Свет
Пентагон објавува документи по 40 години
По 40 години откако ткн Хартиите од Пентагон почнаа да се појавуваат во The New York Times, што во САД предизвика уставна криза околу прашањето на слободата на печатот, некогаш строго доверливите студии за војната во Виетнам ќе бидат во целост првпат објавени во понеделник
Како што пренесуваат американските медиуми, Претседателската библиотека на Линдон Б. Џонсон при универзитетот Таксас во Остин, ќе ги објави сите 7.000 страници од извештајот на Пентагон, но во нив ќе има само 11 зборови на кои до денес останаа тајна, пренесува магазинот Forbes на својата интернет страница.Овие документи кои претставува WikiLeaks на своето време, како што забележува магазинот, истовремено ќе бидат објавени и од претседателските библиотеки на Џон Ф. Кенеди во Бостон и на Ричард Никсон во Јорб Линд во Калифорнија, како и од Државниот архив во Колеџ Парк, предградие на Вашингтон во сојузната држава Мериленд.NY Times почнал да ги објавува овие документи на 13-ти јуни 1973 година, но сојузниот судија набрзо го спречи тоа. Во тоа време Washington Post и другите весници продолжиле да ги објавуваат документите. Врховниот суд на САД на крајот ја поништил одлуката на сојузниот судија, со тоа носејќи голема правна победа во полза на слободата на печатот.Документите покажуваат дека претседателите Кенеди, Џонсон и претходните администрации предизвикале ескалација на судирите во Виетнам, но тоа им го забошотувале на американскиот Конгрес, на јавноста и на сојузниците.Подготвено на крајот од претседателскиот мандат на Линдон Џонсон во соработка со министерството за одбрана и независните надворешнополитички аналитичари, известувањето го открил еден од нив – Даниел Елсберг, со ноќи фотокопирајќи страница по страница. Неговата активност на крајот резултирала со еден од најдраматичните епизоди на „потшепнување“ на доверливи документи во историјата на САД. Локалниот дневен весник Austin American-Statesman во своето неделно издание, за објавувањето на овие документи пишува дека до тоа доаѓа по 38 години откако претседателот Џонсон планирал да побара да ги објави неговиот наследник Ричард Никсон. Џонсон починал 10 дена подоцна.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Бундесбанк: Германската финансиска стабилност е во опасност
Германската централна банка е загрижена за зголемувањето на нивото на долг во Европа и заканата што произлегува од тоа за германската финансиска стабилност.
Високите коефициенти на јавен долг и БДП во Европа, со тренд на зголемување, претставуваат ризик, смета Бундесбанк, додавајќи дека повисоките јавни трошоци и товарот на каматата ја поткопуваат одржливоста на долгот на поединечните земји.
„Германскиот финансиски систем е длабоко интегриран во европскиот, а со оглед на клучната врска помеѓу државата и банките, ова би можело да претставува значителен ризик за неговата стабилност“, објаснува членот на извршниот одбор на Бундесбанк, Михаел Теурер.
„Германските фискални регулативи неодамна беа изменети и не гарантираат долгорочна одржливост или усогласеност со фискалните регулативи на ЕУ, што може да бара прилагодувања на фискалната политика на среден рок“, додаде претставникот на Бундесбанк.
Меѓу ризиците, централната банка го издвои и ризикот за квалитетот на портфолијата на германските банки во претерано неизвесна средина.
Обемот на нефункционални кредити расте веќе некое време, главно поради проблеми во секторот за комерцијални недвижности. Банките сè повеќе мора да прават прилагодувања на вредноста на нивните кредитни портфолија, иако велат дека неотплатените кредитни обврски сè уште се „во рамките на управлива рамка“.
Проценката на Бундесбанк за влошување на макрофинансиското опкружување оваа година е поткрепена и од трговската и од економската неизвесност и од постојаните геополитички тензии.
Свет
Шефот на ОН ги критикува светските лидери: Милијарди се трошат за заведување на јавноста за климата
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, ги критикуваше светските лидери за нивниот неуспех да го ограничат затоплувањето на 1,5 степени Целзиусови.
Научниците потврдија дека светот ќе ја надмине границата од 1,5 степени Целзиусови околу 2030 година, што би можело да доведе до неповратни последици.
„Премногу корпорации остваруваат рекордни профити од климатското уништување, додека милијарди се трошат за лобирање, заведување на јавноста и попречување на напредокот“, рече Гутереш во својот говор.
„Премногу лидери остануваат заробеници на овие лични интереси.“
Земјите низ целиот свет трошат околу 1 трилион долари секоја година за фосилни горива. Лидерите имаат два јасни избори, рече Гутереш: „Можеме да избереме да водиме или да бидеме водени во пропаст.“
Конференцијата COP30 одбележува три децении разговори за глобалната клима. Во тој период, земјите делумно ги намалија проектираните зголемувања на емисиите, но не доволно за да го спречат она што научниците го нарекуваат екстремно глобално затоплување во следните неколку децении.
Светската метеоролошка организација (WMO) во извештајот наведува дека оваа година веројатно ќе биде втора или трета најтопла година досега, со просечни температури во август, по рекордните топлотни бранови во 2023 и 2024 година, 1,42 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа.
Свет
Руски војник осуден на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник
Украински суд денес осуди руски војник на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник, прв таков случај од почетокот на руската инвазија на Украина.
Суд во југоисточниот град Запорожје го прогласи Дмитриј Курашов (27) за виновен за убиството на Виталиј Ходниук, украински војник кој се предаде на руските сили во јануари 2024 година.
Курашов, кој беше заробен од украинските сили заедно со други руски војници кратко по инцидентот, се изјасни за виновен на суд, иако подоцна им рече на новинарите дека е невин и сака да биде вклучен во размена на заробеници.
Неговата казна има симболично значење за Украина, која вели дека руските сили егзекутирале голем број украински воени заробеници, но осомничените обично се надвор од дофатот на украинската правда. Русија негира дека нејзините војници вршат воени злосторства.
Нападот во кој е убиен Ходниук се случил на 6 јануари 2024 година. Според обвинителите и сведоците, Ходниук се предал невооружен, клекнал, а Курашов го застрелал со митралез. Курашов тврди дека истрелите биле испукани од воен лекар по име „Седој“, кој подоцна починал. Рускиот напад бил краток.
фото: принтскрин

