Свет
Трамп сака членките на НАТО да трошат пет отсто од својот БДП за одбрана

Тимот на Доналд Трамп им кажа на европските претставници дека новиот американски претседател ќе бара од земјите-членки на НАТО да ги зголемат трошоците за одбрана на пет отсто од БДП, но планира да продолжи да дава воена помош за Украина, пишува Фајненшл тајмс.
Најблиските соработници на новоизбраниот американски претседател за надворешна политика ги споделија неговите намери во разговорите со високи европски претставници овој месец, според извори информирани за разговорите.
За време на неговата кампања за Белата куќа, Трамп вети дека ќе ја прекине помошта за Украина, ќе го принуди Киев на итни мировни преговори и ќе ги остави сојузниците на НАТО без одбрана доколку не трошат доволно за одбрана, се вели во текстот.
Но, како поттик за сојузниците кои се загрижени за тоа колку добро ќе можат да ја поддржат и заштитат Украина без поддршката на Вашингтон, Трамп сега има намера да ја задржи постојната американска воена помош за Киев по неговата инаугурација, според три други лица информирани за разговорите со западните претставници.
Во исто време, Трамп ќе побара од НАТО да ја удвои својата цел за трошење од два отсто од БДП, која моментално ја исполнуваат само 23 од 32 членки на алијансата, изјавија две лица запознаени со разговорите.
Еден извор рече дека Трамп најверојатно ќе биде задоволен со распределба од 3,5 проценти и дека планира експлицитно да ги поврзе повисоките трошоци за одбраната и понудата за поповолни трговски услови со САД.
Сојузниците на НАТО веќе разговараат за зголемување на распределбата на три проценти, но многу главни градови се загрижени поради тешките фискални одлуки што би ги барале.
Според Канцеларијата за менаџмент и буџет на Белата куќа, САД ќе потрошат околу 3,1 отсто од БДП за одбрана во 2024 година. Во последната година од првото претседателствување на Трамп во 2020 година, трошоците на Пентагон достигнаа 3,4 отсто.
Најблиску до неофицијалната цел од пет проценти, според досегашните податоци објавени во табелата на ФТ, чиј извор е НАТО, е Полска, која издвојува повеќе од четири проценти од БДП за одбраната, додека следна според распределбата на одбраната е Естонија со околу 3,5 отсто, потоа САД.
Членовите кои сè уште не ги достигнале ни одамна воспоставените два отсто се Хрватска, Португалија, Италија, Канада, Белгија, Луксембург и Словенија и Шпанија, кои се на дното на табелата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Путин: Сè оди според планот, наскоро ќе му претставиме на светот ново оружје

Рускиот претседател Владимир Путин одржа прес-конференција по посетата на Душанбе, каде што рече дека Русија се држи до договорот постигнат со американскиот претседател Доналд Трамп во Алјаска, објави руската државна новинска агенција РИА Новости.
„Се договоривме со Доналд дека ќе морам да размислам и да разговарам со нашите колеги и сојузници во Москва. И тој ми го кажа истото. Ова се сложени прашања што бараат понатамошно разработување, но ние се држиме до дискусијата што се одржа во Анкориџ“, рече рускиот лидер.
Тој нагласи дека сè уште постои можност за зачувување на Договорот за намалување и ограничување на стратешкото оружје (СТАРТ).
„Дали овие неколку месеци ќе бидат доволни за да се донесе одлука за продолжување? Мислам дека ќе биде доволно, ако има добра волја (од САД) за продолжување на овие договори“, рече тој.
Сепак, ако САД одлучат дека не се заинтересирани за зачувување на договорот, Путин тврди дека ништо критично нема да се случи. „Во овој поглед, сè оди според планот за нас“, рече тој.
Според него, трката во вооружување е веќе во тек, а некои земји се подготвуваат за нуклеарни тестови. Тој најави дека Русија наскоро ќе ги обнови своите арсенали.
„Ја завршуваме работата и мислам дека наскоро ќе имаме можност да го објавиме новото оружје што порано го најавувавме“, вети Путин.
Путин, исто така, коментираше за фактот дека Трамп сè уште не ја добил Нобеловата награда за мир, нагласувајќи дека американскиот лидер вложува големи напори за прекин на конфликтите низ целиот свет.
„Имало случаи кога комитетот ја доделил Нобеловата награда за мир на луѓе кои не направиле ништо за мирот. Според мене, со овие одлуки тие предизвикале огромна штета на авторитетот на наградата“, рече тој.
фото: принтскрин
Свет
(Видео) 19 лица загинаа или се исчезнати по силна експлозија во воена фабрика во Тенеси

Деветнаесет лица се мртви или исчезнати откако силна експлозија уништи зграда во објект за експлозиви во Тенеси во петокот. Детонацијата ги потресе блиските домови и предизвика серија помали експлозии, потврдија локалните власти, објави Си-ен-ен.
Експлозијата се случила околу 7:45 часот наутро по локално време, а шерифот на округот Хамфрис, Крис Дејвис, ја опиша како „разорна“ на прес-конференција. Тој додаде дека службите за итни случаи ја обезбедиле пошироката област на несреќата доцна претпладне.
On Friday, October 10, an explosion was reported at a Tennessee explosives manufacturer in Hickman County.
The explosion took place at the Accurate Energetic Systems in the Bucksnort area. pic.twitter.com/B7MA2VJgyR
— NewsChannel 5 (@NC5) October 10, 2025
„Во овој момент имаме неколку лица кои се водат како исчезнати“, рече Дејвис. „Можеме да потврдиме дека имаме некои кои загинале“, додаде тој, а Би-би-си објави дека најмалку деветнаесет лица се водат како исчезнати.
Објектот, во сопственост на Accurate Energetic Systems, LLC, се наоѓа на границата на окрузите Хикман и Хамфрис, околу еден час возење југозападно од Нешвил, соопшти канцеларијата на шерифот.
Голем број служби за итни случаи се на местото на настанот, проценувајќи ја штетата и гасејќи го пожарот. Поради ризикот од секундарни експлозии, спасувачите моментално се на безбедно растојание од епицентарот.
Европа
Макрон го врати на функцијата премиерот кој поднесе оставка по само еден ден

Францускиот претседател Емануел Макрон го повторно назначи Себастијан Лекорну за премиер, само неколку дена откако ја прифати неговата оставка по падот на неговата влада што траеше само една ноќ. Елисејската палата ја потврди веста, објави Си-ен-ен.
Со изненадувачкиот потег завршува една недела драматични превирања во француската политика.
Лекорну го објави својот кабинет доцна во неделата, но беше јавно критикуван од неговиот министер за внатрешни работи истата вечер. Тој поднесе оставка во понеделник наутро, која Макрон ја прифати, само за претседателот да се предомисли и да го задолжи да го пронајде својот наследник во рок од 48 часа преку итни разговори со политичките ривали.
И покрај овие напори, Макрон се чини дека решението за политичката криза и честите промени на премиерите го гледа во старо-ново име.
фото: принтскрин