Свет
Опасност од злоупотреба на „бубачките“ и снимките
Последните примери за докажување поткуп и корупција покажуваат како лесно се
посегнува по новите истражни мерки.
Гордана Дувњак
Последните примери за докажување поткуп и корупција покажуваат како лесно се
посегнува по новите истражни мерки. Прислушувањето, снимањето, следењето и
другите посебни истражни мерки мора да се користат во строго определена
законска процедура и само тогаш кога е неопходно, предупредуваат експертите,
адвокатите и невладините организации што се занимаваат со заштитата на
човековите права и слободи.
Тие укажуваат дека под превезот на ефикасна борба против организираниот
криминал и корупцијата не смее да се крши законот, а уште повеќе човековите
права и слободи. Не значи дека ако сега ги имаме овие мерки на располагање, тие
треба да се користат и таму каде што не треба, додаваат тие.
Ваквите обвинувања ги отфрлаат од МВР и од Одделението за организиран криминал
при Обвинителството како неоправдани, кои негираат дека работат надвор од
законските прописи.
Скопскиот адвокат Ставре Џиков смета дека во Законот за кривична постапка точно
е определено според кои критериуми се применуваат посебните истражни мерки. Тој
е убеден дека во двата случаја за корупција, со професор Дејан Докиќ и со Гоце
Станковски од Министерството за транспорт и врски, во кои тој се јавува како
бранител, против неговите клиенти незаконски е применета мерката снимање.
„Два критериума треба да бидат испочитувани за употреба на посебните истражни
мерки: за сторено кривично дело да е предвидена казна затвор од четири години
или да станува збор за организирана група“, вели Џиков, додавајќи дека треба да
биде почитувана и цела процедура околу постапувањето. „Треба крајна
претпазливост во примената на овие мерки. Во гонењето на сторителите на
кривични дела мора да се испочитува принципот на легалитет и да не се нарушат
правата на обвинетите“, оценува Џиков.
Прашањето околу можните злоупотреби во примената на посебните истражни мерки е
тема за која покажуваат интерес и невладините организации што се занимаваат со
заштитата на човековите права и слободи.
„Чувствуваме дека постои малку пошироко и послободно толкување на примената на
посебни мерки и многу скоро ќе излеземе со едно наше видување. Низ конкретни
примери да докажеме каде малку се забегува во користењето на посебните средства“,
вели в.д. претседателот на Хелсиншки комитет, Исо Руси.
Според д-р Гордан Калајџиев, доцент по казнено процесно право на Правниот
факултет во Скопје, постои потреба од одново преиспитување на правно-државната
рамка во користењето на посебните истражни мерки.
„Ги воведовме со оправдување дека тие ќе бидат употребени во случаи поврзани со
најтешките форми на организиран криминал, каде што минималната казна е над
четири години затвор. Меѓутоа, гледаме дека во практиката тие почнаа да се
применуваат и за полесни дела на корупција“, изјави во интервју за „Утрински
весник“.
Од МВР нагласуваат дека посебните истражни мерки ги применуваат во согласност
со законите и во координација со обвинителот и со истражниот судија. „Не сметам
дека постојат злоупотреби на овие мерки, бидејќи тие секогаш се применуваат во
соработка со другите надлежни органи за да можат потоа да се користат и да
имаат доказна вредност во судска постапка“, вели Иво Котевски,
помошник-министер за информирање во Министерството за внатрешни работи.
„Не знам кому му пречи употребата на посебните истражни мерки и борбата против
организираниот криминал, која почнува да дава резултати“, категоричен е првиот
човек на Одделението за организиран криминал при Јавното обвинителство на
Македонија, Јован Илиевски. Обвинителот негира дека тие се применуваат
селективно и без претходно да се искористат класичните методи за докажување на
дела од областа на корупцијата, кои во изминатиот период не ги дале очекуваните
резултати.
Дилемата што се наметнала и во обвинителските кругови била дали посебните
истражни мерки треба да се користат за обезбедување докази, само за кривични
дела за кои е предвидена казна до четири години и за организиран криминал, туку
и за примање поткуп.
„Лично не гледам никаков проблем, затоа што кога откриваме некој случај, не
знаеме за колку лица станува збор. Порано, имавме случаи кога целата постапка
ќе ја изведевме во најдобар ред, со користење и други методи со обележување
банкноти или искази од сведоци, па потоа на суд постапка се тврдеше дека биле
наместени случаи. Судијата за да не помине со ослободителна пресуда, досудуваше
минимум казна“, додава Илевски. Тој вели дека кога станува збор за непознат
сторител, МВР бара од Обвинителството дозвола за користење посебни мерки, а за
познат сторител, крајниот збор го има истражниот судија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Мамдани објави водич за имигранти: „Вака треба да реагирате ако ве пресретне имиграционата“
Новиот градоначалник на Њујорк, Зохран Мамдани, објави видео на социјалните мрежи во кое ги објаснува правата на мигрантите кога се среќаваат со агенти на американската Служба за имиграција и царина (ICE).
Видеото беше објавено неколку дена откако федералните агенти извршија рација во Менхетен, предизвикувајќи протести во близина на Кинеската четврт.
Мамдани, кој ќе ја преземе функцијата градоначалник на 1 јануари, рече дека ќе заштити околу три милиони имигранти кои живеат во Њујорк. „Сите можеме да се спротивставиме на ICE ако ги знаеме нашите права“, рече тој.
Know your rights. Protect your neighbors.
New York is — and always will be — a city for all immigrants. pic.twitter.com/nuntRzgEwq
— Zohran Kwame Mamdani (@ZohranKMamdani) December 7, 2025
Објавувањето на видеото дава прв поглед на тоа како Мамдани планира да ги управува тензиите меѓу политиката на „град засолниште“ на Њујорк и федералните операции за имиграција на администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп.
Мамдани, кој ќе стане првиот муслимански градоначалник на Њујорк, освои 50,4 проценти од гласовите, победувајќи го поранешниот гувернер Ендру Куомо на демократските прелиминарни избори и општите избори. Трамп најави репресија врз градовите засолниште и се закани дека ќе ги задржи федералните средства од локалните самоуправи кои одбиваат да соработуваат со федералните органи за спроведување на имиграцијата.
Со оглед на тоа што ICE спроведува рации во неколку американски градови, упатствата на Мамдани би можеле да влијаат на однесувањето на милиони имигранти во Њујорк кога ќе се сретнат со федерални агенти.
Во видеото, Мамдани ги наведува клучните права на луѓето кои се среќаваат со агенти на ICE. Тој објасни дека луѓето имаат право да одбијат да разговараат со федералните агенти за имиграција, да ги снимаат без да им ја нарушуваат работата и да им забранат влез во приватни простори.
Според Мамдани, агентите на ICE не можат да влегуваат во домови, училишта или приватни простории на работни места без судска наредба потпишана од судија.
„ICE има законско право да ве лаже, но вие имате право да молчите. Ако ве приведат, секогаш можете да прашате: „Дали сум слободен да заминам?“ и да продолжите да прашувате додека не добиете одговор“, рече Мамдани во видеото.
Свет
Зеленски: Преговорите со Америка не се лесни
Разговорите со американските претставници за мировниот план за Украина беа конструктивни, но не и лесни, изјави украинскиот претседател Володимир Зеленски пред планираните консултации со европските лидери во наредните денови.
Во саботата, Зеленски разговараше со специјалниот претставник на американскиот претседател Доналд Трамп, Стив Виткоф, и зетот на Трамп, Џаред Кушнер, а се очекува да се сретне и со француските, британските и германските лидери во Лондон денес. Планирани се понатамошни разговори во Брисел.
„Американските претставници ги знаат основните украински позиции“, рече Зеленски во своето вечерно обраќање. „Разговорот беше конструктивен, иако не и лесен“, додаде тој.
Трамп рече дека завршувањето на војната на Русија во Украина, која сега се приближува кон својата четврта година и е најсмртоносниот конфликт во Европа од Втората светска војна, останува неговиот најтежок предизвик во надворешната политика.
И покрај посредништвото на САД и повремените контакти на високо ниво, напредокот во мировните преговори е бавен, а споровите околу безбедносните гаранции за Киев и статусот на територијата окупирана од Русија сè уште не се решени.
Москва вели дека е отворена за преговори и ги обвинува Киев и Западот за блокирање на мирот, додека Украина и нејзините сојузници велат дека Русија одолговлекува и користи дипломатија за да ги консолидира своите придобивки.
Европските лидери поддржаа постепен дипломатски процес за Украина, поврзан со долгорочни безбедносни гаранции и континуирана воена помош. Трамп, сепак, се фокусираше на постигнување брз договор и поделба на товарот, а дипломатите предупредуваат дека сите разговори остануваат кревки и ранливи на промените во политиката на САД, објавува „Ројтерс“.
Свет
Вода протече низ таванот на Лувр, оштетени стотици вредни предмети
Во познатиот музеј Лувр во Париз, се случи протекување на вода, а неколку стотици предмети од египетскиот дел беа оштетени. Инцидентот се случува само неколку недели откако дрската кражба на накит покрена прашања за безбедноста на музејот и застарената инфраструктура, објавува The Guardian.
Заменик-директорот на музејот, Франсис Штајнбок, потврди дека „помеѓу 300 и 400 дела“ биле погодени од протекувањето, откриено на 26 ноември. Како што објасни, станува збор за „египтолошки списанија“ и „научна документација“ што ја користат истражувачите.
Штајнбок нагласи дека оштетените предмети, кои датираат од крајот на 19-ти и почетокот на 20-ти век, биле „исклучително корисни“, но „во никој случај не се уникатни“. „Ниеден историски артефакт не беше засегнат од оваа штета“, рече тој. „Во оваа фаза, немаме непоправливи и дефинитивни загуби во овие колекции.“
Лувр објави внатрешна истрага, наведувајќи случајно отворен вентил во системот за греење и вентилација, што предизвикало истекување на вода низ таванот на крилото Молиен, каде што се чувале вредни документи.
Директорот на музејот додаде дека „целосно застарениот“ систем не функционирал со месеци и дека неговата замена не е закажана до септември 2026 година.
Инцидентот дополнително го привлече вниманието кон проблемите со инфраструктурата на музејот, кои почнаа гласно да се дискутираат по кражбата на накит од 102 милиони долари во октомври, кога банда ги украде вредните предмети сред бел ден за само седум минути.
„Оштетените дела ќе бидат сушени, испратени во книговезница за реставрација, а потоа вратени на полиците“, објави Штајнбок.
За да се финансираат потребните структурни подобрувања, Лувр, исто така, објави зголемување на цените на билетите кон крајот на ноември.
Зголемувањето од 45% значи дека туристите од надвор од ЕУ, вклучувајќи ги посетителите од САД, Велика Британија и Кина, ќе платат 32 евра за влез. Музејот очекува овој потег да ги зголеми годишните приходи за околу 23 милиони долари. Лувр, за потсетување, го посетиле 8,7 милиони луѓе во 2024 година, од кои 69% биле странски државјани.

