Свет
Опасност од злоупотреба на „бубачките“ и снимките

Последните примери за докажување поткуп и корупција покажуваат како лесно се
посегнува по новите истражни мерки.
Гордана Дувњак
Последните примери за докажување поткуп и корупција покажуваат како лесно се
посегнува по новите истражни мерки. Прислушувањето, снимањето, следењето и
другите посебни истражни мерки мора да се користат во строго определена
законска процедура и само тогаш кога е неопходно, предупредуваат експертите,
адвокатите и невладините организации што се занимаваат со заштитата на
човековите права и слободи.
Тие укажуваат дека под превезот на ефикасна борба против организираниот
криминал и корупцијата не смее да се крши законот, а уште повеќе човековите
права и слободи. Не значи дека ако сега ги имаме овие мерки на располагање, тие
треба да се користат и таму каде што не треба, додаваат тие.
Ваквите обвинувања ги отфрлаат од МВР и од Одделението за организиран криминал
при Обвинителството како неоправдани, кои негираат дека работат надвор од
законските прописи.
Скопскиот адвокат Ставре Џиков смета дека во Законот за кривична постапка точно
е определено според кои критериуми се применуваат посебните истражни мерки. Тој
е убеден дека во двата случаја за корупција, со професор Дејан Докиќ и со Гоце
Станковски од Министерството за транспорт и врски, во кои тој се јавува како
бранител, против неговите клиенти незаконски е применета мерката снимање.
„Два критериума треба да бидат испочитувани за употреба на посебните истражни
мерки: за сторено кривично дело да е предвидена казна затвор од четири години
или да станува збор за организирана група“, вели Џиков, додавајќи дека треба да
биде почитувана и цела процедура околу постапувањето. „Треба крајна
претпазливост во примената на овие мерки. Во гонењето на сторителите на
кривични дела мора да се испочитува принципот на легалитет и да не се нарушат
правата на обвинетите“, оценува Џиков.
Прашањето околу можните злоупотреби во примената на посебните истражни мерки е
тема за која покажуваат интерес и невладините организации што се занимаваат со
заштитата на човековите права и слободи.
„Чувствуваме дека постои малку пошироко и послободно толкување на примената на
посебни мерки и многу скоро ќе излеземе со едно наше видување. Низ конкретни
примери да докажеме каде малку се забегува во користењето на посебните средства“,
вели в.д. претседателот на Хелсиншки комитет, Исо Руси.
Според д-р Гордан Калајџиев, доцент по казнено процесно право на Правниот
факултет во Скопје, постои потреба од одново преиспитување на правно-државната
рамка во користењето на посебните истражни мерки.
„Ги воведовме со оправдување дека тие ќе бидат употребени во случаи поврзани со
најтешките форми на организиран криминал, каде што минималната казна е над
четири години затвор. Меѓутоа, гледаме дека во практиката тие почнаа да се
применуваат и за полесни дела на корупција“, изјави во интервју за „Утрински
весник“.
Од МВР нагласуваат дека посебните истражни мерки ги применуваат во согласност
со законите и во координација со обвинителот и со истражниот судија. „Не сметам
дека постојат злоупотреби на овие мерки, бидејќи тие секогаш се применуваат во
соработка со другите надлежни органи за да можат потоа да се користат и да
имаат доказна вредност во судска постапка“, вели Иво Котевски,
помошник-министер за информирање во Министерството за внатрешни работи.
„Не знам кому му пречи употребата на посебните истражни мерки и борбата против
организираниот криминал, која почнува да дава резултати“, категоричен е првиот
човек на Одделението за организиран криминал при Јавното обвинителство на
Македонија, Јован Илиевски. Обвинителот негира дека тие се применуваат
селективно и без претходно да се искористат класичните методи за докажување на
дела од областа на корупцијата, кои во изминатиот период не ги дале очекуваните
резултати.
Дилемата што се наметнала и во обвинителските кругови била дали посебните
истражни мерки треба да се користат за обезбедување докази, само за кривични
дела за кои е предвидена казна до четири години и за организиран криминал, туку
и за примање поткуп.
„Лично не гледам никаков проблем, затоа што кога откриваме некој случај, не
знаеме за колку лица станува збор. Порано, имавме случаи кога целата постапка
ќе ја изведевме во најдобар ред, со користење и други методи со обележување
банкноти или искази од сведоци, па потоа на суд постапка се тврдеше дека биле
наместени случаи. Судијата за да не помине со ослободителна пресуда, досудуваше
минимум казна“, додава Илевски. Тој вели дека кога станува збор за непознат
сторител, МВР бара од Обвинителството дозвола за користење посебни мерки, а за
познат сторител, крајниот збор го има истражниот судија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Пукање во близина на основно училиште: има загинати, едно лице тешко повредено во Чешка

Две лица се убиени, а едно е тешко повредено во пукотница што се случила во близина на основно училиште во градот Смржовка, во округот Јаблонец на северот од Чешка.
Според полициското соопштение, еден маж и една жена се убиени, додека осомничениот напаѓач е уапсен и однесен во болница со хеликоптер.
„На местото на злосторството е пронајдено оружје. Сите околности на овој трагичен настан се предмет на понатамошна истрага“, изјави портпаролката на полицијата Клара Јеничкова, додавајќи дека пукањето се случило во непосредна близина на локалното основно училиште.
Специјалните единици, пожарникарите и службите за итни случаи веднаш интервенирале, а учениците и персоналот на училиштето биле заклучени во зградата додека траела полициската операција.
– Училиштето испратило пораки до родителите дека децата се безбедни, но дека не можат да ја напуштат зградата додека не се разјасни ситуацијата – изјавила бабата на еден од учениците.
Таа додаде дека дошла да го земе внукот само неколку минути пред трагедијата:
„Го зедов во еден часот пред петнаесет и сè беше мирно. Не многу долго потоа, на пат кон дома, слушнав сирени и видов полициски автомобили. Сè уште се тресам од шокот.“
Според првичните информации, инцидентот не бил поврзан со училиштето, но се верува дека станува збор за личен конфликт кој ескалирал во вооружена пресметка во близина на образовната институција.
Фото: принтскрин
Свет
Светот во исчекување: Трамп и Путин разговараат по телефон, Зеленски чека

Телефонскиот разговор меѓу американскиот и рускиот претседател, Доналд Трамп и Владимир Путин, започна, објави CBS, повикувајќи се на функционер на Белата куќа.
Претходно, американскиот портал „Аксиос“, повикувајќи се на извор, објави дека двајцата лидери ќе разговараат по телефон.
Според написите, темата на разговорот ќе биде конфликтот во Украина.
Разговорот се одржува еден ден пред Трамп да го угости украинскиот претседател Володимир Зеленски во Белата куќа.
Трамп и Зеленски ќе разговараат за можноста Украина да добие ракети со долг дострел Томахавк.
Белата куќа не одговори веднаш на барањето за коментар.
Трамп минатата недела изјави дека му објаснил на Зеленски дека може да му постави нов ултиматум на Путин: „или Русија ќе започне сериозни мировни преговори, или Украина ќе добие „томахавки“.“
Фото: принтскрин
Свет
Европратеници: Да се забрани користењето на социјалните мрежи за деца под 16 години без согласност од родителите

Членовите на Европскиот парламент предложија да се воведе забрана за користење на социјалните мрежи без согласност од родителите за деца под 16 години во Европската Унија и побараа построги мерки за заштита на малолетниците на Интернет.
Денес беше објавена анкета, според која две третини од младите луѓе на возраст меѓу 15 и 24 години ги користат социјалните мрежи за информации за социјални и политички вести, додека 78 проценти од нив изјавиле дека барем понекогаш се изложени на дезинформации.
Комитетот на Европскиот парламент за внатрешен пазар и заштита на потрошувачите денес усвои извештај во кој се изразува загриженост поради неуспехот на големите онлајн платформи соодветно да ги заштитат малолетниците и се предупредува на ризици поврзани со зависност, ментално здравје и изложеност на нелегална и штетна содржина.
Европратениците предложија минималната возраст за пристап до социјалните мрежи, платформите за споделување видеа и придружниците на вештачката интелигенција во ЕУ да биде 16 години, освен ако родителите не одобрат, и најмалку 13 години за пристап до која било социјална мрежа.
Пратениците исто така бараат забрана за штетни технологии и практики што предизвикуваат зависност или личат на коцкање и други мерки за подобра заштита на децата на интернет.
Европскиот парламент ќе гласа за овие препораки на пленарната седница на крајот на ноември.
Според најновото истражување на Евробарометар објавено денес, младите луѓе се информираат претежно преку социјалните мрежи, а повеќето од нив знаат дека се изложени на дезинформации и лажни вести.
Резултатите покажуваат дека две третини од испитаниците од сите возрасни групи користат традиционални медиуми за секојдневно следење на општествените и политичките актуелности, а 59 проценти од испитаниците користат други дигитални извори како што се социјалните мрежи, онлајн информативните портали, платформите за стриминг, блоговите.
Во однос на изворите на информации, 71 процент изјавиле дека добиваат информации за општествените и политичките прашања преку телевизијата, 43 проценти рекле радио, 41 процент печатени весници и списанија или нивните онлајн верзии, а 40 проценти користат пребарувачи и социјални мрежи.
Анкетата покажа дека 42 проценти од испитаниците веруваат дека телевизијата станала поважна како извор на информации во последната година, додека една четвртина велат дека важноста на социјалните мрежи како што се Фејсбук, Инстаграм, ТикТок, Икс е зголемена.
Две третини од учесниците во истражувањето веруваат дека барем понекогаш биле изложени на дезинформации или лажни вести, но повеќето од нив (61 процент) се убедени дека можат да препознаат дезинформации.
Фото: принтскрин