Свет
„Њујорк тајмс“: Бомбата што го уби лидерот на Хамас беше поставена во неговата соба пред два месеци

Бомбата што го уби Исмаил Ханије, висок лидер на Хамас, била скриена во куќата во која престојувал пред околу два месеци, изјавија за „Њујорк Тајмс“ официјални лица од Блискиот Исток. Куќата е заштитена од Корпусот на Исламската револуционерна гарда и е дел од голем комплекс во луксузен кварт во северен Техеран, пишува „Њујорк Тајмс“.
Ханије беше во главниот град на Иран на претседателската инаугурација, а беше убиен од бомба што беше активирана од далечина, според официјални лица. Убиен е и неговиот телохранител. Експлозијата ја потресе зградата, скрши некои прозорци и предизвика делумно уривање на надворешниот ѕид. Ханије, кој ја предводеше политичката канцеларија на Хамас во Катар, претходно неколку пати престојуваше во истата куќа за време на посетите на Техеран. Сите официјални лица разговараа со „Њујорк Тајмс“ под услов да останат анонимни.
Иранските власти и Хамас рекоа дека Израел е одговорен за атентатот, како и неколку американски официјални лица, кои побараа анонимност. Атентатот може да предизвика нов бран на насилство на Блискиот Исток и да ги отфрли преговорите за ставање крај на војната во Газа, во која Ханије беше еден од клучните учесници.
Израел јавно не ја презеде одговорноста за убиството, но израелските разузнавачи ги информираа САД и другите западни влади за деталите набргу по операцијата, според пет претставници на Блискиот Исток. Вчера американскиот државен секретар Ентони Блинкен изјави дека САД немале сознанија за заговор за атентат.
Во часовите по убиството, шпекулациите веднаш се концентрираа на можноста Израел да го убил Ханије во ракетен напад, веројатно од дрон или авион, сличен на проектилот што го лансираше во воената база Исфахан во април.
Таа ракетна теорија покрена прашања за тоа како Израел можеше повторно да ги избегне иранските системи за воздушна одбрана. Како што се испостави, атентаторите можеле да искористат поинаков вид дупка во одбраната на Иран: нарушување на безбедноста на наводно силно чуваниот комплекс, што овозможило бомбата да биде поставена и да остане скриена неколку недели пред активирањето.
Таквото прекршување, рекоа тројца ирански официјални лица, е катастрофален неуспех на иранските разузнавачки и безбедносни служби и огромен срам за гардата, која го користи комплексот за тајни состаноци и за сместување гости од висок профил како Ханије.
Како била сокриена бомбата се уште е нејасно. Официјални лица од Блискиот Исток рекоа дека атентатот се планирал со месеци и барал опсежен надзор на комплексот. Двајца ирански функционери кои ја опишаа природата на атентатот изјавија дека не знаат како и кога експлозивот бил поставен во просторијата.
Според официјални лица од Блискиот Исток, вклучително и Иранци, направата експлодирала околу 2 часот по полноќ. Зачудените членови на персоналот на зградата, велат официјалните лица, истрчале да го најдат изворот на огромната бучава. Медицинскиот тим вработен во комплексот веднаш по експлозијата се упатил кон собата. Откриле дека Ханије веднаш починал. Се обиделе да го оживеат телохранителот, но безуспешно.
Водачот на палестинскиот исламски џихад Зијад ал-Нахалах престојувал во соседството, изјавија двајца ирански официјални лица. Неговата соба не била многу оштетена, што укажува на тоа дека целта била прецизно испланирана. Калил ал-Хаја, заменик-командантот на Хамас во Појасот Газа, кој исто така бил во Техеран, пристигнал на местото на настанот и го видел телото на својот колега, според пет функционери од Блискиот Исток.
Меѓу луѓето веднаш известени, рекоа тројцата ирански официјални лица, бил и генералот Исмаил Гани, врховен командант на силите Кудс, прекуокеанска војска на Револуционерната гарда која тесно соработува со сојузниците на Иран во регионот, вклучувајќи ги Хамас и Хезболах. Тој го известил иранскиот врховен лидер, ајатолахот Али Хамнеи, среде ноќ.
Четири часа по експлозијата, Револуционерната гарда излезе со соопштение дека Ханије е убиен. До 7 часот наутро, Хамнеи ги повикал членовите на Врховниот совет за национална безбедност на Иран во неговиот комплекс на итен состанок, каде што наредил одмазднички напад врз Израел, според тројцата ирански официјални лица.
Техеран веќе беше под засилено обезбедување за инаугурацијата на новиот претседател на Иран, Масуд Пезешкијан, а високи владини претставници, воени команданти и високи претставници од 86 земји се собраа во парламентот во центарот на Техеран на церемонијата. Ханије изгледаше нервозно за време на заклетвата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Силен земјотрес во Хрватска, дел од Сисак без струја

Денеска во Хрватска забележан е прилично силен земјотрес со епицентар кај Табориште, на 3 километри југоисточно од Петриње. Земјотресот бил со јачина од 4,0 степени според Рихтеровата скала, а интензитетот во епицентарот V – VI по ЕМС скалата“, соопшти Сеизмолошката служба.
Земјотресот бил почувствуван во 12:52 часот. Епицентарот на земјотресот бил на 9 километри североисточно од Сисак.
Покрај струјата, во Сисак и околината може да има потешкотии и со телекомуникацискиот сообраќај.
„Во моментов има можни потешкотии при користење на фиксните услуги во вашата област. Нашите тимови веќе работат на нивно решавање“, се вели во пораката од А1.
#Earthquake (#potres) confirmed by seismic data.⚠Preliminary info: M4.5 || 9 km NW of #Sisak (#Croatia) || 4 min ago (local time 12:52:51). Follow the thread for the updates👇 pic.twitter.com/YFhu4RIFB2
— EMSC (@LastQuake) February 25, 2025
„Во окружниот центар 112 Сисак досега се примениле околу 10 повици од граѓани за земјотресот, од кои две се за помали оштетувања (пукнатини).
Свет
Естонија го воведува моделот на вештачка интелигенција Chat GPT во својот образовен систем

Естонската влада соработува со компанијата за вештачка интелигенција со седиште во Калифорнија Open AI за да го воведе моделот на вештачка интелигенција Chat GPT Edu во својот средношколски образовен систем, при што првите генерации на наставници и ученици ќе имаат пристап до алатката уште во септември.
„Отворената вештачка интелигенција ќе и обезбеди на естонската влада употреба на ChatGPT Edu, приспособена верзија на алатката изградена за образовни системи и API услуги“, објави компанијата денес.
Како што е наведено, соработката ќе вклучува и техничка поддршка и споделување знаење за случаи на наменска употреба, како што се приспособени алатки фокусирани на наставата и учењето кои ќе заштедат време на наставниците со отстранување на административните задачи, како и ќе ги поддржат учениците да ја изградат својата креативност и вештини за критичко размислување.
„Образовните институции имаат клучна улога во обезбедувањето дека сите ученици и наставници имаат пристап до вештачката интелигенција и ја добиваат потребната обука за искористување на нејзиниот потенцијал. Естонија целосно го прифати овој предизвик и ќе биде една од првите земји во светот што ќе ја интегрира вештачката интелигенција во својот образовен систем“, се вели во објавата на Open AI на својата веб-страница.
Естонската министерка за образование и истражување Кристина Калас смета дека конкурентноста на земјата зависи од тоа колку добро може да ги подготви младите за ерата на вештачката интелигенција, пренесува Танјуг.
Регион
Санторини стравува од колапс на туристичката сезона

На еден месец од почетокот на серијата од 20.000 земјотреси, ситуацијата на Санторини не е многу подобра. Не престануваат земјотресите со среден интензитет, не е исклучена опасноста од најголемиот од шест степени според Рихтеровата скала, тимови од сеизмолози и геолози ги следат промените во структурата на островот и морското дно каде „спијат“ вулканите.
Што понатаму, се прашуваат неколкуте што останаа по егзодусот на 12.000 жители кои во паника го напуштија Санторини првите денови. Признаваат замор, исцрпеност од непроспиените ноќи и денови, страв од очекување на најголемиот земјотрес, вознемиреност поради збунетоста на експертите кои и самите се во недоумица за зачестеноста и бројот на земјотреси, феномен со кој никогаш во пракса не се сретнале – а самите талкаат со понудените теории.
Загрижени се и за туристичката сезона која требаше да започне во март, но која е се понеизвесна. Првиот удар е откажувањето на приклучувањето на бродовите за крстарење, кои избраа други пристаништа поради ситуацијата на островот. Досега имало три брода за крстарење, но тешко дека нешто ќе се промени до Велигден, кој е голем празник за Санторини. До јуни, 170 бродови за крстарење беа планирани да се закотват и над 800 во текот на целата сезона, што отсекогаш бил најголемиот извор на приход на островот, бидејќи вклучува најмалку 1,5 милиони гости кои ќе се симнат накратко во текот на сезоната. Дополнително ја влошува состојбата и фактот што поради лизгање на земјиштето е блокиран пристапот кај пристаништето Антинис и што е прекината жичницата која е главното превозно средство од пристаништето до Фира.
Во моментов се повеќе агенции „замрзнуваат“ нови резервации, а во исто време се зголемува бројот на откажувања за периодот околу Велигден. Интересот од тур-операторите е значително намален, особено за резервации од САД, кој е еден од најважните пазари за островот.
На островот има 17.000 хотелски кревети и уште 40.000 во приватно сместување, со работна сила од околу 70.000 луѓе, што сега е под знак прашалник. Само угостителскиот сектор кој опфаќа 712 кафулиња и ресторани има потреба од илјадници работници, а како што стојат работите оваа сезона ќе има недостиг од работна сила. Засега нема луѓе кои изразиле желба да се вратат и да работат во Санторини во текот на летото.