Европа
Унгарија потресена од ненадејните оставки, Орбан молчи

Унгарија е потресена од ненадејните оставки на две од најпопуларните и најуспешни жени во владејачката партија Фидес, инаку во која доминираат мажи. Ова стана најголемата закана за владеењето на премиерот Виктор Орбан откако тој се врати на власт во 2010 година.
Прикривање на педофилскиот скандал
Претседателката Каталин Новак и поранешната министерка за правда, Јудит Варга, ја презедоа одговорноста за одлуката за помилување на Ендре К., поранешниот заменик-директор на државниот дом за сираци. Ендре К. бил затворен затоа што ги убедувал децата да го повлечат сведочењето против директорот на домот за деца без родители за сексуална злоупотреба.
Тој беше еден од 25-те лица помилувани од претседателот за време на посетата на папата Франциско минатата година. Но, неговото име стана јавно дури на 2 февруари. Ова прашање стана длабоко проблематично за владата, која како камен-темелник на својата политика ја стави заштитата на децата и традиционалните семејни вредности.
Најлошо од сè за Орбан и неговата партија е заминувањето на двете жени, проследено со лавина обвинувања за начинот на кој тој ја води државата. Двете оставки, кои дојдоа во време на зголемени протести, го лишија Виктор Орбан од двајца многу различни, но суштински сојузници.
Две оставки – два проблема
Според Би-би-си, претседателката Новак го негувала имиџот на „мајката на нацијата“. Во јавноста тоа беше тесно поврзано со популарната политика на охрабрување на паровите да имаат повеќе деца. Таа исто така промовира поинклузивен, помалку агресивен стил од премиерот, а нејзината улога како шеф на државата беше главно симболична.
Од друга страна, острата Јудит Варга требаше да ја предводи владејачката партија Фидес во битката против „бриселските бирократи“ на европските избори во јуни. Таа сега поднесе оставка од функцијата пратеник и се повлече од јавниот живот.
Две други клучни фигури исто така се најдоа на удар – шефот за комуникации на Орбан, Антал Роган, кој исто така е одговорен за тајните служби, и Золтан Балог, протестантски бискуп и личен советник на премиерот.
Балог наводно лобирал зад сцената за претседателско помилување во случајот со Ендре К. Тој ги негира обвинувањата. Само неколку минути по оставката на Јудит Варга, нејзиниот поранешен сопруг, моќниот инсајдер на Фидес, Питер Маѓар, објави: „Не сакам ниту минута повеќе да бидам дел од системот во кој вистинските виновници се кријат зад женските здолништа“.
„Долго време верував во идеалот, во национална, суверена, граѓанска Унгарија“, се пожали тој. „Меѓутоа, во текот на изминатите неколку години, а особено денес, сфатив дека сето ова е навистина само политички производ, шеќерна обвивка, која служи само за две цели: да се прикрие работата на фабриката за електрична енергија и да се стекне огромно богатство“.
По тоа, во неделата вечерта даде 100-минутно интервју за каналот „Партизан“ на „Јутјуб“, кој е критички настроен кон власта, а кој досега е прегледан 1,4 милион пати. Секојдневно на „Фејсбук“ објавува нови критики за соработниците на Орбан.
Вчера, го нападна Антал Роган, шефот за комуникации на владата, прашувајќи го зошто молчи, криејќи се зад портпаролот на премиерот. „Порано бевте многу построги“, рече тој. „Зошто се криете од вашите избирачи? Зошто со години не одржувате прес-конференција? Дали се плашите да одговарате на прашања?“
Потоа се сврте кон Иштван Тиборч, зет на премиерот и сопруг на ќерката на Орбан Рахел. „Почитуван Иштване, ти си навистина талентирана личност. За 37 години, имаш 100 милијарди форинти (258 милиони евра), толку многу хотели, банки, менаџери на фондови, вредни средства во поранешна државна сопственост“, напиша тој.
„Кои други компании ги купивте неодамна? Колкав е вкупниот износ на државни заеми или грантови што сте ги добиле за да го изградите вашето портфолио? Дали неодамна сте ги посетиле селата во Боршод во североисточна Унгарија, каде што децата понекогаш играат во дворот без топла облека среде зима?“, го праша.
Опозициските партии бараат да се спроведе истрага за тоа како е дадено помилувањето, како се води државата и следниот претседател да се избере директно. Одговорот на владата и провладините медиуми беше лут.
Од самиот премиер владее строг молк. Барем засега. Тоа несомнено е неговиот најголем предизвик во последните 14 години непрекинато владеење на Фидес, но оставките на највисоко ниво сè уште не му наштетиле сериозно на неговото владеење.
Протест против Орбан е планиран за петок, а борбената реакција на премиерот се очекува в сабота кога треба да го одржи годишното обраќање за состојбата на нацијата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Захарова: Убедени сме дека Србите се свесни за ризиците поврзани со продажбата на оружје на Украина

Москва ги зеде предвид коментарите на српскиот претседател Александар Вучиќ за ревизијата на одредбите за српското воено производство по објавувањето на податоците од страна на Руската служба за надворешно разузнавање (СВР), потврди портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова.
Прес-уредот на Руската служба за надворешно разузнавање минатата недела објави дека српските воени компании ги снабдуваат Вооружените сили на Украина со муниција и покрај декларираната неутралност на Белград.
„И покрај ‘неутралноста’ декларирана од српските власти, српските воени компании продолжуваат да ја снабдуваат Украина со муниција. Покривањето на ова е шема што користи лажни сертификати на крајни корисници и земји посредници. Кога сме кај вторите, најчесто се споменуваат земјите од НАТО, имено Чешка, Полска и Бугарија“, нагласија тогаш руските разузнавачи.
Коментирајќи ги обвинувањата од Русија, српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека приватно разговарал за ова прашање со рускиот претседател Владимир Путин. Тој додаде дека е формирана комисија за да се испита веродостојноста на обвинувањата.
„Ги забележавме јавно изјавените уверувања на српските државни раководители дека ќе биде поведена ревизија на воено-техничката соработка на Белград со странски партнери, со цел да се идентификуваат измами со сертификати за крајни корисници. Претпоставуваме дека најавените мерки ќе овозможат навремено евидентирање и прекинување сомнителни извозни трансакции и ќе спречат испраќање воени производи на погрешна адреса“, рече Захарова.
Според Захарова, Русија е убедена дека „Србија е добро запознаена со сите ризици поврзани со паѓањето на производите од националниот воено-индустриски комплекс во рацете на режимот во Киев и ќе преземе ефикасни и доволни мерки за да се осигури дека ништо нема да фрли сенка врз добрите односи меѓу Москва и Белград“.
Европа
Зеленски: Русите го реструктуираа целото општество за да може да убиваат неказнето

Украинскиот претседател Володимир Зеленски синоќа реагираше на социјалните мрежи на ветувањето на рускиот лидер Владимир Путин дека ќе одговори на неодамнешниот напад на Киев врз руските воени аеродроми.
„Путин многу цврсто рече дека ќе мора да одговори на неодамнешниот напад врз аеродромите“, напиша американскиот претседател Доналд Трамп во објава на социјалните мрежи по телефонскиот разговор со Путин вчера.
Трамп делумно се осврна на нападот со беспилотни летала наречен „Операција Пајажина“ врз руските воени аеродроми во неделата, за кој се проценува дека уништил авиони и опрема во вредност помеѓу 4 и 6 милијарди евра. Белата куќа наводно не била информирана однапред за нападот од Украина.
„Многумина разговарале со Русија на различни нивоа. Сепак, ниту еден од овие разговори не донел сигурен мир ниту ја запрел војната“, одговори Зеленски во својата објава.
„За жал, Путин се чувствува неказнето. Дури и по сите ужасни руски напади, тој наводно подготвува повеќе таканаречени „одговори““, се вели во постот.
„Ова значи дека со секој нов напад, со секое одложување на дипломатијата, Русија покажува среден прст кон целиот свет – кон сите оние кои сè уште се двоумат да го зголемат притисокот врз неа“, забележа украинскиот претседател. „Сепак, Русија треба да бара мир. Токму во Москва мора да почнат да чувствуваат дека војната има цена, висока цена, а агресорот треба да ја плати највисоката цена“.
Зеленски изјави дека од почетокот на 2025 година, руската војска извршила напади врз Украина користејќи речиси 27.700 воздушни бомби, речиси 11.200 Шахед (дронови), речиси 9.000 други ударни дронови и повеќе од 700 ракети, вклучувајќи балистички ракети.
„Ова е темпото на руските напади, а тие намерно го поставија уште од првите денови од целосната војна. Русија ја реструктуираше целата своја држава, општество и економија за да може масовно и неказнето да убива луѓе во други земји“, напиша Зеленски.
Украинскиот претседател нагласи дека ако светот реагира слабо на заканите на Путин, тој го толкува ова како подготвеност да се затворат очите пред неговите постапки. Кога не чувствува сила и притисок, туку чувствува слабост, тој секогаш извршува нови злосторства. Тој го гледа таквиот став како премолчена дозвола: дозвола за нови злосторства, нови напади, нови убиства.
„Затоа ние во Украина сме благодарни на сите во светот кои се обидуваат да ја спречат оваа војна и руските напади. На сите кои му кажуваат на убиецот дека ќе биде повикан на одговорност. На сите кои велат дека руските ракети и бомби мора да престанат да одземаат невини животи“, нагласи Володимир Зеленски.
„И денес, на Денот на сеќавање на украинските деца убиени од руската агресија, ги потсетуваме моќните од овој свет на фактите. Ако моќните не го спречат Путин, тоа значи дека ја делат одговорноста со него. И ако сакаат да го спречат, но не можат, тогаш Путин повеќе нема да ги смета за моќни“, заклучи Зеленски.
Европа
(Видео) Борбени авиони на НАТО слетаа на автопатите во Финска и во Шведска

Сојузниците на НАТО одржаа големи воени вежби на автопатите во Финска и Шведска, демонстрирајќи ја способноста за брзо распоредување и дејствување во тешки услови според концепт познат како ACE (Agile Combat Employment), објави „Дифенс Индустри Јуроп“. Целта на ваквите вежби е да се зголеми флексибилноста и издржливоста на силите во потенцијално загрозените области.
Од 26 до 30 мај, Финска беше домаќин на редовна воздушна вежба наречена JPH, во која учествуваа повеќе од 20 сојузнички авиони и околу 2.000 регрути, резервисти и професионални војници. За прв пат, вежбата вклучуваше и операции на дел од автопатот, таканаречениот дел Баана, на патот број 4 во близина на воздухопловната база Тикакоски во Јивескила.
The Finnish Air Force's Baana 25 exercise has kicked off today. This week, the Air Force is operating from the Tikkakoski highway strip on E75, training in line with its mobile and dispersed battle concept. #ilmavoimat #baana25 pic.twitter.com/sr304XO1gZ
— Ilmavoimat (@FinnishAirForce) May 26, 2025
Финските авиони F/A-18 Hornet и Hawk извршија полетувања и слетувања на автопатот, на кои за прв пат им се придружија и холандските борбени авиони F-35A Lightning II од Кралските воздухопловни сили на Холандија.
Холандските пилоти извршија непрекинати полетувања и слетувања, а заедничките вежби со финските авиони F/A-18 дополнително ја зајакнаа соработката меѓу сојузничките авиони од четврта и петта генерација.
The Royal Netherlands Air Force F-35A fighter jets are participating in the exercise #Baana25 at Tikkakoski for the first time. Alongside the touch-and-go landings, @Kon_Luchtmacht🇳🇱 is conducting fighter integration training w/ 🇫🇮 F/A-18 fighters, operating out of Pirkkala AFB. pic.twitter.com/JbHJrW6iGy
— Ilmavoimat (@FinnishAirForce) May 26, 2025
Оваа обука е дел од финската доктрина за мобилно војување, која предвидува одржување на воздушни операции надвор од домашните бази доколку тие станат неупотребливи. Користењето на автопати за слетување и полетување е дел од воената обука во Финска уште од 1960-тите и сега дава важен придонес кон концептот на ACE на НАТО.