Европа
(Детален водич) Сè што треба да знаете за новите правила за влез во ЕУ од 12 октомври
Од 12 октомври официјално стапува во сила новиот систем за влез и излез од ЕУ – наречен EEС. Системот ќе се воведува постепено, а треба целосно да се имплементира до 10 април 2026 година. Овој технолошки систем ќе собира биометриски податоци, како што се отпечатоци од прсти, фотографии од лице и основни информации за патување.
– ЕЕС ќе го модернизира и подобри управувањето со надворешните граници на ЕУ. Ќе обезбедува сигурни податоци за граничните премини, систематски ќе открива случаи на пречекорување на дозволениот престој, како и измама со документи и идентитет. Ова ќе придонесе за спречување на нерегуларната миграција и заштита на безбедноста на граѓаните на Европската Унија – објави претходно Европската комисија.
Како ќе изгледа постапката?
– Пристигнување на граничниот премин
Доколку патувате првпат, односно сè уште не сте се регистрирале во системот, ќе бидат земени ваши биометриски податоци: фотографија од вашето лице + отпечатоци од прсти.
Податоците за внесување (време, место) се евидентираат автоматски во системот.
– Излегување од Шенген
При излегување, системот ќе го регистрира, односно ќе го одреди времето и местото на излегување, а вие ќе го поврзете со внесените податоци.
– Последователни посети/повторен влез
Кога повторно ќе патувате во Шенген, системот ќе ги користи собраните податоци за да ве „препознае“ (лице/отпечатоци) и да провери дали сте влегле/излегле претходно, дали сте го пречекориле дозволениот престој, дали имате активни забрани итн…
Процесот треба да биде побрз бидејќи нема да мора повторно да ги внесувате сите податоци.
Постапката се очекува да трае од 3 до 5 минути по лице, што значи до 20 минути за полн автомобил.
Во преодната фаза (октомври 2025 до април 2026 година), можни се „олеснувања“:
– Некои од граничните премини нема веднаш да бараат биометрија или нема да ги обработуваат сите патници преку EEС.
– Пасошите сè уште може да се печатат во некои случаи.
– Можни се повремени исклучоци за да се избегне метеж.
Кои податоци ги собира системот?
– Податоци за пасош (име, број на пасош, датум на раѓање, итн.).
– Биометриски податоци: отпечатоци од прсти и фотографија од лице.
– Датум и место на влез и излез од Шенген зоната.
– Информации за тоа дали патникот го пречекорил дозволениот престој, како и дали на патникот претходно му бил одбиен влез.
Дали патниците мора да го напуштат возилото за време на постапката?
– Засега нема конкретни информации што потврдуваат дали патниците ќе мора да го напуштат возилото за време на постапката. Сепак, некои експерти сметаат дека ова сепак ќе биде обврска поради задолжителното фотографирање, но и дека веројатно ќе зависи од премин до премин.
Кои земји ќе бараат EEС?
– ЕЕС ќе го применуваат 29 европски земји:
• 25 членки на ЕУ (сите освен Кипар и Ирска): Австрија, Белгија, Бугарија, Хрватска, Чешка, Данска, Естонија, Финска, Франција, Германија, Грција, Унгарија, Италија, Латвија, Литванија, Луксембург, Малта, Холандија, Полска, Португалија, Романија, Словачка, Словенија, Шпанија и Шведска.
• 4 земји кои не се членки на ЕУ, а се дел од Шенген зоната: Исланд, Лихтенштајн, Норвешка и Швајцарија.
Што ако одбиете?
Доколку одбиете да ги дадете вашите биометриски податоци, ќе ви биде одбиен влез на територијата на европските земји што го користат EEС.
За кого не се применува системот EEС?
EEС не се однесува на:
– Граѓани на европските земји кои користат EEС, како и Кипар и Ирска.
– Граѓани кои не се државјанки на ЕУ кои имаат карта за престој и се тесно поврзани со граѓанин на ЕУ.
– Државјани кои не се членки на ЕУ кои патуваат во Европа како дел од меѓукомпаниски трансфер или за цели на истражување, студирање, обука, волонтерска работа, програми за размена на студенти, образовни проекти и сл.
– Лица ослободени од гранични проверки или на кои им се дадени одредени привилегии во врска со граничните проверки (на пр. шефови на држави, прекугранични работници итн.).
– Лица кои не се должни да ги преминуваат надворешните граници исклучиво на граничните премини и во текот на работното време.
– Лица кои имаат важечка дозвола за локален граничен сообраќај.
– Членови на екипажот на патнички и товарни возови на меѓународни поврзувачки патувања.
– Лица кои поседуваат важечки Документ за олеснет железнички транзит или важечки Документ за олеснет транзит, под услов да патуваат со воз и да не слегуваат од возот на територијата на земја-членка на ЕУ.
Наскоро се воведува и EТИАС
Од следната година, покрај системот EEС, македонските граѓани ќе мора да го користат и EТИАС – електронско овластување, кое бара патниците однапред да се регистрираат преку апликација, да платат такса од 20 евра и да ги достават следните информации:
– Податоците и пасошот се внесуваат онлајн.
– Таксата се плаќа електронски.
– Одобрението овозможува патување во Шенген зоната без дополнителни процедури.
Совети за патниците
– Проверете го вашиот пасош:
Пасошот мора да важи најмалку 3 месеци по датумот кога планирате да ја напуштите ЕУ и мора да биде издаден во последните 10 години.
– Планирајте го вашето време:
Кога се најавувате за прв пат, одвојте уште неколку минути за да ги регистрирате вашите биометриски податоци.
– Останете во тек со новостите:
Информациите за EEС се предмет на промена. Редовно проверувајте ја официјалната веб-страница на ЕУ.
– Бидете подготвени да ги проверите информациите со превозникот со кој патувате:
Авиокомпаниите или другите превозници може да бараат дополнителни информации пред качувањето.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Орбан: Европа е на работ на војна
Унгарскиот премиер, Виктор Орбан, денеска изјави дека ситуацијата е опасна и дека Европа е на работ на војна.
Граѓаните на Европа мора да го кренат својот глас, во спротивно европските лидери ќе влезат во војна, рече Орбан, додавајќи дека ги гледа „истите знаци како и пред Првата светска војна“, пренесува МТИ.
Ставот на унгарската влада не е обликуван од интересите на другите, рече Орбан, додавајќи дека се води од интересите на Унгарија и ќе ги промовира само тие интереси, дури и ако тие не се совпаѓаат со интересите на другите.
Тој повика на „искрени и длабоки разговори“, но додаде дека медиумите финансирани од странство не се суверени и не треба да се водат дискусии со нив. Орбан исто така рече дека има многу левичари со кои може да соработува околу важноста на мирот и ги повика Унгарците кои го сакаат мирот да се приклучат.
Во врска со војната во Украина, Орбан оцени дека ниту Русија ниту Украина не се подготвени за мир и дека е потребно влијание од големите сили за преговори. Според него, Украина повеќе не е суверена и преживува благодарение на западната помош.
Европа
(Видео) Руската елитна единица „Рубикон“ ја уништува клучната предност на Украина: „Многу е опасно да се биде оператор на дронови“
Елитната единица Рубикон на Русија, нова дивизија специјализирана за електронско војување и лов на оператори на беспилотни летала, драматично го менува балансот на моќ на бојното поле и ја уништува претходната предност на Украина во војувањето со дронови, објавува „Фајненшл тајмс“.
Украинските пилоти на беспилотни летала, кои успеаја да им нанесат големи загуби на руските единици речиси две години, сега се цел на интензивен надзор и напади. Рубикон ја комбинира сопствената флота од борбени беспилотни летала, напредни системи за електронско извидување и брза ротација на тимовите за да лоцира и елиминира оператори до 10 километри зад линијата на фронтот.
„Лесно е да се замени дрон, но тешко е да се замени пилот“, рече украинскиот пилот Дмитро, кој опиша како за малку избегнал смрт кога руски дрон почнал да го следи над шума во близина на фронтовската линија.
Moscow’s new Rubikon team has gained the upper hand in the ever-evolving drone war by operating beyond the front lines, locating, tracking and killing Ukrainian drone operators before they can launch their drones https://t.co/Au15Av4Fjl pic.twitter.com/XZs0sydpvg
— Financial Times (@FT) November 13, 2025
Појавата на Рубикон предизвика застрашувачки превирања на дигиталното бојно поле, уништувајќи една од најголемите тактички предности на Киев. Неговиот успех дополнително ја оптоварува украинската војска, која веќе е во дефанзива против поголемите и подобро финансирани Руси.
Рубикон е „нашиот главен проблем“, рече Артем Карјакин, украински војник во близина на Покровск во Донецката област, клучен град на фронтовската линија кој се чини дека е на работ на колапс по една година борби.
„Доколку Русите немаа толку способни оператори на беспилотни летала, нивната пешадија немаше да може да влезе во градот“, рече Карјакин. „Многу е опасно да се биде оператор на беспилотни летала во моментов“.
Рубикон наводно има околу 5.000 членови и огромни ресурси. Наместо да се фокусираат на пешадијата, тие се насочени кон клучните украински оператори и логистика, возила, беспилотни летала и опрема што ги снабдуваат првите линии. Во исто време, тие обучуваат други руски единици и развиваат тактики, технологија и процедури за напредна контрола на беспилотни системи.
Аналитичарите од RUSI и Foreign Policy Research институтот велат дека Рубикон е еден од ретките, но значајни докази дека руската војска почнала да воведува иновации, оддалечувајќи се од ригидните бирократски структури што ја придружувале во раните години од инвазијата.
Украина се обидува да одговори со формирање сопствени тимови против беспилотни летала и воведување нови правила за операторите, менување на рутините, подобро прикривање, потивка работа и избегнување на непотребно движење.
„Најдобро е да седите во ров и да не се движите“, рече Дмитро. „Мислев дека можам малку да се шетам, но тоа е многу лоша идеја.“
фото: принтскрин
Европа
(Фото) Русија го нападна Киев со стотици дронови и ракети: десетици повредени
Русија изврши масовен воздушен напад врз Киев во ноќта помеѓу 13 и 14 ноември, користејќи стотици беспилотни летала и повеќекратни ракети. Според официјални лица, во нападот загинало најмалку едно лице, а 24 се повредени, а пет лица, меѓу кои и бремена жена, се хоспитализирани.
Експлозиите одекнувале низ целиот град, а бројни станбени згради биле погодени, објавува „Киев Индепендент“.

Шефот на воената администрација на градот Киев, Тимур Ткаченко, за време на нападот предупреди: „Русите се насочени кон станбени згради“. Тој додаде дека бројни станбени згради се погодени низ Киев, во речиси сите области.
Градоначалникот на Киев, Виталиј Кличко, потврди дека најмалку 11 станбени згради се погодени во ноќниот напад.
Државната служба за вонредни состојби на Украина објави дека спасувачките екипи евакуирале повеќе од 40 лица од погодените згради.

Напади, пожари и евакуации се пријавени во областите Подилски, Днепровски, Десњански, Соломјански, Свјатошински и Оболонски. Во областа Десњански, избувна пожар кој се прошири на петтиот до осмиот кат од станбена зграда, при што загина едно лице.
Покрај станбените згради, нападите оштетија и болница, училиште и дрвени конструкции на спортски центар.

Градоначалникот Кличко, исто така, извести за штети на делови од градската мрежа за греење, а службите за итни случаи во моментов ја проценуваат големината на штетата.
За време на нападот, прекини на електричната енергија се регистрирани и во неколку градски области.

Во поширокиот регион на Киев, шест лица се повредени во нападот, вклучувајќи и едно дете, изјави гувернерот Микола Калашник.
Четири лица се хоспитализирани со посекотини, изгореници и контузии на главата, додека седумгодишно момче претрпело повреди на лицето и добива медицинска помош. Калашник додаде дека во регионот биле погодени куќи, магацини, индустриски погони и автомобили.

Додека зградите гореа во Киев, украинските воздухопловни сили пријавија бранови беспилотни летала насочени кон централните, јужните и источните делови на земјата.
Групите за мониторинг соопштија дека повеќе од 120 беспилотни летала и мамки биле насочени кон главниот град, а десетици крстосувачки и балистички ракети биле лансирани кон различни региони. Предупредувањата за воздушни напади беа во сила низ целата земја.

