Свет
Петмина мртви во терористички напад во кинеската покраина Синџијанг

Напаѓачи во средата се забија со автомобил во владина зграда во западната кинеска покраина Синџијанг, која оваа година беше релативно мирна, и притоа активирале експлозивна направа која усмртила едно лице, додека сите четири терористи се убиени, соопшти регионалната влада.
Во кусото соопштение на владата на Синџијанг-Ујгурската автономна покраина се наведува дека инцидентот се случил во округот Каракаш, длабоко во јужниот дел од оваа покраина во кој мнозинство се народот Ујгури. Во соопштението се прецизира дека четворицата криминалци се забиле со автомобилот во дворот општинската канцеларија на Комунистичката партија, и дека детонирале експлозивна направа, како и дека сите се убиени. Три лица се ранети, а едно починало, додава локалната влада, како и дека јавниот ред е стабилен.
Синџијанг-Ујгурскиот регион е безбедносни најнестабилната област во Кина. На оваа територија живее автохтоното туркофоно население Ујгури кои станаа малцинство во однос на кинеската етничка група Хан, а според кинеските власти, дејствува терористичката организација Источен Туркестан, којашто Пекинг ја сомничи за поврзаност со глобалната терористичка мрежа Ал Каеда а од неодамна и со ултрарадикалната Исламска држава. Западните влади и организации за човекови права, пак, сметаат дека кинеските власти претеруваат и со тоа ја оправдуваат својата власт на „цврста рака“.
Во округот Шаче, или Јарканд на ујгурски јазик, во јули 2014 година избија жестоки судири пред крајот на муслиманскиот празник рамазан. Автономната област Ујгурија-Синџијанг последните години е потресувана од безредија со многу жртви, поради нетрпеливоста меѓу доминантниот народ Хан и Ујгурите. Официјален Пекинг тврди дека станува збора за исламски фундаментализам и дека екстремните Ујгури се поврзани со талибаните и други исламистички движење во Пакистан, поради што е отворен дијалог со владата во Исламабад.
Откако од пред две години во Кина се одиграа неколку големи напади, поради што властите во Синџијанг во мај 2014 годинава воведоа режим на антитерористичка операција кој беше на сила до јуни 2015 година. Притоа, беше објавено дека во изминатиот период безбедносните служби успеале да уништат повеќе од 30 терористички ќелии во автономниот регион.
Кина и претходно ги обвинуваше ујгурските сепаратисти и верските екстремисти за серија напади во покраината Синџијанг и тврди дека сакаат да формираат независна држава којашто ќе ја нарекуваат Источен Туркистан базирана на екстремните исламистички прописи. Ова тврдење не е далеку од вистината, бидејќи последните години повеќе ујгурски активисти ја потенцираат нивната етничка поврзаноста со турската популација.
Немирите досега не беа проширени надвор од покраината Синџианг, иако се претпоставува дека од 1997 година радикалните Ујгури се одговорни за бомбашки напади во кои се убиени повеќе стотици лица во некои слични такви напади во другите покраинив во Кина.
Ујгурите сочинуваа повеќе од 40 отсто од вкупно 21 милиони жители на овој регион. Повеќето од нив се населени во Кашгар и другите јужни делови на провинцијата и во последните години искажуваат незадоволство од нивниот статус во општеството
Покраината Синџијанг зазема една шестина од вкупната државна територија на Кина, а граничи со Авганистан, Пакистан, Индија и Централната Азиска Република, богата е со нафта, гас и јаглен. Автохтоното население се Ујгурите, но во децениите доселување на покраината со мнозинскиот кинески народ Хан од другите делови на Кина, денес во Синџианг, Ујгурите се помалку од половината од населението.
Постојаните тензии поради големите рестрикции на ујгурската јазична, културна и верска автономија кулминираа во јули 2009 година, кога во насилните судири меѓу Кинезите од народот Хан и етничките Ујгури во главниот град на провинцијата Урумкчи загинаа околу 200 луѓе, претежно припадници на народот Хан. Од тогаш кинеските власти погубија десетици лица осудени за поттикнување на насилни судири, уапсени и кривично гонети се стотици други, а безбедносните мерки се заострени во целата покраина. Во април 2013 година во близина на Кашгар, пак, во меѓуетничките судири загинаа 21 лице./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Мал астероид прелета неверојатно блиску до Земјата, бил откриен откако поминал

Минатата недела, мал астероид прелета неверојатно блиску до Земјата, на растојание помало од орбитата на Меѓународната вселенска станица (ISS), што го прави второто најблиско прелетување некогаш забележано, пишува Science Alert.
Поблиску од вселенската станица
Астероидот, означен како 2025 TF, прелета над Антарктикот во средата, 1 октомври, на надморска височина од само 428 километри. Ова го стави во орбитата на Меѓународната вселенска станица, која орбитира на надморска височина помеѓу 370 и 460 километри. Иако ова е исклучително блиска средба, рекордот сè уште го држи астероидот 2020 VT4, кој помина на само 368 километри од нашата планета во ноември 2020 година.
Нема реална опасност
Важно е да се напомене дека ова се најблиските забележани прелетувања без удар. Низ историјата, бројни астероиди се судриле со Земјата, а некои едноставно влегле во атмосферата и „одбиле“ од неа како камчиња на вода. Астрономите нагласуваат дека зборуваме само за објекти што сме можеле да ги следиме – многу е веројатно дека во својата 4,5 милијардигодишна историја, Земјата доживеала многу поблиски средби кои останале незабележани.
Откриен дури подоцна
Дури и во случај на судир, 2025 TF не би претставувал закана. Со дијаметар од само еден до три метри, би изгорел во атмосферата и би создал само светлосна претстава, а можеби само неколку помали метеорити би паднале на земја. Интересно е што оваа вселенска карпа била откриена дури откако поминала покрај Земјата. Астероидот првпат бил пријавен од опсерваторијата Кит Пик-Бок во Аризона, но последователната проверка на податоците открила дека системот за истражување на небото Каталина го регистрирал само два часа по неговото најблиско поминување.
Повторна средба само во 2087 година
Астероидот 2025 TF сега го продолжува своето патување низ вселената, но астрономите предвидуваат негово враќање. Според пресметките на Лабораторијата за млазен погон (JPL) на НАСА, тој повторно ќе се приближи до нашата планета во април 2087 година. Сепак, во тоа време ќе се држи на безбедно растојание од околу осум милиони километри, што е околу 21 пат подалеку од растојанието помеѓу Земјата и Месечината.
фото: принтскрин
Свет
(Видео) Нападнат автомобилот во кој се наоѓал претседателот на Еквадор, луѓе фрлаа камења, најдени траги од куршуми

Автомобилот на еквадорскиот претседател Даниел Нобоа бил опкружен од околу 500 луѓе кога тој пристигнал на настан во покраината Канар, врз автомобилот биле фрлани камења и биле пронајдени траги од оштетување од куршуми, изјави министерката за животна средина и енергетика Инес Манзано.
Претседателот не е повреден, а пет лица се уапсени, додаде министерката Манзано, која официјално поднесе пријава за обид за атентат врз претседателот Нобоа.
El Gobierno Nacional denunció una tentativa de asesinato contra el presidente Daniel Noboa tras un ataque de un grupo a la caravana presidencial en Cañar.
Hubo varios detenidos que serán procesados por terrorismo e intento de asesinato.
— MundoDiblu (@MundoDiblu) October 7, 2025
„Пукање кон автомобилот на претседателот, фрлање камења, уништување на државен имот – тоа е едноставно криминал. Ние нема да го дозволиме тоа“, рече Манзано.
Видео од автомобилот, објавено од Кабинетот на претседателот, ги прикажува луѓето покрај патот како фрлаат камења и кршат стакло на прозорецот на возилото.
Así terminó el vehículo en el que se trasladaba Daniel Noboa, presidente del Ecuador, tras recibir pedradas de manifestantes en #Cañar. pic.twitter.com/M5k8VwIbyI
— Christian Sánchez Mendieta (@Sanchezmendieta) October 7, 2025
Конфедерацијата на староседелските народи на Еквадор (CONAIE) објави дека полицијата и војската ги нападнале луѓето што се собрале за доаѓањето на претседателот, вклучувајќи ги и постарите жени. „Најмалку петмина од нас беа произволно уапсени“, пишуваше во нивниот пост на платформата Икс.
фото: принтскрин
Европа
Путин: Украинците се повлекуваат на целата фронтова линија

Рускиот претседател Владимир Путин изјави дека руските сили во 2025 година зазеле речиси 5.000 квадратни километри територија во Украина и дека Москва има целосна стратешка иницијатива на бојното поле.
На состанокот со високи воени команданти, Путин рече дека украинските сили се повлекуваат од фронтот во сите сектори.
Тој нагласи дека Киев се обидува да пука длабоко на руска територија, но дека тоа нема да помогне да се промени ситуацијата во војната што трае повеќе од три и пол години.
„Во моментов, руските вооружени сили целосно ја држат стратешката иницијатива“, рече Путин на состанок во северозападна Русија, според Кремљ.
„Оваа година ослободивме речиси 5.000 километри територија, 4.900 километри и 212 населени места.“
Украинските сили, рече тој, „се повлекуваат по линијата на борбен контакт, и покрај обидите за жесток отпор.“
фото: принтскрин