Свет
(Фото) Снимките на НАСА откриваат драматични промени на Арктикот, предводени се од Русите
Арктикот, некогаш познат по студената и негостопримлива средина и долгите зимски ноќи, доживува брзи и драматични промени бидејќи се загрева речиси четири пати побрзо од остатокот од светот. Овој забрзан процес ја отвора вратата за сè поинтензивна индустриска активност и развој, а промените сега се јасно видливи благодарение на сателитските снимки од ноќното осветлување.
Меѓународен истражувачки тим, користејќи податоци од американската одбранбена метеоролошка сателитска програма, откри дека меѓу 1992 и 2013 година, вештачкото осветлување на Арктикот растело во просек за 5 проценти годишно.
Во овој период, дури 606.000 квадратни километри од областа на Арктикот преминаа од темнина во светлина.
„Само 15 отсто од осветлените области на Арктикот во периодот на проучување се населби како што се куќи и станбени згради, што јасно покажува дека најголемиот дел од вештачкото осветлување е резултат на индустриски активности, а не на урбанизација“, објасни Жуосен Ванг, член. од истражувачкиот тим и научник во Центарот Годард на НАСА.
Главните извори на ова осветлување доаѓаат од експлоатација на нафта и гас и рударски операции. Рускиот Арктик забележа најголем пораст на вештачкото осветлување – осветлените области се проширија за речиси 440.000 квадратни километри, површина поголема од Калифорнија. Нафтените полиња во регионите како Ханти-Мансијск и Јамало-Ненец се во првите редови на овој раст, при што нафтеното поле Самотлор е едно од најголемите во светот.

До 2013 година, областите за експлоатација на нафта и гас на рускиот Арктик, вклучувајќи ги регионите Ханти-Мансијск, Јамало-Ненец и Ненец, покриваа осветлена површина од 339.000 квадратни километри, речиси колку Германија.
Иако индустриската активност покажува континуиран раст, Ванг забележува дека циклусите на проширување и падот на експлоатацијата предизвикуваат некои области да забележат пад на осветлувањето, особено таму каде што нема човечко населување или економска диверзификација.
Европскиот Арктик има 158.000 квадратни километри осветлени области, значително повеќе од 49.000 квадратни километри во северноамериканскиот дел. Меѓу истакнатите индустриски локации, истражувачите го идентификуваа рудникот Red Dog во Алјаска, кој во 2018 година беше втор најголем производител на цинк во светот.

Анализите беа базирани на постари податоци, но тимот на НАСА сега користи современи инструменти кои обезбедуваат попрецизни слики и можат да детектираат послаби извори на светлина. И покрај ова, истражувачите се соочуваат со предизвици како што се отстранување на природната поларна светлина и месечевата светлина.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Американски конгресмен со повик САД да излезат од НАТО
Американскиот конгресмен Томас Меси предложи закон со кој бара САД да се повлечат од НАТО, тврдејќи дека Алијансата претставува финансиски и дипломатски товар за земјата.
Во објава на мрежата X тој напиша дека НАТО е реликт од Студената војна и дека парите треба да се вложуваат во одбраната на САД, а не на социјалистички држави. Според него, НАТО ги чини американските даночни обврзници трилиони долари и носи ризик да ги втурне САД во туѓи војни.
Во предложениот закон се наведува дека европските членки имаат доволно економска и воена моќ за сопствена одбрана и дека членството на САД во НАТО не е во согласност со националните интереси. Законските тврдења исто така посочуваат дека распадот на Варшавскиот пакт и Советскиот Сојуз го сменил безбедносното окружување и ја направил НАТО-мисијата за колективна одбрана нерелевантна, како и дека алијансата започнала голема источна експанзија од 1999 година.
Контекстот доаѓа по најновите изјави на Доналд Трамп, кој за „Политико“ рече дека европските лидери се слаби и „=препремногу политички коректни, додавајќи дека Европа „не знае што да прави“. Трамп претходно повика земјите од НАТО да го зголемат воениот буџет од 2% на 5% од БДП и предупреди дека оние што нема да го исполнат условот може да бидат исклучени од алијансата.
Свет
(Видео) Снимен моментот кога авион слета врз автомобил на автопат во Флорида
На социјалните мрежи се појави снимка што го прикажува моментот кога мал авион слета врз автомобил што се движел на автопатот I-95 во округот Бревард на Флорида.
Според властите, возачката на автомобилот и двете лица во авионот добиле само полесни повреди. Ударот го снимиле татко и син кои возеле веднаш зад возилото што било погодено.
Полицијата соопшти дека двомоторниот авион Beechcraft 55 во понеделник околу 17:45 часот локално време морал присилно да слета на јужната лента од автопатот. При слетувањето удрил во автомобил Toyota Camry со 57-годишна жена. Во авионот биле 27-годишен пилот од Орландо и 27-годишен патник.
A small plane crash landed on a busy interstate in Merritt Island, Florida, hitting a car.
The plane experienced a “loss of power in both engines,” it was known, and was attempting an emergency landing on I-95 when it hit a Toyota Camry.
The driver of the car was hospitalised… pic.twitter.com/ViZAuMJcwT
— Vani Mehrotra (@vani_mehrotra) December 10, 2025
Таткото и синот, Џејмс и Питер Кофи, изјавиле дека авионoт нагло почнал да паѓа пред нив.
„Бев преплашен, сфативме колку беше блиску до трагедија“, рекол Џејмс. Питер додал дека дури следниот ден сватил колку среќа имале.
Авионот бил отстранет од автопатот.
Причината за присилното слетување сè уште не е утврдена, а истрагата продолжува. Според проценка на службата, можно е авионот да останал без гориво.
Свет
Децата во Австралија го измамија системот: забраната за социјални мрежи има големи пропусти
Првиот ден од австралиската забрана за користење социјални мрежи за лица под 16 години покажа бројни слабости во системот. Многу деца успеале да ги заобиколат новите правила користејќи ВПН, манипулации со датумот на раѓање или трикови при скенирање на лицето.
Родители од различни делови на земјата за „Еј-би-си“ сведочат дека нивните деца без проблем добиле пристап до „Снеплет“, „Инстаграм“ или „Тик-Ток“, иако формално би требало да им биде забранет.
Во повеќе случаи, системите за проверка на возраст погрешно утврдиле дека децата имаат над 16 години — дури и кога станува збор за 11- или 13-годишници. Некои тинејџери успеале да ја измамат технологијата со шминка или прикривање на делови од лицето. Социјалните мрежи признаа дека постојат технички предизвици и дека родителите можат да пријават профили за деца под 16 години кои ќе бидат суспендирани.
Стручњаците објаснуваат дека технологијата за процена на возраст има маргина на грешка од една до три години, што овозможува заобиколување на забраната. На „Тик-ток“ веќе се појавија објави од деца кои се потсмеваат дека „успешно ја преживеале“ забраната.
Владата најавува дека пропустите ќе се отстрануваат постепено. Премиерот Албанезе посочи дека околу 440.000 „Снепчет“ профили, 150.000 „Фејсбук“ профили и 350.000 „Инстаграм“ профили во сопственост на деца од 13 до 15 години ќе треба да се деактивираат. Повеќе од 200.000 „Тик-ток“ профили веќе се затворени.
Министерката за комуникации Анника Велс нагласи дека ова е „маратон, не спринт“ и дека децата кои денес ја заобиколиле забраната нема да можат да го прават тоа постојано.

