто отворена“, а меѓу загинатите, според ИДФ, се и деветмина ирански нуклеарни научници – клучни фигури во програмата.
Свет
Зеленски: Непријателот е запрен во Суми, борбите продолжуваат на самата граница

Украинскиот претседател Володимир Зеленски соопшти дека руската офанзива во североисточниот дел на земјата е запрена, а украинските сили успеваат да ја стабилизираат ситуацијата во Сумската област, каде што се водат интензивни борби долж самата граница со Русија.
„Ја израмнуваме ситуацијата. Борбите се одвиваат на самата граница. Треба да знаете дека непријателот беше запрен. Максималната длабочина на офанзивата е седум километри од границата“, изјави Зеленски, пренесе неговиот кабинет.
Според украинските власти, Русија распореди околу 53.000 војници во правецот кон Суми, иако главниот фокус на руската армија останува на Доњецката област. Москва најави создавање т.н. „безбедносна зона“ во Сумска и Харковска област, со што дополнително ги засили борбите на североистокот од Украина.
Зеленски истакна дека украинската армија одржува одбранбени линии долж повеќе од 1.000 километри фронт и демантираше дека руските сили влегле во Дњепропетровската област, која се граничи со делумно окупираните територии Доњецк, Херсон и Запорожје.
Во меѓувреме, украинските сили извеле неколку успешни дронски напади, собориле руски авиони и оштетиле стратешки мост што ја поврзува Русија со анектираниот Крим, користејќи подводни експлозиви.
Зеленски повторно призна дека Украина не може целосно да ја врати територијата само со воена сила и повика на построги санкции кон Русија, со цел да се зголеми меѓународниот притисок врз Москва за враќање на преговарачката маса.
Тој потсети дека претходните два круга мировни преговори во Истанбул донесоа ограничен напредок, а засега се спроведуваат само размените на заробеници. Очекувањата се следната размена да се случи до 20 или 21 јуни.
„Договорено е размената да заврши, по што ќе се разговара за следниот чекор“, изјави Зеленски.