Свет
Швајцарската црква го инсталира Исус придвижуван од вештачка интелигенција

Mала и не премногу раскошна црква долго време се смета за најстара во швајцарскиот град Луцерн. Но, капелата „Свети Петар“ стана синоним за новата ера кога Исус беше инсталиран во неа придвижуван од вештачка интелигенција и способен да зборува 100 јазици.
„Тоа беше вистински експеримент. Сакавме да видиме и да разбереме како луѓето реагираат на Исус напојуван со вештачката интелигенција. За што би разговарале со него? Дали би имало интерес да разговараат со него? Веројатно сме пионери во ова“, рекол теологот Марко Шмид.
Инсталацијата позната како Deus in Machina беше инсталирана во август како најнов чекор во повеќегодишната соработка за извонредна реалност со локална универзитетска истражувачка лабораторија, пишува „Гардијан“.
По проектите, кои експериментираа со виртуелна и проширена реалност, црквата одлучила дека следниот чекор е да инсталира аватари.
„Дебатиравме каков аватар би бил тоа – теолог, личност или светец? Но, тогаш сфативме дека најдобра фигура ќе биде самиот Исус“, рече Шмид.
Во недостиг на простор и барање место каде луѓето би можеле да имаат приватни разговори со аватарот, црквата, наместо свештеникот, поставила компјутер и кабли во исповедалницата. По обуката на програмата за вештачка интелигенција за теолошки текстови, посетителите се поканети да поставуваат прашања и да добиваат одговори генерирани од вештачката интелигенција.
На луѓето им се советува да не откриваат никакви лични податоци и да потврдат дека го користат аватарот на сопствен ризик. „Тоа не е исповед. Немаме намера да имитираме исповед“, објасни Шмид.
За време на двомесечниот период на експериментот, повеќе од 1.000 луѓе, вклучувајќи муслимани и туристи од Кина и Виетнам, ја искористиле можноста да комуницираат со аватарот.
Иако податоците за инсталацијата допрва треба да бидат објавени, повратните информации од повеќе од 230 корисници покажуваат дека две третини од нив сметаат дека тоа е духовно искуство, истакнува Шмид.
„Значи, можеме да кажеме дека тие имаа религиозно позитивен момент со оваа вештачка интелигенција Исус. Мене тоа ми беше изненадувачки. Други беа понегативни, некои ѝ кажаа на црквата дека не може да разговараат со машината. Еден локален новинар, кој го испробал уредот, ги опиша одговорите како „повремено пробиени, повторливи и преполни со мудрост“, додаде.
Експериментот исто така предизвика критики во црковната заедница, додаде Шмид. Некои католички свештеници протестираа поради користењето на исповедалницата, а нивните протестантски колеги беа лути што инсталацијата користеше слики на овој начин.
Сепак, Шмид беше најмногу импресиониран од ризикот што црквата го презеде верувајќи дека вештачката интелигенција нема да даде одговори што би биле незаконски, експлицитни или би понудиле толкувања или духовни совети, кои се во спротивност со црковните учења. Со надеж дека ќе го ублажи овој ризик, црквата спроведе тестови на 30 луѓе пред да го постави аватарот. По почнувањето на проектот, таа се погрижи поддршката за корисници секогаш да биде достапна.
„Никогаш немавме впечаток дека зборува чудни работи. Но, се разбира, не можеме да гарантираме дека нема да каже ништо чудно“, рече Шмид.
На крајот, токму оваа неизвесност го навела да одлучи дека аватарот засега ќе остане само експеримент:
„Таков Исус не би останал трајно бидејќи одговорноста би била преголема“, вели.
Сепак, тој го спомена и поширокиот потенцијал на идејата.
„Тоа е навистина едноставна и достапна алатка со која можете да зборувате за религијата, за христијанството, за христијанската вера“, рече Шмид мислејќи дека може да се трансформира во еден вид повеќејазичен духовен водич, кој може да одговори на религиозни прашања.
За него, експериментот и големиот интерес што го предизвика покажало дека луѓето сакаат да одат подалеку од Библијата, тајните и ритуалите:
„Мислам дека има жед да се разговара со Исус. Луѓето сакаат да добијат одговор, сакаат зборови“, смета свештеното лице.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Мајка го фрлила новороденчето во полскиот тоалет во Романија

Жена во Романија го убила своето новородено дете на грозоморен начин, пренесуваат медиумите во регионот.
Според официјалното соопштение на Обвинителството при Окружниот суд, на 30 јуни 2025 година, во нејзиното домаќинство, жената родила без помош здраво девојче, тешко 3.440 грама, со јасни знаци на активно дишење.
Наместо да повика брза помош или да ги извести властите, мајката го фрлила бебето живо во полскиот тоалет во дворот на нејзината куќа.
Прелиминарниот извештај на Институтот за судска медицина во Бузау покажува дека причина за смртта е механичка асфиксија, односно задушување, предизвикано од присуство на фекална материја во респираторниот тракт, хранопроводот и желудникот.
Овие наоди потврдуваат дека новороденчето било живо во моментот кога било фрлено и дека починало во ужасни маки, вдишувајќи и голтајќи ја содржината од септичката јама, според написите.
Врз основа на овие докази, на 17 јули 2025 година, надлежниот обвинител покренал кривична постапка против жената, по обвинение за убиство на член на семејството, кривично дело кое романскиот Кривичен законик го квалификува како едно од најсериозните и предвидува затворска казна до 20 години.
Истиот ден, обвинителството поднесе предлог за 30-дневен притвор, кој судот го одобри. Жената е приведена, а истрагата продолжува.
Свет
Американските лекари предупредуваат: Четворица починати на Флорида од бактерија што „јаде месо“

Редок тип на бактерија, која предизвикува некроза на ткивото (позната како бактерија што јаде месо) усмртила најмалку четири лица на Флорида оваа година, соопштија здравствените власти на оваа американска сојузна држава.
Во изминатите неколку месеци се пријавени најмалку 11 случаи на инфекција со бактеријата Vibrio vulnificus во округите Беј, Брауард, Хилсборо и Сент Џонс – области во централна Флорида, популарни кај туристите и крајбрежните заедници.
„Во разни води живеат многу видови бактерии“, изјави инфектологот Даниел Иган од болницата „Орландо хелт“. Vibrio vulnificus е бактерија што сака солена вода. Властите засега не откриваат повеќе информации за починатите.
Иако ретка, инфекцијата со оваа бактерија може да биде многу сериозна. Центарот за контрола и превенција на болестите (CDC) годишно бележи помеѓу 150 и 200 пријави. Бактеријата може да предизвика некротизирачки фасцитис – сериозна инфекција, при што ткивото околу отворена рана бргу умира. Многу пациенти завршуваат на интензивна нега, а во некои случаи е потребна и ампутација.
Стапката на смртност изнесува приближно 20 отсто, а доколку бактеријата навлезе во крвотокот, може да достигне и до 50 проценти. Во многу случаи смртта настапува во рок од два дена по појавата на првите симптоми. Бактеријата се развива во топли, солени и мешани (солено-сладководни) води.
Лекарите предупредуваат дека со глобалното зголемување на температурите бактеријата може да се прошири и на области во кои претходно не постоела. Најактивна е од мај до октомври кога температурите на морето се највисоки.
Симптомите вклучуваат повраќање, дијареја, висока температура, треска, забрзано чукање на срцето и дезориентација. Кај здрави лица инфекцијата може да помине без сериозни последици, но многу поранливи се лицата со хронични заболувања или ослабен имунитет, вклучувајќи и болни од рак.
Во 2024 година CDC регистрирал 82 инфекции и 19 смртни случаи – речиси двојно повеќе од претходната година. Порастот се поврзува со невообичаено големиот број доцносезонски урагани на Флорида и на југоистокот на САД.
Бројот на случаи нагло се зголемил по ураганите Милтон и Хелена кога водите од поплавата потиснале топла солена вода кон копнените населени места, што довело до поголема изложеност на луѓето на бактеријата. Научниците предупредуваат дека климатските промени дополнително ќе го зголемат бројот на вакви инфекции. Потоплите океани создаваат посилни бури и подолги урагански сезони – идеални услови за ширење на Vibrio vulnificus.
Министерството за земјоделство на САД проценува дека годишните трошоци за лекување инфекции од вакви бактерии ќе достигнат 6,1 милијарди долари до 2090 година во споредба со 2,6 милијарди долари во 1995 година.
Свет
Што стои зад историскиот воен сојуз меѓу Германија и Велика Британија?

Во Музејот „Викторија и Алберт“ во Лондон германскиот канцелар Фридрих Мерц и британскиот премиер Кир Стармер го потпишаа таканаречениот договор за пријателство: 27 страници, кои не само што треба да го потврдат туку и да го прошират германско-британското партнерство.
Целта на договорот е двете земји „да бидат водени од желбата, во пресрет на фундаменталните промени во геополитичката средина, да ги здружат силите со цел да обезбедат иднина карактеризирана со просперитет, безбедност и одржливост за своите граѓани, како и за нивните отворени демократски општества“, пишува „Дојче веле“.
По брегзитот, Германија и Велика Британија сакаат повторно да соработуваат потесно. Што предвидува таканаречениот договор за пријателство и кои области ги опфаќа? Преглед на главните точки:
Безбедност
Германија и Велика Британија потврдуваат тесна соработка во оваа област. Забележливо е дека се преговара за клаузула за заемна помош, која треба билатерално да го надополни член 5 од договорот за НАТО. Таму се вели:
„Свесни за блиското совпаѓање на нивните фундаментални интереси и верувајќи дека не постои стратешка закана за едната страна што не е исто така стратешка закана за другата, договорните страни како блиски сојузници ја потврдуваат својата длабока посветеност на заемна одбрана и си обезбедуваат меѓусебна помош во случај на вооружен напад врз другата договорна страна, вклучително и воени средства“.
Ова треба да важи и за нови области, како што е сајбер-безбедноста.
Политика за оружје
Беше договорен развој на ракета со дострел од повеќе од 2.000 километри. Германија и Велика Британија веќе ја објавија оваа цел кон средината на мај. Таков систем на оружје сè уште не постои во европско производство.
Планирана е и поблиска соработка во развојот на беспилотни воздушни системи, проекти, како што е оклопното транспортно возило „Боксер“, на источното крило на НАТО и во областа на подводната безбедност во Северното Море. Треба да се прошири соработката во извозот на оружје.
Треба да се олесни извозот на заеднички произведена воена опрема. Досега, Германија честопати ги блокира ваквите проекти поради многу строги правила. Британците се надеваат дека промената во насоката ќе донесе дополнителен извоз во вредност од неколку милијарди.
Украина
Двете земји ветија дека ќе продолжат да ја поддржуваат Украина – во нејзината одбрана од Русија, но и во нејзината реконструкција.
Западен Балкан
Велика Британија исто така сака да учествува во таканаречениот берлински процес, кој треба да ги приближи земјите од Западен Балкан до Европската Унија преку засилена меѓурегионална соработка.
Миграциска политика
За да се потисне нерегуларната миграција, двете земји сакаат да воспостават свој акциски план. Борбата против трговијата со луѓе ќе се подобри, меѓу другото, преку меѓусебна правна помош, поддршка во гонењето на криминалците и ефикасна гранична контрола.
Повеќе од 20.000 бегалци го преминале Ла Манш од почетокот на годината. Германија се смета за транзитна точка за гумени чамци и друга опрема и застанување за мигрантите.
Треба да се зајакне и соработката во борбата против прекуграничниот криминал. Ова особено се однесува на перење пари, нелегални финансиски текови и трговија со дрога.
Патувања
До крајот на годината училишните групи треба да може да патуваат без виза помеѓу Обединетото Кралство и Германија. Во моментот проблемот е што учениците без германски пасош, на пример, од Сирија или Авганистан, мора да аплицираат за виза за Велика Британија, што често е комплицирано. За да не бидат овие деца де факто исклучени од училишните екскурзии, некои училишта во моментот целосно се откажуваат од размени со Велика Британија.
Од крајот на август на Британците ќе им биде полесно да патуваат во Германија преку терминалите Е-порти на граничните премини. Причината за сегашната регулатива е тоа што Велика Британија не само што ја напушти ЕУ туку никогаш не ѝ се приклучи на шенген-зоната – создавајќи значителни тешкотии за Британците при патување во ЕУ.
Економија
Договорен е германско-британски економски форум. Соработката треба да се прошири во областите на високата технологија и деловните финансии.
Енергетика
Двете земји сакаат да соработуваат во снабдувањето со енергија преку Северното Море и во изградбата на инфраструктура за водород и CO₂.
Сообраќај
За десет години, првите директни возови од Германија до Велика Британија треба да сообраќаат – под Ла Манш. Во моментот, поради пасошката контрола, ова е можно само со префрлање. Ќе се формира работна група за реализација на железничката врска.