Свет
Шефот на НАСА: Ако не побрзаме, некој друг би можел да ја „освои“ Месечината

САД сè уште се единствената земја во светот која испратила свои астронаути на Месечината. Но, тоа не значи дека другите земји не се обидуваат да стигнат до нив.
Русија, Индија и Кина веќе имаат беспилотни мисии на Месечината, а токму оваа последна земја има планови да испрати човечки екипаж. Прашањето е само кога.
Ако му се верува на шефот на НАСА, Бил Нелсон, Кина би можела да го испрати својот прв човечки екипаж на Месечината во следните 10 години.
Во интервју за Политико, Нелсон го претстави својот став за лунарната трка и предупреди дека доминацијата на САД на Месечината може да биде доведена во прашање.
Ние сме всушност во вселенската трка. Точно е дека мораме да внимаваме тие да не се населат на Месечината под превезот на научни истражувања.
И не е толку невозможно да кажат: „Останете подалеку, ние сме тука, тоа е наша територија“, истакна Нелсон.
Во декември 2022 година, Кина ги откри своите планови за вселенската трка. Така, заедно со завршувањето на изградбата на вселенската станица, планираат да создадат и систем за управување во вселената. Иако ќе им треба малку време, факт е дека САД полека го губат теренот.
Проблемите со мисијата Артемида I, што го одложи лансирањето и дополнително ги потисна плановите за испраќање човечка мисија, може да и дадат доволно време на Кина да го преземе водството во вселенската трка.
Сосема е можно да не стигнат и да не престигнат, изјави командантот на американските вселенски сили Нина Армањо за време на нејзината посета на Австралија.
Напредокот што го постигнаа е импресивен и импресивно брз.
Дека навистина се огласија алармите во Вашингтон покажа неодамна објавениот извештај на Пентагон, во кој особено беше истакнат напредокот на кинеската вселенска програма.
Беа истакнати сите кинески успеси (меѓу нив слетувањето на вселенско летало на далечната страна на Месечината, како и воспоставувањето на комуникациска врска помеѓу Земјата и Месечината), како и напредокот на Кина во развојот на систем за лансирање кој би им овозможи да испраќаат мисии на други места во вселената.
Сепак, Нелсон е убеден дека САД ќе ги постигнат своите цели и ќе испратат вселенско летало со екипаж во орбитата на Месечината до крајот на 2024 година.
После тоа, ако се биде добро, првите луѓе во овој милениум би можеле да одат на Месечината до крајот на 2025 година.
Се ќе зависи од две работи. Дали се подготвени одделенијата за астронаути? Дали SpaceX е подготвен? Секој ден го поставувам истото прашање – како работи SpaceX? И сите наши менаџери ми велат дека ги исполнуваат своите цели, додаде Нелсон.
И покрај ова, Нелсон е загрижен за напредокот на Кина.
Во последните 10 години, Кина постигна огромен успех и напредок. Нивното планирано слетување на Месечината е се поблиску, додаде Нелсон.
Иако и САД и Кина сакаат да стигнат на Месечината што е можно поскоро и, потенцијално, да започнат со експлоатација на нејзините ресурси, и двете земји се потписнички на Договорот за вселената, кој ги спречува земјите да бараат вселенски тела како нивна територија.
Така, помала е веројатноста Кина да ја „окупира“ Месечината и да им забрани на другите земји да испраќаат свои екипажи и мисии на таа планета.
Сепак, Месечината (и Марс) немаат многу локации кои се погодни за слетување на вселенски летала, изградба на база или експлоатација на ресурси.
Тоа би можело да значи дека земјите ќе мора да соработуваат и да се договорат меѓу себе, за секој да има можност да ги донесе своите астронаути на Месечината, но и да си помагаат во случај на какви било проблеми или несреќи.
Кој ќе биде првиот што ќе стапне на Месечината во овој милениум, се уште е отворено прашање. Единствено сигурно е дека ќе се стекнат со фалбаџии и ќе заминат во историјата,пренесе дневник.хр.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Силен земјотрес во Хрватска, дел од Сисак без струја

Денеска во Хрватска забележан е прилично силен земјотрес со епицентар кај Табориште, на 3 километри југоисточно од Петриње. Земјотресот бил со јачина од 4,0 степени според Рихтеровата скала, а интензитетот во епицентарот V – VI по ЕМС скалата“, соопшти Сеизмолошката служба.
Земјотресот бил почувствуван во 12:52 часот. Епицентарот на земјотресот бил на 9 километри североисточно од Сисак.
Покрај струјата, во Сисак и околината може да има потешкотии и со телекомуникацискиот сообраќај.
„Во моментов има можни потешкотии при користење на фиксните услуги во вашата област. Нашите тимови веќе работат на нивно решавање“, се вели во пораката од А1.
#Earthquake (#potres) confirmed by seismic data.⚠Preliminary info: M4.5 || 9 km NW of #Sisak (#Croatia) || 4 min ago (local time 12:52:51). Follow the thread for the updates👇 pic.twitter.com/YFhu4RIFB2
— EMSC (@LastQuake) February 25, 2025
„Во окружниот центар 112 Сисак досега се примениле околу 10 повици од граѓани за земјотресот, од кои две се за помали оштетувања (пукнатини).
Свет
Естонија го воведува моделот на вештачка интелигенција Chat GPT во својот образовен систем

Естонската влада соработува со компанијата за вештачка интелигенција со седиште во Калифорнија Open AI за да го воведе моделот на вештачка интелигенција Chat GPT Edu во својот средношколски образовен систем, при што првите генерации на наставници и ученици ќе имаат пристап до алатката уште во септември.
„Отворената вештачка интелигенција ќе и обезбеди на естонската влада употреба на ChatGPT Edu, приспособена верзија на алатката изградена за образовни системи и API услуги“, објави компанијата денес.
Како што е наведено, соработката ќе вклучува и техничка поддршка и споделување знаење за случаи на наменска употреба, како што се приспособени алатки фокусирани на наставата и учењето кои ќе заштедат време на наставниците со отстранување на административните задачи, како и ќе ги поддржат учениците да ја изградат својата креативност и вештини за критичко размислување.
„Образовните институции имаат клучна улога во обезбедувањето дека сите ученици и наставници имаат пристап до вештачката интелигенција и ја добиваат потребната обука за искористување на нејзиниот потенцијал. Естонија целосно го прифати овој предизвик и ќе биде една од првите земји во светот што ќе ја интегрира вештачката интелигенција во својот образовен систем“, се вели во објавата на Open AI на својата веб-страница.
Естонската министерка за образование и истражување Кристина Калас смета дека конкурентноста на земјата зависи од тоа колку добро може да ги подготви младите за ерата на вештачката интелигенција, пренесува Танјуг.
Регион
Санторини стравува од колапс на туристичката сезона

На еден месец од почетокот на серијата од 20.000 земјотреси, ситуацијата на Санторини не е многу подобра. Не престануваат земјотресите со среден интензитет, не е исклучена опасноста од најголемиот од шест степени според Рихтеровата скала, тимови од сеизмолози и геолози ги следат промените во структурата на островот и морското дно каде „спијат“ вулканите.
Што понатаму, се прашуваат неколкуте што останаа по егзодусот на 12.000 жители кои во паника го напуштија Санторини првите денови. Признаваат замор, исцрпеност од непроспиените ноќи и денови, страв од очекување на најголемиот земјотрес, вознемиреност поради збунетоста на експертите кои и самите се во недоумица за зачестеноста и бројот на земјотреси, феномен со кој никогаш во пракса не се сретнале – а самите талкаат со понудените теории.
Загрижени се и за туристичката сезона која требаше да започне во март, но која е се понеизвесна. Првиот удар е откажувањето на приклучувањето на бродовите за крстарење, кои избраа други пристаништа поради ситуацијата на островот. Досега имало три брода за крстарење, но тешко дека нешто ќе се промени до Велигден, кој е голем празник за Санторини. До јуни, 170 бродови за крстарење беа планирани да се закотват и над 800 во текот на целата сезона, што отсекогаш бил најголемиот извор на приход на островот, бидејќи вклучува најмалку 1,5 милиони гости кои ќе се симнат накратко во текот на сезоната. Дополнително ја влошува состојбата и фактот што поради лизгање на земјиштето е блокиран пристапот кај пристаништето Антинис и што е прекината жичницата која е главното превозно средство од пристаништето до Фира.
Во моментов се повеќе агенции „замрзнуваат“ нови резервации, а во исто време се зголемува бројот на откажувања за периодот околу Велигден. Интересот од тур-операторите е значително намален, особено за резервации од САД, кој е еден од најважните пазари за островот.
На островот има 17.000 хотелски кревети и уште 40.000 во приватно сместување, со работна сила од околу 70.000 луѓе, што сега е под знак прашалник. Само угостителскиот сектор кој опфаќа 712 кафулиња и ресторани има потреба од илјадници работници, а како што стојат работите оваа сезона ќе има недостиг од работна сила. Засега нема луѓе кои изразиле желба да се вратат и да работат во Санторини во текот на летото.