Последниот избор на судии предизвика нервоза на релација Врховен суд – Републички судски совет

Последниот избор на судии предизвика нервоза на релација Врховен суд – Републички судски совет

Илиев Не е опортуно да се избираат судии во самото предвечерие на уставните реформи, во кои се предвидува промена на начинот на избор на судии

Гордана Дувњак

Последниот избор на 15 судии и на претседател на апелационен суд во Штип е направен без мислење од Општата седница на Врховниот суд, обвинува претседателот на највисокиот суд во државата, Дане Илиев. Тој им забележува на членовите на Републичкиот судски совет дека избрзале со изборот, бидејќи, како што вели, “опортуно е да се врши избор во пресрет на гласањето за уставните измени, во кои се предвидува промена на начинот на избор на судии”.

Претседателката на Судскиот совет, Ленче Софрониевска, ги отфрла ваквите обвинувања како неосновани, бидејќи тврди дека му оставиле и премногу време на највисокиот суд да изгради мислење за кандидатите, а зошто не е свикана Општа седница, за неа е непознато. За неа е несфатливо ваквото тактизирање на првиот човек на Врховниот суд во време кога судството се соочува со огромни проблеми со својата неефикасност и има непополнети судски места.

Дали е на повидок судир меѓу двете најкомпетентни, но и најзначајни институции за функционирање на судството? Во Републичкиот судски совет одбиваат да прифатат дека постои каков било судир, а недоразбирањата на релација Врховен суд (поточно претседател на судот)-РСС го оквалификуваат како “различни мислења во рамките на два органа со различни ингеренции, кои се упатени на соработка”. Сепак, последните реакции од Врховниот суд беа повод за петочниот итен состанок на членовите на РСС.

“Судиите беа шокирани од неодамнешниот избор на судии во Собранието, бидејќи тие беа изгласани без мислење на Општата седница на Врховниот суд. Содржината на нашето мислење навистина не го обврзува РСС во утврдувањето на конечниот предлог, но мора да се почека нашиот став”, нагласува Илиев. На прашањето зошто не свикал состанок на врховните судии, тој вели дека биле во фаза на собирање податоци за кандидатите од пониските судии, па затоа не била закажана седница. Од тие причини тие писмено го известиле РСС дека претседателот на Врховниот суд нема да присуствува на седницата на Советот, бидејќи немаат изградено став.

Од РСС потсетуваат дека последниот избор на судии, кој се случи на седницата на Собранието од 26 октомври, бил резултат на три огласи, од 24 мај, 16 јуни и 17 јули оваа година. Во согласност со вообичаената законска и деловничка процедура, биле побарани мислења од сите судови, вклучувајќи го и Врховниот суд. Во Советот нагласуваат дека во согласност со нивниот Деловник, судовите се должни во рок од 15 дена да им достават мислење. Добиени се мислења од сите судови, освен од Врховниот суд, кој на Општата седница од 5 септември расправал само за разрешување на еден судија, но не и за избор на судии, за кои не се изјасниле неколку месеци. Оттаму објаснуваат дека дел од кандидатите за судии, за кои Врховниот суд позитивно се изјаснил порано, се нашле и на последната предлог-листа на РСС, имајќи ги предвид критериумите за избор на судии. Досега овој состав на РСС му предложил на Собранието 109 кандидати, од кои 104 се избрани за судии.

“Врховниот суд е единствен кој не достави мислење за кандидатите, не само во определениот рок од 15 дена туку и со три-четири месеци задоцнување”, категорична е претседателката на РСС, Ленче Софрониевска. Таа појаснува дека на 6 октомври добиле известување од Врховниот суд дека претседателот Илиев нема да присуствува на седницата на РСС, затоа што не утврдиле мислење за трите објавени огласи. Во писменото известување немало никаков рок ниту, пак, барање за одлагање на седницата.

“Со оглед на тоа што од 665 судски места во државата во моментот ни се пополнети 635, сметавме дека во услови на крајно незадоволство на граѓаните од функционирањето и неефикасноста на судството, не треба да се губи време и треба да се утврди предлог. На седницата констатиравме дека РСС не смее да биде генератор на дополнителна криза во судството, кое и онака се наоѓа во незавидна положба, а изборот на секој нов судија е добродојден”, вели Софрониевска.

Наспроти ваквиот став, Илиев вели дека изборот на неколку нови нема да ги подобри состојбите во судството, туку напротив ќе фрли сенка на новоизбраните. Тој смета дека требало да се почека со изборот, бидејќи е опортуно да се прави тоа сега, кога веќе на 5 ноември пратениците треба да се изјаснат за новите уставни амандмани, во кои се предлага промена на начинот на избор на судии. “И кога ме избираа мене за претседател на Врховниот суд, се чекаше шест месеци на мислењето на министерот за правда”, додава Илиев.

Со ваквите тврдења не се согласува Софрониевска, која вели дека ниту претседателот на Врховен суд ниту РСС во ниту еден закон немаат добиено овластување да го ценат опортунитетот на изборот на судии. “Ваквите изјави им доликуваат на политичарите, па затоа мислам дека претседателот на Врховниот суд излегол од рамките на своите овластувања и се става во функција на политичар. Со ваквите свои изјави Илиев работи на штета на судството и на граѓаните, бидејќи со неизборот на 30 судии драстично ќе се зголеми бројот на нерешени предмети во ситуација кога имаме рапиден пораст на обемот на предмети”. Таа нагласува дека РСС како уставна категорија мора да работи со полн капацитет и легитимитет сў до завршувањето на уставните реформи и до изборот на нов Државен судски совет.