Свет
Што би значел пакт сличен на член 5 за Украина?
Безбедносните гаранции за Киев се клучно прашање во напорите да се прекинат борбите во текот на тековната руска инвазија врз Украина, а специјалниот пратеник на Белата куќа, Стив Виткоф, сега го стави терминот „сличен на член 5“ во центарот на вниманието.
Виткоф на 17 август за Си-ен-ен изјави дека за време на самитот на Алјаска било договорено дека Вашингтон и неговите сојузници може да ѝ понудат на Украина револуционерни гаранции во форма на заштита слична на член 5, иако не откри детали, пишува РСЕ.
Тој рече дека, по средбата на претседателот Доналд Трамп со Владимир Путин, Русија нема да има забелешки за ова како дел од можен мировен договор.
Таканаречениот договор за член 5 изгледа дека го позајмува концептот на колективна одбрана за примена надвор од системот на НАТО-договорот. Тоа не би ја направило Украина членка на НАТО – нешто што Трамп особено го исклучи.
Исто така, тоа не би барало автоматски интегрирани структури на алијансата; наместо тоа, би бил пакт скроен по мерка, кој би го креирале земјите подготвени да го потпишат.
Што би можело да значи „како член 5“
Секој паралелен систем за Украина целосно би зависел од текстот за кој страните би се договориле.
Не е важно името, туку ситните букви: кој на што се обврзува и колку бргу и силно е подготвен да дејствува доколку Украина повторно биде нападната.
Фразата потекнува од ќлен 5 на основачкиот договор на НАТО – клучната клаузула, која вооружениот напад врз една членка го третира како напад врз сите.
Спротивно на вообичаеното мислење, тоа не ги обврзува членките на НАТО да интервенираат целосно воена поддршка на друга членка доколку таа е нападната.
Она што е напишано е дека секоја членка на НАТО „ќе ѝ помогне на нападнатата страна или страни така што веднаш, индивидуално и во соработка со другите страни, ќе преземе мерки што ги смета за неопходни, вклучувајќи и употреба на вооружена сила“.
Од основањето на НАТО во 1949 година член 5 е применет само еднаш – по нападите на 11 септември. Тој чекор иницира операции и мерки за поддршка од алијансата, иако постоеја разлики во обемот и времето, т.е. моментот на придонесите.
Скептицизам и сеќавања на неисполнети ветувања
Токму овие специфики го поттикнуваат скепицизмот.
Украинците се претпазливи кон нејасните ветувања по меморандумот од 1994 година, со кој беа понудени безбедносни гаранции во замена за откажување од нуклеарното оружје што Украина го наследи по распадот на Советскиот Сојуз.
Тие гаранции не успеаја да ја одвратат руската агресија.
А скептични не се само Украинците. Полскиот министер за надворешни работи, Радослав Сикорски, забележа дека проблемот на Киев не е недостигот на гаранции, туку нивното непочитување.
„Од 1994 година Украина веќе имаше гаранции за независноста и неповредливоста на своите граници, вклучително и од Русија. На 22 април 2004 година Владимир Путин свечено го ратификува договорот за руско-украинската граница. Доволно е само да се почитуваат и војната е завршена“, напиша тој на мрежата X.
Поддршка од ЕУ
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, во меѓувреме го поздрави предлогот и рече дека Европската Унија е подготвена да го направи својот дел.
„Како што често сум говорела, Украина мора да стане железно бодликаво прасе, несварливо за потенцијалните освојувачи“, рече таа.
Геополитички парадокс
Геополитички гледано, предлогот претставува парадокс. Ако гаранциите навистина го одразуваат одвраќачкиот ефект на НАТО, зошто Кремљ би ги прифатил? Еден можен одговор е дека Москва може да ги смета гаранциите надвор од НАТО за помалку автоматски или обврзувачки од членството во алијансата или како попреговорливи по обем и географија.
Кога Си-ен-ен експлицитно го прашаа дали Русија би дозволила да се реализираат гаранции како од член 5 на НАТО, Виткоф одговори: „Она што го кажав е дека постигнавме договор САД и другите европски земји ефективно да понудат формулација слична на член 5 за безбедносни гаранции“.
Од друга страна, ако гаранциите се ублажат за да се добие руска согласност, тие ризикуваат да не одвратат никого, а најмалку Москва.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Хамас: Ги суспендираме јавните егзекуции на членови на сопернички банди и кланови
Хамас им соопшти на мировните преговарачи дека ќе ги запре јавните егзекуции на членови на сопернички банди и кланови, изјавија арапски претставници за „Волстрит џурнал“.
Одлуката на терористичката организација дојде откога преговарачите ѝ кажаа дека Израел може да ги искористи егзекуциите како изговор за да продолжи со борбите во Газа, се вели во извештајот.
Во извештајот не е разјаснето дали одлуката се однесува исклучиво на јавни егзекуции.
Извештаите за егзекуции на луѓе од страна на Хамас и за пукање од ривалски сили предизвикаа немири во Појасот Газа и на други места, само еден ден по потпишувањето договор за прекин на огнот со Израел.
Видеата објавени на социјалната мрежа „Икс“ покажаа масовно егзекутирање осум лица на плоштад во град јужно од градот Газа, опкружени со голема толпа луѓе. Сведоците за германската новинска агенција ДПА на телефон изјавија дека Хамас ги обвини егзекутираните за соработка со израелската армија.
Видеата прикажуваат неколку мажи со оружје како постројуваат осум лица со врзани раце зад грбот на јавен плоштад пред толпа. Иако Би-би-си не можеше да ги потврди идентитетите на маскираните напаѓачи, некои од нив носат зелени ленти за глава поврзани со Хамас.
Американскиот претседател Доналд Трамп изјави само еден ден пред јавната егзекуција дека Хамас добил зелено светло за внатрешни безбедносни операции што ги спроведува во Појасот Газа велејќи дека групата сака да „ги запре проблемите“ и „ние им дадовме одобрение за одреден временски период“.
JUST IN:
Reporter: Hamas is rearming itself as a police force, shooting rivals. What’s the message to Hamas?
Trump: They want to stop the problems. They have been open about it. And we gave them an approval for a period of time…
Surprisingly based
pic.twitter.com/GYk8imJt0o— ADAM (@AdameMedia) October 13, 2025
Палестинската милитантна група, која, според предлогот на Трамп за прекин на војната, мора да се разоружа и да престане да ја води Газа, распореди внатрешни безбедносни сили во делови од крајбрежната енклава по стапувањето во сила на прекинот на огнот велејќи дека сака да ги запре беззаконието и грабежите и да спречи безбедносен вакуум.
Сепак, Трамп подоцна се закани дека САД ќе ги убијат членовите на Хамас ако групата продолжи да убива цивили во Газа.
— Karoline Leavitt (@PressSec) October 16, 2025
„Ако Хамас продолжи да убива луѓе во Газа, што не беше дел од договорот, нема да имаме друг избор, освен да влеземе и да ги убиеме“, напиша тој.
фото: принтскрин
Регион
Вучиќ: Терористички чин пред српскиот парламент
Српскиот претседател Александар Вучиќ денес во Палатата на Србија изјави дека пред српскиот парламент се случил терористички чин.
„Јас сум првиот што зборува и се извинувам што ќе морам да го напуштам овој прекрасен состанок. Причината е терористичкиот чин што се случи пред српскиот парламент, па ќе морам да се занимавам со други работи“, рече претседателот на Србија на состанокот по повод потпишувањето договор за распределба на средства за купување селска куќа“, јавуваат српските медиуми.
Претходно денес, пожар избувна пред српскиот парламент кратко по 10 часот наутро, а пред тоа се слушнаа истрели. Во меѓувреме, едно лице е уапсено.
Европа
(Видео) Руските сили го нападнаа Харков, една од целите приватна градинка
Руските сили утрово го нападнаа Харков со беспилотни летала, а една од целите беше приватна градинка во округот Холоднохир. Во нападот беа повредени деца, едно лице беше убиено, а на местото на нападот избувна пожар, потврди градоначалникот Игор Терехов. Според последните информации, повредени се пет лица.
A 40-year-old man was killed and 5 people (including kids) were wounded due to a direct strike of a Russian-Iranian Shahed kamikaze drone at a kindergarten in Kharkiv (eastern Ukraine). pic.twitter.com/rVT4t4ZcXi
— Douggie Fukkew (@MrFukkew) October 22, 2025
Според првите информации, помеѓу 10.55 и 10.57 часот во градот одекнаа три силни експлозии. Неколку беспилотни летала, за кои се верува дека се ирански „Шахеди“, беа видени на небото. Сите деца беа успешно евакуирани од погодената градинка до 11.18 часот. Сè уште гори местото на кое беше извршен напад.
Шефот на регионалната воена администрација, Олег Синегубов, извести за уште две жртви – маж и жена, кои беа пренесени во болница. Тој нагласи дека жената е во сериозна состојба и има тешки изгореници.
‼️Footage from Kharkiv, where a Russian drone struck a kindergarten. https://t.co/uWiDFlLRbh pic.twitter.com/ZdZ4AspZ3G
— NEXTA (@nexta_tv) October 22, 2025
Напади во Украина
Руските ракетни напади во текот на ноќта предизвикаа пожари, а од остатоците од оружјето, кои паднале во неколку области на украинскиот главен град, биле запалени автомобили и искршени се прозорци, изјави градоначалникот на Киев, Виталиј Кличко.
Службите за итни случаи се испратени на неколку локации, каде што паднале остатоци од уништено воздушно оружје, рече Кличко на апликацијата за пораки „Телеграм“. Сведоците на „Ројтерс“ слушнале експлозии, кои изгледале како да се од воздушна одбрана во акција. Локалните медиуми објавија дека две лица се убиени, а 13 се повредени.
Moment of a “Shahed” hitting a private kindergarten in Kharkiv. pic.twitter.com/TwrYhLNbb3
— Stas Doma (@StasDoma) October 22, 2025
Киев беше под силен напад со балистички ракети и беспилотни летала во текот на ноќта и рано наутро, а градоначалникот Виталиј Кличко редовно даваше информации за ситуацијата на терен. Експлозиите одекнуваа во целиот град, а воздушната одбрана беше активна, рече Кличко на своите официјални канали.
All night and during the morning, Russia attacked Ukraine with ballistic, cruise and Kinzhal missiles, drones.
Kyiv was under attack. Residential buildings damaged. Energy infrastructure under attack.
The air raid alert continues, the danger of Russia present.
— Anton Gerashchenko (@Gerashchenko_en) October 22, 2025
Обемот на нападот и главната цел сè уште не се познати. Русија сè уште не коментира.
фото: принтскрин
„Додека Данела сака да биде инфлуенсерка и троши време на театар, претпријатијата и штрајкуваат, а вработените немаат плати“, велат од ВМРО-ДПМНЕ
„Со длабоко разбирање за состојбата во која се наоѓа и за предизвиците од лична природа на кои е изложена, нема...
Жени се истепаа во автобус на ЈСП, во друг инцидент, скопјанец нападнат од четири лица
Вчера во 14:20 часот во СВР Скопје е пријавено дека во автобус на ЈСП на подрачјето на Центар, бил нарушен...
Сметам дека и во првиот круг Левицата имаше поддршка од ДУИ, а коалицијата со СДСМ e веќе jавна, вели Ѓорѓиевски
Кандидаттот за градоначалник од ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата, Орце Ѓорѓиевски, смета дека неговиот противкандидат во вториот круг, Амар Мециновиќ од партијата...
Истрага против 32 физички и правни лица за злоупотреби при јавни набавки во прилепската болница
По поднесена кривична пријава од Управата за финансиска полиција, Основното јавно обвинителство Прилеп денеска донесе наредба за спроведување истражна постапка...
Mицкоски се сретна со кралот Чарлс: „Беше искрено и содржајно“
Премиерот Христијан Мицкоски на социјалните мрежи објави дека во рамките на престојот во Лондон остварил средба со Неговото Кралско Величество,...
Полицијата претресува на повеќе локации во Скопје поради лихварство и перење пари
Под раководство на предметен обвинител од Основното јавно обвинителство за гонење организиран криминал и корупција (ОЈО ГОКК), полициски единици на...
И СДСМ излезе со процени: со ваков резултат ВМРО-ДПМНЕ би имала 52 пратеници, а СДСМ 21
СДСМ реагираше на тврдењата на ВМРО-ДПМНЕ дека се апсолутни победници на локалните избори, посочувајќи дека бројките, според нивната анализа, покажуваат...
ВМРО-ДПМНЕ: Ако утре би биле парламентарните избори, ние би освоиле над 60 пратеници, а СДС во некои изборни единици би бил трета партија
ВМРО-ДПМНЕ со 550 советници низ Македонија и градот Скопје, како и со над 300.000 гласови, е апсолутен победник на локалните...
Трамп: Не сакав бесмислен состанок со Путин
Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека не сакал да одржи бескорисен состанок со рускиот лидер Владимир Путин, откако планот за...
(Видео) Украина со ракети „сторм шедоу“ нападна хемиска фабрика во Русија
Украинските сили на 21 октомври изведоа масовен напад со британски ракети „сторм шедоу“ врз хемиската фабрика во руската област Брјанск,...
Кремљ реагира по изјавата на полскиот министер: „Ова е закана за тероризам“
Москва ја обвини Полска дека се заканува со „терористички акт против авионот на Владимир Путин“, откако полскиот министер за надворешни...
Во тек голема акција: Финансиската полиција ја тресе прилепската болница, има приведени
Во тек е голема акција на финансиската полиција во Прилеп, поврзана со сомнежи за криминал во работењето на прилепската болница....
Еден осуденик месечно ја чини државата околу 1.000 евра, Пандов рече дека пробацијата не се користи доволно
Директорот на Управата за извршување на санкции, Александар Пандов, изјави дека државата месечно троши околу 1.000 евра за еден осуденик,...
Пропадна најавениот самит меѓу Трамп и Путин
Планираниот самит меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин, кој требаше да се одржи во Будимпешта до...
Ѓорѓиевски и Мециновиќ ќе се соочат на дебата
Кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ за градоначалник на Град Скопје, Орце Ѓорѓиевски, ја прифати поканата за телевизиска дебата со својот противкандидат Амар...
Министерството за здравство: Немаме долг кон „Комунална хигиена“
Министерството за здравство соопшти дека, како правен субјект, нема никаква обврска или долг кон ЈП „Комунална хигиена – Скопје“, демантирајќи...
Арсовска: Мицковски несреќо, на кого се закануваш, за ѓубрето низ Скопје се одговорни твоите градоначалници
„Мицковски несреќо, на кого се закануваш, објави на социјалните мрежи градоначалничката нa град Скопје во заминување, Данела Арсовска, откако Владата...
Владата го задолжи МВР во соработка со ДКИ, ДИЖС, ДСЗИ и ИЈЗ веднаш да отпочнат со координиран вонреден инспекциски надзор во Град Скопје и ЈП Комунална хигиена
Во врска со проблемот со собирање и транспортирање на комуналниот отпад на територијата на Град Скопје, Владата на денешната седница...
Над 3.000 евра за квадратен метар – стан во Центар од 91 м2 е продаден за 280.000 евра
Најголема постигната цена на стан за квадратен метар во периодот јули – септември е 189.231 денар или речиси 3.000 евра,...
Ново поглавје во неврохирургијата: на Клиниката во Скопје првпат изведена операција на мозок со помош на системот за стереотаксија
Mинатата недела на Клиниката за неврохирургија првпат се изведе операција на мозокот со помош на системот за стереотаксија (framed stereotactic...
