Свет
Џиновска ледена санта мраз се топи покрај брегот на Антарктикот

Џиновска ледена санта мраз формирана со отцепување од Антарктикот пред 39 години и некогаш најголема во светот, сега бргу се топи бидејќи океанот се затоплува, велат научниците.
На почетокот на годината овој колос од мраз, наречен A23a, покриваше речиси 4.000 квадратни километри, што е половина од големината на Луксембург.
Но, како што се движеше на север, кон потоплите региони на Јужниот Океан, се откинаа големи парчиња. Неговата големина сега е 1.770 квадратни километри, а ширината достигнува до 60 километри според анализата на АФП на сателитските снимки на европската служба „Коперник“.
„Би рекол дека е навистина на крајот. Водата е премногу топла. Се топи постојано“, изјави Ендру Мејерс, океанолог во Британското антарктичко истражување, за АФП.
„Очекувам тоа да продолжи и тој ќе биде непрепознатлив во рок од неколку недели“, додаде тој.
A23a се одвои од континентот во 1986 година и заринка во морето Ведел, каде што остана повеќе од три децении. Повторно исплови во 2020 година, носена од силната антарктичка циркумполарна океанска струја.
Повторно заринка во март 2025 година, недалеку од јужна Џорџија, британски остров во јужниот Атлантик. Се стравуваше дека го загрозува животот на пингвините и на морските лавови.
Тој го заврши своето патување со тоа што го обиколуваше овој остров и се движеше побргу додека силните бранови и постудените води на овој океан сè уште земаа данок.
Научниците беа изненадени кога видоа дека траеше толку долго. „Повеќето ледени брегови не одат толку далеку“ бидејќи се осудени откога ќе ја напуштат заштитата на антарктичката клима, објасни Мајерс.
Формирањето ледени брегови е природен процес и научниците веруваат дека стапката со која Антарктикот ги произведува е зголемена, веројатно поради климатските промени предизвикани од човекот.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Денес се очекува важна одлука на НАТО за оружјето за Украина

Американскиот претставник во НАТО, Метју Витакер, изјави дека очекува големи најави од европските сојузници за финансирање на купувањето оружје за Украина преку програмата „ПУРЛ“, која овозможува Киев да набавува оружје од САД со европски средства.
Витакер порача дека системот функционира непречено и ефикасно, додека САД очекуваат зголемени придонеси.
Според Институтот Кил, воената помош за Украина во јули и август била за 43 проценти помала отколку во првата половина од годината.
Во петок, украинскиот претседател Володимир Зеленски ќе се сретне со американскиот претседател Доналд Трамп во Белата куќа, каде ќе разговараат за воздушна одбрана и набавка на оружје со долг дострел.
Свет
Кина уништува десетици илјади мапи кои не го прикажуваат Тајван како дел од нејзината територија

Kинеските царински службеници во источната покраина Шандонг запленија пратка од 60.000 карти наменети за извоз, опишувајќи ги како „проблематични“ бидејќи погрешно го означиле островот Тајван, кој Пекинг го смета за дел од својата територија.
Покрај тоа, властите наведуваат дека мапите изоставуваат важни острови во Јужното Кинеско Море, каде што територијалните претензии на Пекинг се преклопуваат со оние на соседните земји, вклучувајќи ги Филипините и Виетнам, пишува „Би-Би-Си“.
Според официјалното објаснување, „проблематичните“ мапи не можат да се продаваат бидејќи „го загрозуваат националното единство, суверенитетот и територијалниот интегритет“ на Кина.
Географските мапи се чувствителна тема за Кина и нејзините ривали, особено кога станува збор за гребени, острови и карпи во Јужното Кинеско Море.
Кинеската царина објави дека таканаречената линија со девет цртички, по која Пекинг полага право на речиси целото Јужнокинеско Море, не е нацртана на спорните карти. Таа линија се протега стотици километри јужно и источно од најјужната кинеска покраина Хаинан.
Запленетите карти, исто така, не ја прикажуваат поморската граница меѓу Кина и Јапонија. Властите додадоа дека картите погрешно ја означиле покраината Тајван, но не прецизираа точно во што се состои грешката.
Кина го смета Тајван за своја територија и не ја исклучува можноста за употреба на сила за да го стави под своја контрола. Од друга страна, Тајван се смета себеси за независен од кинеското копно, со свој устав и демократски избрано раководство.
Тензиите во Јужнокинеското Море повремено ескалираат, а најновиот инцидент се случи минатиот викенд, кога се судрија кинески и филипински бродови.
Манила го обвини кинескиот брод дека намерно се удрил во филипинскиот брод и користел воден топ. Пекинг, сепак, тврдеше дека инцидентот се случил откако филипинскиот брод ги игнорирал повторените предупредувања и опасно се приближил до кинескиот брод.
Филипините и Виетнам се исто така многу чувствителни на прикажувањето на Јужното Кинеско Море на картите. Филмот „Барби“ од 2023 година беше забранет во Виетнам и цензуриран на Филипините токму поради сцената на која е прикажана карта.
Свет
УНИЦЕФ предупредува на голем пад на хуманитарната помош поради глобалните мерки за штедење

Глобалните намалувања на помошта за развој веќе го погодија буџетот на УНИЦЕФ оваа година, со сериозни последици за децата, предупреди агенцијата на Обединетите Нации, а се очекуваат и понатамошни намалувања на средствата за нејзината работа.
Извршната директорка, Кетрин Расел, изјави за медиумската група „РНД“ дека агенцијата очекува пад од најмалку 20 проценти во глобалните средства за хуманитарни и долгорочни програми за деца и семејства. Таа додаде дека иако УНИЦЕФ се обидува да го искористи секој долар, децата неизбежно ќе страдаат.
Во јули, државниот секретар на САД, Марко Рубио, го објави официјалниот крај на странската помош преку Агенцијата на САД за меѓународен развој (УСАИД).
Таа агенција е една од најголемите хуманитарни организации во светот, која водеше бројни програми низ целиот свет – од помош за борба против ХИВ/СИДА до постконфликтна обнова. Германија, исто така, го намали буџетот за помош за развој како дел од мерките за штедење.
Во декември 2024 година, УНИЦЕФ објави дека во 2025 година ќе ѝ бидат потребни околу 9,9 милијарди долари за итна помош за 109 милиони деца во 146 земји погодени од конфликти и кризи.
Расел предупреди дека намаленото финансирање може да доведе до помалку вакцинации, полоша медицинска грижа и прекинато образование, што пак може да ги дестабилизира земјите и да ја зголеми веројатноста за конфликт.
Студија објавена во медицинското списание „Лансет“ заклучи дека намалувањата на финансирањето на УСАИД може да резултираат со повеќе од 14 милиони дополнителни смртни случаи во текот на следните пет години, вклучувајќи околу 5 милиони деца под петгодишна возраст.