Владата, советувана од својата комисија за преобразба на „Електростопанство на Македонија“, со продажбата на 90 отсто од акциите на компанијата донесе уште една сосема погрешна одлука пред најавениот процес на приватизација.

Мирче Котевски

Владата, советувана од својата комисија за преобразба на „Електростопанство на Македонија“, со продажбата на 90 отсто од акциите на компанијата донесе уште една сосема погрешна одлука пред најавениот процес на приватизација. Очигледно и најмалите очекувања дека извршната власт ќе го напушти стариот систем на катастрофални одлуки во овој процес, биле нереални и премногу оптимистички. Вака Влатко Чинговски, претседател на Здружението на енергетичарите (ЗЕМАК) и член на Извршниот комитет на ВМРО-ДПМНЕ, го критикува избраниот модел според кој ќе се продава најголемата државна фирма.

у Како ја браните тезата дека начинот на продажба на дистрибуцијата е несреќен и погрешен чекор на Владата?

– Продажбата на 90 отсто од акциите на АД ЕСМ едноставно значи замена на државниот монопол со приватен монопол во дејност што е од јавен интерес, односно дејност од која во голема мера зависи целокупниот општествено-политички и пред се економски развој на државата. Не треба да се биде голем економист за да се знае дека полош од државниот е само приватен монопол.

Избраниот модел не е приватизација на државен имот преку влегување на стратегиски партнер во оваа област, туку проста продажба на најголемото претпријатие што се занимава со дејност од јавен интерес, дистрибуција и снабдување со електрична енергија.

у Нели со либерализацијата на енергетскиот пазар ќе паднат стравувањата дека ЕСМ може повторно да стане монопол?

Практиката покажала дека процесот на либерализацијата кон крајниот потрошувач крајно се забавува и се доведува прашање, слично како во телекомот, каде што се уште чекаме нови фиксни оператори. Со ваков начин на продажба, сопственикот на новиот приватен монопол воопшто нема да биде заинтересиран за либерализација на енергетскиот пазар, поради тоа што таа либерализација ќе значи директно намалување на неговиот профит. Од друга страна, кој друг би влегол во толку ризичен бизнис за снабдување на потрошувачите со струја кога мрежата што мора да ја користи е во целосна сопственост на друг приватен инвеститор!

Држат ли убедувањата на Владата дека новиот модел на продажба ќе биде привлечен за моќните странски инвеститори?

– И покрај тоа што Владата постојано не убедуваше дека максимализацијата на средствата добиени од продажбата на АД ЕСМ не е важна, сепак на крај по којзнае кој пат повторно го смени мислењето и сега конечно ни вели дека со продажба на 90 отсто од акциите ќе се максимизирал приходот од приватизацијата и ќе се привлечел сериозен инвеститор. Тогаш зошто не се продадат сите 100 отсто акции? Нели тогаш ќе се добијат и повеќе средства и посериозен инвеститор. Треба да ни биде јасно дека сериозноста на инвеститорот не се оценува според количеството на акциите што ќе ги купи.

Напротив. Доминантен сопственик едноставно значи поголема слобода за манипулации со бизнисот. Конечно,треба да се престане да се користи зборот инвеститор, затоа што во овој случај едноставно станува збор за купувач.

Тогаш, кое би било најдоброто решение за приватизација на компанијата?

– На инвеститорот да му се понуди заедно со откупот на 33 отсто од акциите да добие и право на управување на компанијата преку мнозинство членови во управувачкиот одбор. Да му се постават функции на цел што треба да ги исполни неговиот менаџмент, како на пример: во тек на една година да ја донесе наплатата на реални 95 отсто и да ги намали загубите за 5 отсто во првата година, со тенденција за две години да паднат на реални 7 до 9 отсто, како во сите развиени економии.