Свет
Њу Делхи е најзагадениот мегаград во светот: „Тоа е најголемата закана за здравјето“

Загадувањето на воздухот е поопасно за здравјето на просечниот човек на Земјата од пушењето или алкохолот, а заканата се влошува во нејзиниот глобален епицентар, јужна Азија, додека ситуацијата во Кина бргу се подобрува, покажа студија објавена денес.
Сепак, финансирањето, за да се одговори на тој предизвик, е дел од сумата посветена на борбата против заразните болести, според студијата на Институтот за енергетска политика на Универзитетот во Чикаго.
Нејзиниот годишен извештај за Индексот на животен квалитет на воздухот покажа дека загадувањето на воздухот со ситни честички, како што се оние од возилата и индустриските издувни гасови, шумските пожари и друго, останува „најголемата надворешна закана за јавното здравје“.
Доколку светот трајно ги намали овие загадувачи во согласност со границите на нивните нивоа во воздухот поставени од Светската здравствена организација (СЗО), просечниот човек би додал 2,3 години на својот животен век.
Ситните честички се поврзани со белодробни заболувања, срцеви заболувања, мозочни удари и рак.
За споредба, тутунот го скратува животниот век во светот за 2,2 години, а неисхранетоста на децата и мајките е одговорна за намалување на очекуваниот животен век за 1,6 година.
Азија и Африка го носат најголемиот товар, но имаат една од најслабата инфраструктура за обезбедување навремени и точни податоци на граѓаните.
Целиот континент Африка добива помалку од 300.000 долари за борба против загадувањето на воздухот.
„Постои длабока неповрзаност помеѓу тоа каде е најлошо загадувањето на воздухот и каде ние, колективно и глобално, користиме ресурси за да го решиме проблемот“, изјави за АФП, Криста Хасенкопф, директорка на програмите за квалитет на воздухот во Институтот за енергетска политика на Универзитетот во Чикаго.
Иако постои меѓународно партнерство за финансирање наречено Глобален фонд, кој издвојува 4 милијарди долари годишно за ХИВ/СИДА, маларија и туберкулоза, не постои еквивалент за загадувањето на воздухот.
„Сепак, загадувањето на воздухот го намалува животот на просечниот човек во Демократска Република Конго и Камерун повеќе години отколку ХИВ/СИДА, маларија и други здравствени закани“, се вели во извештајот.
На глобално ниво Јужна Азија е најтешко погодениот регион.
Бангладеш, Индија, Непал и Пакистан се соодветно четирите најзагадени земји во однос на годишните просеци на фини честички во однос на бројот на жители, кои се детектирани од сателити и дефинирани како честички со дијаметар од 2,5 микрона или помалку.
Концентрациите на загадувањето на воздухот потоа се внесуваат во метриката, која го пресметува нивното влијание врз очекуваниот животен век.
Жителите на Бангладеш, каде што просечните нивоа на ПМ 2,5 беа 74 микрограми на кубен метар, би добиле 6,8 години живот доколку се доведат до насоките на СЗО од 5 микрограми на кубен метар.
Главниот град на Индија, Њу Делхи, е најзагадениот мегаград во светот, со годишен просек од 126,5 микрограми загадување со честички на квадратен метар.
Кина, од друга страна, „постигна извонреден напредок во однос на војната против загадувањето на воздухот“, која почна во 2014 година, рече Хасенкопф.
Загадувањето на воздухот во таа земја се намалило 42,3 отсто меѓу 2013 и 2021 година.
Доколку се одржи постигнатото, просечниот кинески граѓанин ќе може да живее 2,2 години подолго.
Во Соединетите Американски Држави, законодавните мерки, како што е законот за чист воздух, помогнаа да се намали загадувањето 64,9 проценти од 1970 година помагајќи им на Американците да живеат 1,4 година подолго.
Но, зголемената опасност од шумски пожари поврзани со потоплите температури и посувите услови поради климатските промени предизвикува скокови на загадувањето од западниот дел на САД до Латинска Америка и Југоисточна Азија.
На пример, сезоната на шумски пожари во Калифорнија во 2021 година резултира со тоа што округот Плумас доби повеќе од петпати поголема просечна концентрација на фини честички од упатствата на СЗО.
Приказната за подобрување на загадувањето на воздухот во Северна Америка во последните децении е слична на Европа, но сè уште има големи разлики меѓу Западна и Источна Европа, а Босна и Херцеговина е најзагадена земја на континентот. Босна и Херцеговина е на 27. место со евентуална добивка од 1,84 година живот со подобрување на квалитетот на воздухот.
На врвот во Европа, покрај најдобриот Исланд, кој на 221. место и ги исполнува упатствата на СЗО, се и земјите како Финска, Шведска и Норвешка, кои се на 182., 181. и на 180. место и чии жители би добиле од 0,01 до 0,06 години живот за овие земји да се усогласат со препораките на СЗО.
Австралија е рангирана на високото 241. место за чист воздух.
Многу острови, како Аруба, Бахамите, Фиџи, Гуам, Сејшелите, се најдобри во светот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Европската комисија предлага нова безбедносна стратегија, меѓу мерките е и значително зајакнување на Европол

Европската комисија во вторник предложи нова стратегија за внатрешна безбедност наречена „Протект ЕУ“, која меѓу другото вклучува значително зајакнување на Европол, европската агенција за полициска соработка.
Целта на новата стратегија е да се олесни координираната акција, да се продлабочи соработката преку размена на информации и да се подобри отпорноста и колективната способност на ЕУ за спречување и откривање на безбедносни закани и ефективно реагирање на нив.
„Безбедноста е еден од клучните предуслови за отворени, динамични општества и успешна економија. Затоа денеска покренуваме важна иницијатива за подобра борба против безбедносните закани како што се тероризмот, организираниот криминал, растечкиот сајбер криминал и нападите врз нашата клучна инфраструктура“, изјави претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен.
Меѓу другото, стратегијата „Протект ЕУ“ предвидува нов, посилен мандат на Европол, кој треба да стане оперативна полициска агенција за зајакнување на поддршката за земјите-членки.
Европол има над 1.400 вработени кои имаат задача да им помагаат на земјите-членки во борбата против организираниот криминал, тероризмот и сајбер нападите.
Комисијата сака двојно да го зголеми бројот на вработени во Европол.
„Секојдневно слушаме дека криминалците се чекор пред нас. Ова може да се промени само ако ги зајакнеме нашите агенции за спроведување на законот, па затоа ќе предложиме Европол да стане движечка сила на европската безбедност со удвојување на неговиот персонал, зајакнување на неговиот мандат и подобрување на неговата ефикасност“, рече комесарот за внатрешни работи Магнус Брунер.
Сегашниот мандат на Европол не ја вклучува борбата против хибридните закани и саботажи, што треба да се промени. Следната година комисијата ќе предложи закон за промена на мандатот на Европол.
Со новиот мандат, Европол треба да има поголема улога во истрагата на прекуграничните, обемни и сложени случаи кои претставуваат сериозна закана за внатрешната безбедност на Унијата, би се обезбедила поблиска соработка со другите агенции на ЕУ, особено со Европравда и ЕЈПО.
Целта на зголемената поддршка на Европол треба да биде зајакнување на капацитетот на земјите-членки за спроведување на ефективни истраги со помош на дигитална форензика, декрипција, обработка на зголемени количини на податоци, оперативна употреба на нови и иновативни технологии, сузбивање на нелегалниот профит.
Свет
Израел ги укинува царините за сите американски производи

Израел ги укинува преостанатите царини за увоз од САД, еден ден пред најавата на Трамп за возвратни царини.
Соединетите држави се најголемиот трговски партнер на Израел и најблизок сојузник, со билатерална трговија во вредност од 34 милијарди долари во 2024 година.
„Отстранувањето на царините за американските стоки е уште еден чекор кон отворање на пазарот за конкуренција, диверзификација на економијата и намалување на трошоците за живот“, рече премиерот Бенјамин Нетанјаху во заедничката изјава со министерот за економија Нир Баркатле и министерот за финансии Безалморих.
„Покрај економските придобивки за економијата и граѓаните на Израел, сегашниот потег ќе ни овозможи дополнително да го зајакнеме сојузот и врските меѓу Израел и САД“, додаде тој.
Израел и САД потпишаа договор за слободна трговија пред 40 години, а околу 98 отсто од стоките од САД беа ослободени од царини.
Регион
(Видео) Хаос по поплавите на омилените дестинации во Грција: „Се’ се случи за два часа“

Грчките острови Парос и Миконос, популарни меѓу туристите за време на летната сезона, во понеделникот вечерта беа погодени од поројни поплави, а локалните власти соопштија дека се очекува обилните врнежи да продолжат во регионот.
Властите на Парос изјавија дека пожарникарите морале да спасат 13 лица кои се нашле во неволја поради поплавите.
Градоначалникот на Парос, Костас Бизас, изјави дека надојдените води го напуштиле своето корито во рибарското село Науса, поплавувајќи продавници и куќи и носејќи речиси 40 возила.
#NEWS – #Maltempo in #Grecia, dopo forti piogge improvvise inondazioni nelle isole #Cicladi
Ingenti danni a #Paros, nel villaggio di #Naousa, e a #Mikonos#video dalla rete#31marzo #Greece #floods #weather #Lluvias #Meteo #Weather #flooding #cyclades #island @vinmorgante pic.twitter.com/uubDp1lZPq
— Tv2000.it (@TV2000it) March 31, 2025
Според Ројтерс, властите на Парос се соочиле со потешкотии при отстранувањето на возилата кои биле разнесени од калливите порои по патиштата и населените места.
„Патиштата се оштетени и ни требаат повеќе машини за да можеме да ги исчистиме улиците“, изјави градоначалникот Бизас. „Целата катастрофа се случи за само два часа“, додаде тој.
Several cars swept way by heavy floods in Naousa of Paros, Greece 🇬🇷 (31.03.2025) pic.twitter.com/xCf36HJ8TU
— Disaster News (@Top_Disaster) March 31, 2025
Во Миконос паднал и град.
Severe flooding in Naousa, Paros, Greece, cars swept away by floods. pic.twitter.com/8plRLLrQOL
— Disasters Daily (@DisastersAndI) March 31, 2025
Агенцијата за цивилна заштита предупреди дека жителите на Парос и Миконос не треба да излегуваат од своите домови.
Се очекува обилните врнежи да се преместат кон островите Хиос, Самос и Икарија.
Flash Flood after heavy rain in Naousa, Paros Island, Greece pic.twitter.com/sH5sMXeb5R
— Disasters Daily (@DisastersAndI) March 31, 2025
Breaking 🚨: Severe flooding hits Greece, leaving streets submerged and homes evacuated.
Authorities report heavy rainfall overwhelming drainage systems.
Rescue operations are underway as residents are urged to stay safe. pic.twitter.com/3hikG5STXM
— WorldsQuant (@WorldsQuant) March 31, 2025
Според метеоролошката служба, дождот проследен со ветрови до 74 километри на час претставува опасност и се очекува да продолжи и вечерва.
Училиштата и градинките на островите Парос, Миконос, Родос, Кос, Калимнос, Сими и Тилос се затворени од претпазливост.
Грција во декември 2024 година беше погодена од опасно невреме. Тогаш најмногу настрадаа островите Родос и Лемнос.