Свет
Финците утре избираат претседател, главна тема се тензиите со Русија
Финците утре избираат нов претседател, чија улога во водењето на надворешната политика стана поважна поради зголемените тензии со соседна Русија предизвикани од војната во Украина.
Геополитичките промени во Европа ќе му зададат најголема главоболка на новиот претседател, кој е и врховен командант на финските вооружени сили.
Двајца политичари водат вкупно девет кандидати, поранешниот конзервативен премиер Александар Стуб и поранешниот министер за надворешни работи Пека Хаависто од Партијата на зелените, кој е независен кандидат. Анкетите покажуваат дека тие најверојатно ќе одат на вториот круг на 11 февруари.
„Следниот претседател на Републиката пред се ќе биде претседател на Западот, претседател на членка на НАТО, а еден од нашите најважни односи е нашето партнерство со Соединетите Држави“, изјави неодамна Стуб во телевизиско интервју.
Односите меѓу Москва и Хелсинки се влошија откако руската инвазија на Украина во февруари 2022 година ја натера Финска да се откаже од својата долгогодишна воена неутралност и да се приклучи на НАТО во април 2023 година. Русија, со која Финска дели 1.340 километри граница, брзо предупреди дека ќе одговори со „контрамерки“.
Неколку месеци подоцна, во август 2023 година, Финска забележа зголемен прилив на безвизни мигранти на својата источна граница.
Хелсинки смета дека ова е хибриден напад на Москва за дестабилизација на земјата. Финска ја затвори својата источна граница во ноември.
Актуелниот претседател Саули Ниинисто се гордееше со неговата блиска врска со рускиот претседател Владимир Путин пред да стане еден од неговите најжестоки критичари.
Сите претседателски кандидати се залагаат за независност на Финска и за нејзината нова улога како членка на НАТО, рече Хана Вас, заменик-декан на Факултетот за општествени науки на Универзитетот во Хелсинки.
„Сите тие имаат силна идеја која ја нагласува самодоволноста, во смисла дека во иднина Финска треба самостојно да се грижи за сопствената одбрана и исто така активно да придонесува во градењето на заедничката европска одбрана и нордиска соработка“, изјави Вас за Франс прес.
Туомас Форсберг, професор по надворешна политика на Универзитетот во Тампере, рече дека сите кандидати имаат слични ставови во надворешната политика. „Ќе биде повеќе за изборот на личност врз основа на неговиот кредибилитет и доверливост и како тој е перципиран како лидер во надворешната политика и одредени вредности и што таа личност претставува“, рече тој.
Истражувањето на јавното мислење, чии резултати во понеделникот ги објави дневниот весник „Хелсингин саномат“, покажа дека Стуб е во водство со 22 отсто поддршка од гласачите, а Хаависто е на второ место со 20 отсто.
„И двајцата имаат долгогодишно искуство во внатрешната и надворешната политика, што се чини дека гласачите најмногу ги ценат“, рече Вас. „Тие се познати политичари долго време, неколку генерации“, вели тој.
Иако делат слични политички ставови, Хаависто и Стуб имаат различно потекло, рече Форсберг.
Нивното потекло и вредности се сосема различни бидејќи Алекс е повеќе претставник на десницата, а Хаависто на левицата, дури и ако Хаависто се обидува да нагласи дека нема ништо „црвено“ во него, дека тој го претставува средниот пат како зелена“, тврди Форсберг.
„Дебатите би можеле да одлучат за вториот круг од изборите“, рече Форсберг.
Веднаш зад двајцата е кандидатот на крајнодесничарската Партија на Финците, Јуси Хала-ахо, кој е поддржан од 18 отсто од гласачите, а зад него е поранешниот еврокомесар Оли Рен, кој е поддржан од Партијата на Центарот, со поддршка од 12 проценти. И Хала-ахо и Рен би можеле да влезат во вториот круг, рече Форсберг.
Во атмосфера обележана со општ скептицизам за тоа што може да се постигне преку парламентарната политика, Финците претпочитаат да имаат поголема верба во институцијата претседател, рече Вас.
„Претседателот се смета за силен актер на кој луѓето му веруваат“, вели тој.
Одѕивот на гласачите на претседателските избори во Финска е вообичаено околу 70 отсто.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Украинскиот парламент ја откажа седницата поради закана од напад
Украинскиот парламент ја откажа седницата поради нова закана од напади.
„Блумберг“ пренесува дека овој потег доаѓа откако Москва вчера истрелала експериментална балистичка ракета со среден дострел кон Украина.
Како што најавија надлежните, пленарната седница ќе продолжи следната недела.
Украина објави дека Русија вчера лансирала нов тип балистичка ракета кон градот Днипро, како најнова ескалација на непријателствата и алармантен сигнал до западните поддржувачи на Киев.
Рускиот претседател Владимир Путин синоќа изјави дека Русија, како одговор на нападите на американските и британските ракети со долг дострел, истрелала нова балистичка ракета со среден дострел „Орешник“ на украинска територија, на која, како што рече, современите системи немаат начин да и се спротивстават.
Регион
Силен земјотрес во Грција: се стресе островот Кос
Земјотрес со јачина од 4,5 степени според Рихтеровата скала денеска ја погоди Грција.
Епицентарот на земјотресот бил на 36 километри од градот Кефалос на островот Кос на длабочина од 104 километри.
Засега нема информации за причинета материјална штета.
Регион
Адвокат за апсењата во Нови Сад: Ќе поминат најмалку пет години до пресудата
Адвокатот Боривоје Боровиќ и архитектот Слободан Малдини за Н1 Србија ја коментираа веста за апсењата поради уривањето на настрешницата во Нови Сад.
„Сведок сум дека секогаш кога ќе се случи ваков настан, секогаш се одредува притвор, се повикуваат луѓето кои работеле на проектот. Тоа не се случи овде“, рече Боровиќ.
„Пред повеќе од десет години, мојот професор, тогаш асистент, ја дизајнираше настрешницата на стадионот Војводина во Нови Сад. Ветерот ја сруши настрешницата… Истата вечер дојдоа да го земат… за да не влијае на ситуацијата, сега ова беше задоцнета акција“, рече Малдини.
На прашањето дали на Александар Вучиќ му е дозволено да поседува документи поврзани со овој случај, Боровиќ вели:
„Видовме дека во тие важни случаи претседателот е првиот што ги добива доказите, не само тој, туку и министрите. Тие ги просејуваат и ги анализираат доказите во нивните канцеларии. Сведоци сме дека не само претседателот се меша во секоја истрага, но и сите што ќе и паднат на памет на извршната власт. Има еден важен принцип, а тоа е дека е забрането да се контаминираат доказите! Овде се контаминираат“, вели тој.
Истакнува дека е апсолутно јасно дека за овој случај морало да има одредени притвори.
„За сите луѓе кои учествуваа во процесот. Особено што е толку трагична ситуацијата“, додаде тој.
Слободан Малдини вели дека струката не се покажала.
„Струката не се покажа. Веројатно ќе се прошири обвинението, ќе се појави и корупција. Да видиме зошто струката не се покажа – поради немоќ, неорганизираност, незнаење или корупција? Истрагата ќе го покаже тоа“, рече Малдини.
И тој вели дека е можна контаминација на доказите.
„Помина многу време и во секој случај е можна контаминација, но технички местото на злосторството е исчистено. Тоа не се прави. Како го однесоа тоа, како се случи тоа“, се прашува Малдини.
Според него, работите може да се реконструираат на хартија.
„Но, тоа не е доволно. Експертските мислења не се прават на хартија, туку на терен. Имаме фотографии од местото, па затоа ги коригирав моите ставови само врз основа на тие фотографии. Но, главната работа е што не е битно што се случило, туку дека се случило, тоа е важно на почетокот. Дека компанијата што работела на проектот отишла со претпоставка дека технички објектот е исправен Значи, автомобилот на денот на сервисот е добар, сервисерот го враќа автомобилот, возилото се распаднало и убило луѓе. Тука е јасна ситуацијата – луѓето испорачале технички неисправен објект, го ставиле во употреба и на тој начин допуштиле да се случи ова што се случи“, вели тој.
Малдини вели дека, според него, невозможно е проектантите да го немале оригиналниот проект.
„Сега сите се преправаат дека го немаат оригиналниот проект, што според мене е невозможно бидејќи сите проекти се копираат во осум примероци и се даваат на осум различни институции. Ако не е во архивата, тогаш е во Секретаријатот за урбанизам, ако не е таму, тогаш е во фирмата… Глупост е што го немаа оригиналниот дизајн. Второ, ако немале, морале да се свртат кон друг тип на проектирање. Значи, немаме, не можеме да дојдеме до тоа, потоа одиме од почеток, ја реконструираме целата конструкција на поинаков начин“, нагласи тој.
Боровиќ вели дека би сакал да го види записникот од истрагата.
„Да видам што е пронајдено на лице место, колку е осигуран, кој го обработил местото на настанот… Истрчаа да отстранат се пред време, требаше два дена да го обработат местото на настанот. Сосема ми е јасно – Весиќ и другите истрчаа дека настрешницата не е реконструирана. Тоа покажува дека и тие се вознемирени и дека е погодена суштината. Од друга страна, тоа е кривично дело наречено попречување на докази. Покажаа дека знаат многу за оваа тема“, рече Боровиќ.
„Ако немале оригинален проект, бидејќи така работат, тогаш гревот е уште поголем“, вели Боровиќ.
„Сигурен сум дека нема да имаме пресуда најмалку пет години. Додека не заврши ЕКСПО, додека остатокот од корупциските пари не се изнесат низ гредежништвото. Ќе биде се тоа мачкање очи на јавноста“, изјави Боровиќ.
Малдини смета дека во случајот со несреќата во Нови Сад се работи за човечка грешка.