Свет
Среда, 23.02.2005

Време / Дневник / Вест / Утрински весник
(Дневник) – среда, 23.02.2005
Домашни експерти тврдат
ЕСМ ги пумпа загубите за да ја намали продажната цена
“Електростопанство на Македонија” вештачки ги зголемува загубите за да ги намали рентабилноста и цената на компанијата – тврди Ристо Ачковски, професор на Институтот за преносни системи при Електротехничкиот факултет во Скопје.
– Според извештаите од ЕСМ, загубите на електрична енергија во последните две години значително се зголемиле и само во првата половина од 2004 година достигнале дури 30 отсто од произведената струја. Секој што барем малку се разбира во енергетскиот сектор знае дека тоа е неможно, освен ако неправилно се отчитува преземената енергија, нереално се прикажуваат состојбите со потрошувачката и енормно се зголемуваат кражбите. Ако станува збор за кражби, нелогично е државата да не презема буквално ништо за да ги намали загубите – истакна Ачковски на вчерашната прес-конференција на ВМРО-ДПМНЕ.
Според професорот Атанас Туневски од Машинскиот факултет во Скопје, продажбата на ЕСМ, како што сега се спроведува, ќе биде уште една несреќна и нетранспарентна приватизација на последниот државен монопол во енергетскиот сектор.
Од ВМРО-ДПМНЕ вчера ја прашаа Владата зошто го продава ЕСМ без претходно да регулира редица крупни прашања.
– Без закон за енергетика, регулирање на пазарот на електрична енергија и за висината на надоместокот за концесиите на водите и јагленот, без правила за функционирање на преносната мрежа и без претходно либерализирање на пазарот, продажбата е недозволена – рече Туневски(С.С.)
* * *
(Утрински весник) – среда, 23.02.2005
Поради отсуство на сведоци за продажбата на “Нова Македонија”
Продолжи и се одложи судењето за НИП-от
Во Основниот суд Скопје 1 продолжи судењето на тогашниот генерален директор на НИП “Нова Македонијааи, Никола Тасев(29), директорот на маркетингот Ѓорѓи Бошков (30), в.д. заменик-директор на Агенцијата за приватизација, Душко Аврамски, тогашниот министер за економија, Бесник Фетаи (38), сопственикот на фирмата БНМ, Зоран Стојановиќ(48) и управникот на фирмата “Зум промоушнни, Гордана Кузмановска-Николовска(29), сите обвинети за злоупотреба на службената должност.
Судењето почна со констатација дека дури тројца од четворицата повикани сведоци не се дојдени, а меѓу нив и адвокатот Владимир Ракочевиќ, кој во времето кога се продаваше оваа издавачка куќа беше правен застапник на божемните купувачи од Словенија.
Судот го констатира и кусото задоцнување на Бесник Фетаи, отсуството на претставникот на НИП-от, како и тоа дека од владините служби не е донесена бараната документација која се однесува на оваа поништена продажба. Судијата Шазивар Исеини ги извести бранителите на обвинетите дека го уважува нивното барање за сведоци да бидат повикани сите што се предложени, а кои се државјани на Македонија, но не и лицата од Словенија. Адвокатот Саво Коцарев презентираше писмен документ со кој се потврдува дека тој е ангажиран во друг притворски предмет. Ова беше уважено од Судскиот совет кој, во меѓувреме, претрпе персонални измени.
Токму поради измените во поротата, судијата Исеини од адвокатите побара согласност судењето веднаш да почне или да се одложи. Адвокатите одлучија судењето да продолжи на 17 и 18 март. На ова реагираше обвинетиот Душко Аврамски, кој рече дека со оглед на тоа што е кандидат за градоначалник, тоа ќе му претставува пречка пред вториот изборен круг. (Љ.С.)
* * *
(Вест) – среда, 23.02.2005
СКАНДАЛ СО ПОМОШТА НА ЗЕГИН ЗА ЦУНАМИТО
УНИЦЕФ: Солта за рехидратација и ја дониравме на Македонија
Од Канцеларијата на УНИЦЕФ во Скопје велат дека пратката со солта што сега Зегин сака да ја пренасочи во Шри Ланка и е донирана на Македонија во јуни 2001 година, и била со рок на траење до февруари 2005 година
УНИЦЕФ никогаш не донирал каква било помош на приватно лице или фирма, ниту пак давал дозвола за редонација на хуманитарна пратка што од нив стигнала во Македонија. Вака вчера од Канцеларијата на УНИЦЕФ во Скопје одговорија на прашањето како нивната сол за рехидратација се нашла во хуманитарната помош што Зегин сакаше да ја испрати за настраданите од цунамито. Како што е познато, во запленетата помош на Зегин има и шест тони сол за орална рехидратација со знакчето на УНИЦЕФ.
Според надлежните во Канцеларијата, УНИЦЕФ во јуни 2001 година донирал помош за Македонија, за време на конфликтот и тоа 300 картони со по 1.000 ќесички од по еден килограм сол за рехидратација. Но, објаснуваат од таму, помошта била донесена преку Министерството за здравство и била со рок на траење до февруари 2005 година.
Според архивата, објаснуваат од Канцеларијата на УНИЦЕФ, во документите било наведено дека донираната сол ќе се складира во магацините на Зегин. За складирањето бил потпишан договор меѓу Зегин и Министерството за здравство. Но, и покрај ваквите тврдења, засега Министерството за здравство не може да најде никаков документ за оваа донација за нашата држава.
Од Канцеларијата на УНИЦЕФ немаат точна бројка колку пари вредела донираната сол, но убедуваат дека сумата е многу помала од онаа што Зегин ја прикажа при обидот да ја испрати хуманитарната пратка во Шри Ланка.
* * *
(Време) – среда, 23.02.2005
Шверцот на цигари граѓаните ги чини 300 милиони евра
Граѓаните на Македонија платиле 300 милиони евра повеќе во последните 15 години, затоа што нашите влади не сакаа или не можеа да го прекинат шверцот на цигари. Толкава е сумата што како даночни обврзници граѓаните морале да ја платат во буџетот преку поголеми даноци.
До тие бројки се доаѓа со едноставна математика. Во земјава има околу 300 илјади пушачи. Ако се претпостави дека тие за една кутија цигари дневно просечно плаќаат по 40 денари и дека за половина од вкупно потрошените цигари не е платена акциза, зашто се шверцувани, произлегува дека годишно државата губи околу 20 милиони евра од неплатена акциза. За 15 години се одлеале 300 милиони евра, но буџетот никогаш не останал празен, што ќе рече оти тие пари Владата ги обезбедила од граѓаните со зголемување на даноците.
Зелените пазари се преплавени со шверцувани цигари, а и многу колонијали продаваат цигари од кои државата не добива ниту денар.
Во МВР велат дека постојано прават рации против шверцерите на цигари.
– Ние дејствуваме по пријава или по претходно добиени сознанија. Постојано вршиме рации. Откако ќе ги фатиме шверцерите, заедно со запленетите цигари му ги предаваме на судот – изјави вчера Горан Павловски, портпарол на МВР.
Но, препродавачите се само врв на ледениот брег од шверцерските канали, кои засега властите не ги контролираат.
Несфатливо е зошто македонската влада молчи за индиректните обвинувања од Бугарија, која влегувајќи во битка со шверцерските канали посочи оти Македонија била центар на дистрибуцијата на нелегални цигари кон Србија и Црна Гора, Косово, Албанија и кон Грција. Истовремено, официјални органи на Софија потврдија дека парите од шверцуваните цигари во кеш од Македонија се враќале во Бугарија.
Софискиот суд завчера му го продолжил притворот на Иван Тодоров-Докторот, обвинет за перење пари од шверц на цигари од Бугарија во Македонија, кого бугарската полиција го уапси „по претходно добиени докази од македонското МВР“.
Според бугарската информативна агенција, „Фокус“, Докторот им бил десна рака на Љубчо Георгиевски и на Мендух Тачи во периодот од 1998 до 2000 година. Агенцијата тврди дека сите заедно организирале шверц на разни стоки во Македонија.
Против Докторот во четвртокот било покренато обвинение за перење пари во износ од 25 милиони евра, за што доказите ги доставила Македонија. Парите за кои е обвинет Тодоров биле од шверцот што го направил од 1997 до 2003 година од Бугарија во Македонија. Покрај него, за учество во шверцерската афера се осомничени и Петар Петров од фирмата „Амигос“ и извесни браќа Мирјанови.
Една од шверцерските пратки на цигари се случила на 28 октомври 2002 година, кога фалшливи „марлборо“ вредни 500.000 долари пристигнале на пристаништето Бургас, потоа, претоварени на камиони, влегле во Македонија, а оттука на Косово и во Албанија.
Бугарските медиуми јавуваат дека во периодот од 1997 до 2003 година Докторот испрал околу 800 милиони евра од шверц со цигари.
Бугарските медиуми неколку дена пишуваат дека мозокот на каналот за шверц на цигари имал контакти со поранешниот македонски премиер Љубчо Георгиевски и со синот на црногорскиот претседател Мило Ѓукановиќ.
Божидар Спасиќ, поранешен функционер во српските безбедносни служби, пред три години јавно обвини дека Македонија е главна алка во балканскиот шверц со цигари. Тој рече дека „Македонија табак“ била дел од шверцерската мрежа на тутунскиот гигант „Филип Морис“ и дека цигарите биле шверцувани
со дозвола на „корумпираната влада на Љубчо Георгиевски“.
МВР потврди дека на бугарското МВР му предало докази против Тодоров, но изјави дека нема докази дека во шверцот со цигари биле вмешани и македонски државјани.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Додик шест години не смее да врши јавна функција: бара помош од Трамп, Орбан и руската амбасада се на негова страна

Судот на Босна и Херцеговина соопшти дека претседателот на Република Српска (РС) Милорад Додик нема да може да извршува никаква јавна функција шест години, не само претседателската, според пресудата.
Лидерот на српскиот ентитет во Босна и Херцеговина е осуден на една година затвор и шестгодишна забрана за политичка активност поради неспроведување на одлуките на високиот меѓународен претставник Кристијан Шмит, пресуда што Додик ја отфрла.
Судот на БиХ првично објави дека Додик нема да може да биде претседател на РС шест години, а потоа испрати ново соопштение во кое објаснува дека оваа одлука, со оглед на промените во законот што ги наметна Шмит, вклучува и забрана за вршење на сите други функции што вклучуваат јавни пари.
Буквалното толкување на ова вклучува и забрана за извршување на функцијата претседател на владејачката СНСД ако партијата на Додик се финансира од буџетот.
Додик во меѓувреме побара меѓународна поддршка и го тагираше американскиот претседател Доналд Трамп на профилот на X, цитирајќи ги неговите зборови од 2024 година во кои повика на прекин на прогонот против него во САД. Тој го спореди својот случај со она што го доживеа Трамп, нагласувајќи дека тој, исто како Трамп, е жртва на политички прогон.
Руската амбасада во БиХ ја оцени пресудата како политичка и го нарече високиот меѓународен претставник „узурпер“.
„Затоа сите пресуди засновани на наводи за наводно кршење на одлуката на високиот претставник не се законски, туку чисто политизирани. Целата одговорност за евентуалната дестабилизација на внатрешнополитичката ситуација во земјата е на промоторите на оваа политичка акција“, соопшти амбасадата.
Унгарскиот премиер Виктор Орбан, исто така, го поддржа Додик, велејќи дека треба да се почитува одлуката на народот на РС кој го избра Додик за свој претседател.
It’s time for everyone to respect the decision of the PEOPLE of Republika Srpska, who elected @MiloradDodik as their President.
There is no place for legal witch-hunts in a democracy.
— Orbán Viktor (@PM_ViktorOrban) August 1, 2025
„Нема место за легален лов на вештерки во демократијата“, напиша Орбан на X.
Фото: ЕПА
Свет
Франција почна со достава на хуманитарна помош од воздух во Газа

Франција започна да испушта 40 тони хуманитарна помош од воздух во Газа, повикувајќи го Израел да дозволи целосен пристап до областа.
„Соочени со апсолутна итност, штотуку спроведовме операција на испуштање хуманитарна помош од воздух во Газа. Благодарност до нашите јордански, емиратски и германски партнери за нивната поддршка и до нашиот воен персонал за нивната посветеност“, напиша францускиот претседател Емануел Макрон на социјалната платформа X.
„Испуштањето хуманитарна помош од воздух не е доволно. Израел мора да дозволи целосен хуманитарен пристап за да се намали ризикот од глад“, додаде тој.
Италија, пак, има намера да евакуира болни палестински деца од Појасот Газа за да им обезбеди медицинска помош, изјави министерот за надворешни работи Антонио Тајани.
Тајани рече дека Рим подготвува план за воздушен транспорт на 50 лица, вклучувајќи возрасни кои ќе ги придружуваат децата.
Тој, исто така, објави планови според кои Италија ќе им се придружи на земјите што доставија помош од воздух во Газа, но не прецизираше конкретен датум за нивно спроведување.
Авиони управувани од Израел, Јордан и Обединетите Арапски Емирати од неделата, кога Израел почна да дозволува повеќе помош во затворените територии по месеци речиси целосна блокада, испуштаат палети со хуманитарна помош од воздух.
Германија и Франција, исто така, денесја почнаа да испуштаат помош од воздух, поради предупредувањата за претстојниот глад во Газа, иако Обединетите нации и другите агенции за помош ги критикуваа таквите мерки како во голема мера симболични, тврдејќи дека е многу поевтино и поефикасно да се достави помош по копно.
Покрај тоа што дозволува испуштања од воздух, Израел, исто така, дозволи влез на 200 камиони дневно од ОН и други агенции од неделата.
Фото: ЕПА
Свет
Путин: Првиот сериски ракетен систем „Орешник“ е во рацете на армијата

Рускиот претседател Владимир Путин објави дека првиот сериски произведен ракетен систем со среден дострел, „Орешник“, заедно со првата ракета од оваа серија, официјално е доставен до руските вооружени сили. Станува збор за нов стратешки систем што Москва го претставува како одговор на сè поизразените закани од Западот.
„Го произведовме првиот сериски комплекс ‘Орешник’, првата сериска ракета, и таа веќе е во рацете на армијата“, рече Путин за време на состанокот со белорускиот претседател Александар Лукашенко додавајќи дека се очекува постепено проширување на овој систем, вклучително и распоредување во Белорусија во текот на 2025 година.
Употребата на „Орешник“ првпат беше откриена на 21 ноември 2024 година кога Русија изврши напад врз воениот објект Јужмаш во Днепар (поранешен Днепропетровск) како одговор на нападите на украинските сили со американски ракети ATACMS и британски ракети Storm Shadow. Путин потоа истакна дека ниеден современ противвоздушен систем не може да пресретне ваков тип ракета и најави дека во иднина населението ќе биде однапред информирано за евакуација.
Според достапните информации, „Орешник“ е хиперсоничен ракетен систем со можност за носење повеќе независно водени бојни глави (MIRV), базиран на технологиите на претходниот систем RS-26 „Рубеж“. Ракетата достигнува брзина над 10 маха, што ја прави речиси невидлива од повеќето постојни системи за воздушна одбрана.
Додека официјална Москва истакнува дека станува збор за оружје што ги гарантира безбедноста и територијалниот интегритет на Русија, воените аналитичари истакнуваат дека системот не е наменет за прецизни удари врз тактички цели, туку првенствено има улога на стратешко одвраќање и демонстрација на сила. Сепак, симболичната и психолошката вредност на системот, особено во контекст на сегашните геополитички тензии, останува значајна.
Масовното производство на комплексот „Орешник“ треба да се забрза во текот на 2025 и 2026 година, а најавено е дека значителен број единици ќе бидат оперативно распоредени и во Русија и на територијата на сојузничката Белорусија, според написите во медиумите.
Фото: принтскрин