Велика Британија и САД постигнаа договор за задржување нулта царина за британските фармацевтски производи кои се извезуваат во САД. За возврат, британскиот Национален здравствен систем ќе плати повисока цена за лековите, прво такво зголемување за повеќе од 20 години, во обид да се осигури дека американските увозни давачки за британски лекови ќе останат нула во следните три години, објавува Би-Би-Си.

Заштита на клучниот извоз
Договорот доаѓа откако американскиот претседател Доналд Трамп се закани дека ќе воведе царини до 100% за увоз на брендирани лекови, кои претставуваат еден од најголемите извозни производни на Велика Британија во САД. Иако фармацевтските производи не беа вклучени во бранот царини што ги објави Трамп претходно оваа година, повторените закани се базираа на загриженост за зависноста на Америка од лекови произведени во странство и желбата за зголемување на домашното производство.

Во последните 12 месеци до септември, Велика Британија извезе лекови во вредност од 11,1 милијарди фунти во САД, што претставува 17,4% од вкупниот извоз на стоки во тој период, покажуваат бројките од Министерството за бизнис и трговија.

Детали за договорот
Според условите договорени во понеделник, Велика Британија ќе го зголеми ценовниот праг за 25% над кој новите третмани се сметаат за прескапи за британскиот Национален здравствен систем. Исто така, планира да ги зголеми вкупните трошоци на британскиот Национален здравствен систем за лекови, со цел да се зголемат од 0,3% од БДП на 0,6% од БДП во следните 10 години.

Во исто време, износот што фармацевтските компании мора да го вратат на британскиот Национален здравствен систем за да спречат пречекорување на буџетот ќе биде ограничен на 15%, што е намалување од повеќе од 20% минатата година.

За возврат, извозот на британски лекови ќе биде заштитен од зголемување на тарифите во следните три години.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху изјави дека американскиот претседател Доналд Трамп го поканил наскоро да ги посети САД, во телефонски разговор, кратко откако Трамп напиша на социјалните мрежи дека Израел треба да води дијалог со Сирија.

Трамп го предупредува Израел
Бенјамин Нетанјаху „штотуку разговараше со американскиот претседател Доналд Трамп“, се вели во соопштението од кабинетот на израелскиот премиер, во кое се вели дека Трамп го поканил „на претстојна средба во Белата куќа“.

„Двајцата лидери во разговорот ја истакнаа важноста од разоружување на Хамас и демилитаризација на Појасот Газа и нивната посветеност кон таа цел, а разговараа и за проширување на мировните договори“, се додава во соопштението, без да се дадат дополнителни детали.

Доналд Трамп претходно го предупреди Израел против какво било мешање во Сирија што би можело да ја загрози транзицијата на арапската земја во „просперитетна држава“ откако израелските сили ја нападнаа јужна Сирија во петокот.

„Многу е важно Израел да одржува силен и искрен дијалог со Сирија, за ништо да не го попречува развојот на Сирија во просперитетна држава“, рече американскиот претседател на својата платформа Truth Social, додавајќи дека САД се „многу задоволни од постигнатите резултати“ од Дамаск.

Американска фармацевтска компанија минатата недела достигна пазарна вредност од 1,5 билиони долари, приклучувајќи се кон ексклузивен клуб што претходно го држеа само технолошките компании фокусирани на вештачка интелигенција.

Станува збор за компанијата Eli Lilly, производител на лековите за слабеење Mounjaro и Zepbound, која забележа скок на акциите за 40 проценти откако објави двојно зголемување на продажбата. Вредностите што надминуваат 1 билион долари се постигнуваат само кога инвеститорите веруваат дека се сведоци на промена што го обликува светот, а лековите за слабеење се чини дека имаат токму таков потенцијал, пишува ABC News.

Револуција во потрошувачката на храна
Дека светот навистина се менува под влијание на лековите од Eli Lilly и Novo Nordisk е потврдено со анализа на „Рабо Банк“, која се фокусира на земјоделството, а заклучи дека „лековите за слабеење означуваат пресвртница за потрошувачката на храна“.

Во трудот се наведува: „Она што започна како пробив во грижата за дијабетесот сега го редефинира третманот на дебелината и го забрзува преминот од управување со животниот стил кон медицинска интервенција. Размерот на овие промени сè уште се развива, но насоката е јасна: навиките за јадење се менуваат и ниедна категорија не е имуна“.

Рабо Банк цитира американска студија која покажала дека домаќинствата со барем еден корисник на овие лекови ја намалиле потрошувачката на намирници за 6 проценти за само шест месеци. Сличен тренд е видлив и во Австралија, каде што вкупната продажба на овие лекови се зголемила речиси десеткратно од мај 2020 година. И покрај недостигот, се проценува дека околу 200.000 луѓе моментално ги користат, со продажба од околу половина милион единици месечно.

Што точно се овие лекови?
Ozempic и Wegovy се трговски имиња за семаглутид, пептид кој го имитира хормонот GLP-1 (глукагон-сличен на пептид-1). Првично одобрен за третман на дијабетес тип 2, се користи и за слабеење од 2021 година.

Од друга страна, Mounjaro и Zepbound, познати како тирзепатид, дејствуваат како агонисти на два рецептори – GLP-1 и GIP (гастричен инхибиторен полипептид), хормон кој го стимулира ослободувањето на инсулин. Се верува дека токму поради ова двојно дејство тирзепатид е поефикасен во промовирањето на слабеењето.

Сите овие лекови го намалуваат гладот, но нивните придобивки не запираат тука. Ендокринологот Тамара Милдер од UNSW објаснува дека тие директно го подобруваат кардиоваскуларното и здравјето на бубрезите, независно од самото слабеење. Ова е затоа што рецепторите на GLP-1 се наоѓаат и во срцето и крвните садови, каде што нивното активирање го подобрува протокот на крв, го намалува ризикот од атеросклероза, има антиинфламаторно дејство и ги штити клетките на срцевиот мускул.

Постојат недостатоци
Иако може да изгледаат како чудотворен лек, овие лекови имаат несакани ефекти. Мајкл Фалстер, експерт за јавно здравје во UNSW, вели дека некои пациенти може да доживеат гадење, повраќање, дијареја и запек.

Главниот проблем, според Фалстер, е што кога губите тежина, губите и мускулна маса и дел од густината на коските заедно со маснотиите. „Кога ќе престанете да ги земате лековите и ќе ги вратите маснотиите, не ги враќате мускулите или коските, па може да завршите послаби и покревки, а ќе ја вратите старата тежина“, предупредува тој.

Висока цена и товар во здравствената заштита
И покрај нивните недостатоци, овие лекови се многу барани бидејќи нудат решение за глобалниот проблем со дебелината без потреба од операција. Сепак, нивната цена е висока. Производителите Eli Lilly и Novo Nordisk максимално ги користат своите патенти, а владите се под огромен притисок да субвенционираат лекови не само за дијабетес, туку и за дебелина.

Во Австралија, Ozempic чини околу 150 долари месечно, а со субвенција е достапен за 31,60 долари, но строго за третман на дијабетес тип 2. Поскапите лекови како што се Wegovy и Mounjaro, кои чинат помеѓу 260 и 700 долари месечно, се одбиени за субвенции бидејќи претставуваат долгорочен трошок.

Иако постои аргумент дека субвенционирањето би заштедило пари на долг рок со намалување на трошоците за лекување на дебелината и срцевите заболувања, проблемот е што трошокот го сноси федералната влада, додека придобивките би се акумулирале за државните здравствени системи.

Ситуацијата во САД е уште посложена. Пристапот до лекови зависи од работодавачот и видот на осигурување, што создава огромни нееднаквости. Проценките од Канцеларијата за буџет на Конгресот покажаа дека покритието на овие лекови од страна на Medicare би можело да достигне годишен трошок од повеќе од 1,5 билиони долари, бројка од која им се крева косата на владините благајници.

Конкуренција и лекови од следната генерација
Се очекува цените наскоро да паднат, делумно поради владини преговори и делумно поради конкуренцијата. Владата на САД неодамна постигна договор со производителите за намалување на цените од околу 1.500 долари на 550 долари месечно за купувања преку владина платформа.

Во меѓувреме, фармацевтската индустрија е зафатена со развој на нови лекови кои не ги кршат постојните патенти. Amgen развива инјекција еднаш месечно, Zealand Pharma тестира лек со двојно дејство, а Pfizer и Roch работат на орални верзии во форма на апчиња.

Како и со вештачката интелигенција и климатските промени, оваа нова ера на губење на тежината со помош на лекови само што започнува. Едно е сигурно: тоа ќе донесе огромен профит за некои и, на некој начин, ќе ја промени човечката цивилизација. Но, за разлика од другите големи промени на нашето време, не се очекува оваа да нè уништи – всушност, може да ни го продолжи животот.

фото: ЕПА