Регион
Американски генерал: Русија упорно се обидува да ги дестабилизира Босна и Херцеговина и регионот
НАТО внимателно ја следи ситуацијата во Босна и Херцеговина и нема да дозволи нејзина дестабилизација, изјави во средата генералот Памела Мекгаха, командант на штабот на НАТО во Сараево, предупредувајќи дека Русија продолжува да ја игра улогата на држава што ја поткопува стабилноста во целиот регион.
Американскиот генерал Мекгаха веќе две години е началник на штабот во Сараево, во кој има офицери од земјите на НАТО со задача да помогнат во реформите на одбранбениот сектор на Босна и Херцеговина и обуката на нејзините вооружени сили.
Седиштето на НАТО во Сараево е формирано во 2004 година кога заврши мисијата на СФОР, предводена до тогаш од алијансата, а нејзиниот мандат за зачувување на мирот во Босна и Херцеговина го презедоа воените сили на Европската Унија преку мисијата „Алтеа“.
Оваа мисија секоја година се продолжува со одлуките на Советот за безбедност на ОН, а ЕУФОР во спроведувањето на своите задачи се потпира на поддршката на НАТО преку договорот „Берлин плус“ од 2003 година, кој ѝ овозможува на Европската Унија да ги искористи капацитетите на Северноатлантскиот сојуз за неговите воени операции во целиот свет.
Во случајот со Босна и Херцеговина, НАТО ја остави отворена можноста за преземање на мониторингот на почитувањето на воениот дел од Дејтонскиот договор од ЕУ во случај Советот за безбедност да одбие да го продолжи мандатот на ЕУФОР поради руската блокада. И генералот Мекгаха во интервју за сараевско „Ослобоѓење“ потврди дека оваа опција сè уште важи бидејќи НАТО нема да дозволи безбедносен вакуум, што би го загрозил мирот во Босна и Херцеговина.
„Сојузниците на НАТО цврсто го поддржуваат суверенитетот и територијалниот интегритет на Босна и Херцеговина. Нашиот колективен фокус е токму на тоа и секогаш ќе биде нашиот фокус“, рече Мекгаха.
Таа додаде дека целиот Западен Балкан е регион од стратешко значење за НАТО и затоа е зајакнат воениот контингент што дејствува во Косово, што има ефект врз Босна и Херцеговина и другите земји од регионот.
Коментирајќи ја внатрешната ситуација во Босна и Херцеговина обележана со постојани политички тензии, Мекгаха рече дека НАТО очекува одговорно однесување од политичките лидери во Босна и Херцеговина, но во исто време внимателно следи што прават.
„Загрижени сме поради сецесионистичката и разделничка реторика, како и малигното надворешно влијание, вклучително и она од Русија, кое се заканува да ја загрози стабилноста и да ги блокира реформите. Ја повикуваме Русија да одигра конструктивна улога на Западен Балкан. За жал, редовно гледаме Русија го прави токму спротивното. Гледаме хакирање, дезинформации, заплашување и други дестабилизирачки активности. НАТО целосно го почитува сувереното право на секоја држава да избира свои политички и безбедносни аранжмани. Ја повикуваме Русија да го стори истото тоа. Тоа е фундаментален принцип на европската безбедност, на која сме посветени сите, вклучително и Русија“, рече Мекгаха.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Косово оди на нови избори по неуспехот да формира влада
Косово ќе оди на вонредни парламентарни избори на 28 декември 2025 година, објави претседателката Вјоса Османи, откако пропаднаа обидите во Собранието да се обезбеди мнозинство за да бидат донесени бројни клучни акти, меѓу кои и буџетот за 2026 година.
Османи го избрала подоцнежниот датум поради технички барања и очекувањата за поголем одѕив.
Таа изрази жалење што граѓаните повторно одат на избори, но нагласи дека тоа е резултат на политичките актери кои од февруари не успеале да формираат влада.
Земјата западна во политичка криза по парламентарните избори одржани на 9 февруари 2025 година, откако ниту една од партиите не освои мнозинство од 61 глас во 120-члениот Парламент.
Регион
Српскиот претседател се соочува со пријава во случајот со „снајперскиот туризам“ во 90-тите во Сараево
Хрватски истражувачки новинар поднел пријава до обвинителите во Милано против српскиот претседател Александар Вучиќ, поради неговата наводна вмешаност во аферата „Сараевско сафари“, во која снајперисти од Италија и други земји наводно патувале во главниот град на Босна за да убиваат цивили за време на четиригодишната опсада на градот во 1990-тите години.
Последната недела, обвинителите во Милано започнале истрага насочена кон идентификација на Италијанците кои наводно се вмешани, под обвиненија за доброволно убиство под околности – суровост и ниски побуди, пишува „Гардијан“.
Според истражителите, групи „снајперски туристи“ наводно учествувале во масовни убиства откако плаќале големи суми пари на војници од армијата на Радован Караџиќ – поранешниот лидер на босанските Срби, кој во 2016 година е прогласен за виновен за геноцид и други злосторства против човештвото – за да бидат пренесени на ридовите околу Сараево, каде што можеле од задоволство да пукаат по населението.
Повеќе од 10.000 луѓе биле убиени во Сараево од гранатирање и снајперска огнена сила меѓу 1992 и 1996 година, во тоа што се смета за најдолга опсада во модерната историја, по прогласувањето независност на Босна и Херцеговина од Југославија.
Снајперистите биле можеби најстрашниот аспект од животот под опсада во Сараево, бидејќи неселективно ги таргетирале луѓето на улица, вклучувајќи и деца.
Истрагата произлегла од правна пријава поднесена од Ецио Гавацени, писател од Милано кој собрал докази за обвинувањата, како и од извештајот што обвинителите го добиле од поранешната градоначалничка на Сараево, Бењамина Кариќ.
Гавацени изјавил дека првично прочитал за наводните „снајперски туристи“ во италијанскиот печат во 1990-тите, но дури кога го гледал „Сараево сафари“, документарец од 2022 година на словенечкиот режисер Миран Зупанич, започнал подетално да истражува.
Во средата, истражувачкиот новинар Домогој Маргетиќ ја поднел својата пријава против Вучиќ пред обвинителите кои го водат случајот.
Како што беше објавено во Сараево, последниве денови Маргетиќ на социјалните мрежи објавил докази дека Вучиќ, тогаш млад доброволец, бил присутен на една од воените позиции во Сараево од кои, според сведоци, странски државјани и српски ултранционалистички единици пукале и убивале цивили .
Гавацени тврдел дека „многу, многу, многу Италијанци“ наводно биле вмешани, без да наведе бројка. Тој додал: „Имаше Германци, Французи, Англичани… луѓе од сите западни земји кои плаќаа големи суми пари за да бидат одведени таму и да пукаат на цивили.“
Александар Вучиќ досега нема коментар за најновите обвиненија, но шпекулации за неговото присуство на сараевското боиште кружат со години.
Во интервју за една босанска телевизија во 2021 година, српскиот претседател изречно негирал дека некогаш пукал на опколениот град. Тогаш тој ги опишал обвиненијата како политичка манипулација заснована врз националистичката реторика на неговата младост и врз кревката рамнотежа на силите во регионот.
Регион
„Лукоил“ во завршна фаза на продажба на рафинеријата во Бугарија – компанијата предупредува на заштита на сопственичките права
Рускиот нафтен гигант „Лукоил“ соопшти дека е во завршна фаза од продажбата на својата имотна структура во Бугарија, вклучувајќи ја рафинеријата „Лукоил Нефтохим Бургас“ и мрежата бензински станици. Компанијата предупреди дека ќе преземе правни мерки доколку специјалниот управител назначен од бугарската влада ги повреди нејзините сопственички права.
Вашингтон на крајот на октомври воведе санкции за „Лукоил“ и „Роснефт“ со цел да го ограничи руското финансирање на војната во Украина. Рокот за завршување на трансакциите со „Lukoil International“ е продолжен до 13 декември, а за бугарските подружници до 29 април 2026 година.
Бугарската влада минатата недела именуваше специјален управител со овластувања да го продолжи работењето и, доколку е потребно, да продава удели во рафинеријата. „Лукоил“ соопшти дека очекува неговото назначување да не го попречи процесот на продажба.
Компанијата истакна дека работи со неколку потенцијални купувачи. Меѓу заинтересираните се турскиот „Cengiz Holding“, азербејџанската државна нафтена компанија SOCAR, како и казахстанскиот „Казмунајгаз“, меѓународната трговска куќа Vitol, турскиот фонд Oyak и унгарската компанија MOL. Унгарскиот премиер Виктор Орбан претходно потврди дека MOL доставил понуда.
„Лукоил“ најави дека компанијата ќе ги заштити своите легитимни интереси доколку бидат прекршени, потсетувајќи дека во Бугарија има инвестирано над 4,5 милијарди долари во последните 25 години.

