Свет
Пресудите позаштитени од белите мечки
Судиите и теоретичарите разликуваат
коментирање на судските одлуки и искажување мислење за нив, а битно е и дали
тоа го прави власта или научните кругови, јавноста и медиумите
ЗАБРАНА ЗА КОМЕНТИРАЊЕ ИЛИ САМО РЕДОВЕН
ИЗГОВОР
Судиите и теоретичарите разликуваат
коментирање на судските одлуки и искажување мислење за нив, а битно е и дали
тоа го прави власта или научните кругови, јавноста и медиумите
Судските одлуки не се коментираат – тоа е најчестата фраза што се применува
кога јавноста или власта ќе изреагираат на некоја пресуда. Иако постојат
препораки во меѓународните конвенции од областа на судството за воздржување од
коментирање судски одлуки поради можно влијание врз третата власт, таа забрана
ја нема во ниту еден закон. Хелсиншкиот комитет смета дека демократско право е
судските одлуки да се коментираат јавно. Судиите и теоретичарите разликуваат
коментирање на судските одлуки и искажување мислење за нив. Битно е и дали тоа
го прави власта или научните кругови, јавноста и медиумите.
Последниот пример на повикување на забрана за коментирање на судските одлуки
беше во случајот со предвременото пуштање на слобода на балканскиот бос на
проституцијата Дилавер Бојку Леку, кому битолскиот Апелациски суд му даде
условен отпуст од затвор пет месеци пред завршувањето на казната. Премиерот
Никола Груевски изјави дека оваа одлука, најверојатно, била грешка.
Претседателот на судот, Кице Јузевски, реагира дека никој не смее да коментира
судски одлуки, освен повисок суд, кој може да изврши нивна ревизија.
– По Законот за судовите, како претседател немам право да ги преоценувам
судските одлуки и да кажам дали се исправни. Судските одлуки се јавни и
граѓаните може да ги коментираат – вели Јузевски.
Хелсиншкиот комитет смета дека коментарите, анализите и критиките на одлуките
што ги носи власта, меѓу кои и судската, се право на граѓаните.
– Судските одлуки може да се коментираат, но без навредување, омаловажување и
политичко или друг вид етикетирање на судиите што ги донедле и без оценување на
нивната стручност – вели претседателот на Врховниот суд, Дане Илиев.
Според него, треба да се избегнува коментирање на првостепените пресуди бидејќи
тие не се конечни и подлежат на „проверка“ од повисоките судови, па јавно
искажаното мислење може да влијае врз понатамошното одлучување.
– При поинакво искажано мислење судот треба да се брани со образложението за
својата одлука, а не да се затвора со изјави дека никој нема право да се меша –
вели тој.
Професорот по кривично право на Правниот факултет во Скопје, Гордан Калајџиев,
вели декавласта мора да ги почитува одлуките, како и да се коментираат тие.
– Едно е коментирање, а друго е нивно преиспитување со користење на полицијата.
Тоа е недозволиво – смета Калајџиев.
Долгогодишниот судија и поранешен претседател на скопскиот Апелациски суд, а
сега член на Судскиот совет, Вели Ведат, вели:
– Коментирањето подразбира анализа на фактите врз кои е донесена одлуката, а за
тоа е потребно стручно знаење. Во случајот со Бојку, на пример, треба да се
знае какво било мислењето на затворот во кој ја издржувал казната. Не треба да
се гледа каков бил човекот пред да влезе во затворот, туку како тој таму се
однесувал и да се предвиди како ќе се однесува кога ќе излезе – вели тој.
Од Бојку зависи дали ќе „долежи“
Одлуката за предвремено ослободување на Дилавер Бојку Леку од затвор не може да
биде сменета дури и да ја „обжали“ некој пред Врховниот суд. И во случај
Обвинителството да ја обжали оваа одлука и Врховниот суд да оцени дека
реакцијата е исправна, одлуката не може да се смени бидејќи е во корист на
осудениот. Случајот е идентичен со „Раштански Лозја“.
– Само ако Бојку ги прекрши правилата за условен отпуст, судот може да донесе
одлука тој повторно да биде вратен во затвор – велат правниците.
Натали Н.Сотировска
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Норвешки ветеран: НАТО влегува во фаза на распаѓање
Во блиска иднина, НАТО не само што би можел да ослабне, туку и да престане да постои како релевантен воено-политички сојуз, оцени норвешкиот ветеран од мировните мисии на ОН, Дан Виг Бертгун, според медиумите.
Според него, процесот на деградација на алијансата започнал долго пред избувнувањето на украинскиот конфликт, а првите знаци на системски пад се веќе видливи, што ја доведува во прашање способноста на НАТО да ги исполни своите основни мисии и обврски.
Бертгун истакнува дека особено тежок удар врз кредибилитетот на алијансата бил исходот од операциите во Авганистан, што тој го смета за „стратешки пораз“ на НАТО.
Како што наведува, овој неуспех трајно го поткопал авторитетот на организацијата и ја довел во прашање нејзината улога во идната глобална безбедносна архитектура.
Фото: ЕПА
Свет
Путин постави клучен услов за завршување на војната, Зеленски го отфрла
Рускиот претседател, Владимир Путин, вчера изјави дека ќе ја запре офанзивата во Украина само ако Киев се повлече од териториите што Москва ги смета за свои, заканувајќи се дека во спротивно неговата армија ќе ги земе со сила. Острата порака доаѓа додека руските сили полека, но сигурно напредуваат низ источна Украина во исцрпувачки битки против украинските сили.
„Ако украинските сили ги напуштат териториите што ги држат, тогаш ќе ги запреме борбените операции“, рече Путин за време на посетата на Киргистан. „Ако не, тогаш ќе го постигнеме ова со воени средства“.
Путин го повтори своето тврдење дека руската армија ги опколила украинските сили во Покровское и Мирноград во регионот Донецк. „Красноармејск и Димитров се целосно опкружени“, рече тој, користејќи ги руските имиња за украинските градови.
Тој исто така тврдеше дека Москва напредувала кон Вовчанск и Сиверск и се приближува кон важниот логистички центар Гуљајполје. Руската офанзива „практично е невозможно да се запре, па затоа малку може да се направи во врска со тоа“, заклучи Путин.
Од друга страна, Украина негираше дека Покровск и Мирноград се опколени, инсистирајќи дека нејзините сили сè уште ја држат фронтовската линија.
Како одговор на заканите на Путин, од Киев дојде цврста порака. Андриј Јермак, шефот на Кабинетот на украинскиот претседател, рече дека Володимир Зеленски нема да потпише никаков документ што вклучува откажување од украинска територија додека е на функција, објави „Украинска правда“.
„Додека Зеленски е претседател, никој не треба да смета на нас дека ќе се откажеме од територијата. Тој нема да потпише предавање на територијата. Уставот го забранува тоа. Никој не може да го стори тоа, освен ако не сака да оди против украинскиот устав и украинскиот народ“, нагласи Јермак во интервју за „Атлантик“.
Јермак додаде дека Зеленски има намера да повлече црвена линија за најконтроверзното прашање во преговорите – барањето на Русија за суверена украинска територија. „Сè за што реално можеме да зборуваме во овој момент е дефинирање на аут-линијата. И тоа е она што мора да го направиме“, рече тој.
Прашањето за окупираната територија е една од најголемите пречки во мировниот процес. Друго клучно прашање се западните безбедносни гаранции за Украина. Во позадина на овие спротивставени ставови, се одвиваат американски дипломатски напори. Оригиналниот план Вашингтон-Москва, изготвен без консултација со европските сојузници, предвидуваше повлекување на Киев од источниот регион Донецк и де факто признавање од САД на регионите Донецк, Крим и Луганск како руски.
По острите критики од Киев и Европа, САД го ублажија предлогот, но новата верзија сè уште не е објавена. Путин, кој е запознаен со новиот план, рече дека тој би можел да послужи како почетна точка за преговори. „Општо земено, се согласуваме дека ова би можело да биде основа за идни договори“, рече тој за најновиот нацрт.
Свет
Првпат по 60 години, Русите не можат да испратат астронаути во вселената
Рампа на космодромот Бајконур во Казахстан беше оштетена за време на лансирањето на ракетата „Сојуз МС-28“ кон Меѓународната вселенска станица (МВС), објави синоќа руската вселенска агенција „Роскосмос“. И покрај инцидентот на земја, вселенското летало што превезуваше двајца руски космонаути и еден астронаут на НАСА безбедно се закотви со станицата, пишува „Киев Индепендент“.
Инспекцијата по лансирањето откри дека мобилната кабина за сервис, која се наоѓа под лансирната рампа, се урнала веднаш по полетувањето. Оштетената кабина е клучна за подготовката на мисиите со екипаж „Сојуз“ и „Прогрес“, а нејзиното губење може да доведе до неопределени одложувања, според независниот руски медиум „Медуза“. Роскосмос е уверен во брза поправка.
According to media reports, today, a service cabin crashed at Baikonur Cosmodrome during launch towards the International Space Station.
According to various sources and experts, this incident has left Russia unable to launch astronauts into space – for the first time since… pic.twitter.com/C6b0O9fiVU
— Anton Gerashchenko (@Gerashchenko_en) November 27, 2025
„Сите потребни резервни делови се таму за да се врати, а штетата ќе биде многу брзо поправена“, соопшти руската вселенска агенција.
Инцидентот привремено ја спречува Русија да изврши лансирање со екипаж, прво такво прекинување од 1961 година. Во меѓувреме, се очекува членовите на екипажот кои успешно пристигнаа на МВС да останат на станицата осум месеци, а нивното враќање на Земјата се очекува кон крајот на јули 2026 година.
Истражувањето на вселената остана една од ретките области на континуирана соработка меѓу Русија и САД, дури и откако Вашингтон ги прекина дипломатските врски и воведе сеопфатни санкции како одговор на целосната инвазија на Украина во 2022 година.
Билатералните односи се подобрија малку по инаугурацијата на американскиот претседател Доналд Трамп и неговото зближување со Москва. Порано оваа година, неколку руски претставници повикаа на поблиска соработка во технологијата и истражувањето на вселената со САД, особено со SpaceX на Елон Маск.

