Регион
Анализа на Си-ен-ен: „По изборите ни рекоа – Чекајте, станува западно ориентирана и нема да се приближи кон Русија. Вучиќ му се насмевнува на Западот“
Пристапот на Западот, кој „не гледа зло“ кај српскиот претседател Александар Вучиќ, го дестабилизира Балканот, наведува Си-ен-ен во опсежна анализа.
„Кога Русија ја нападна Украина, САД и Европската унија го забрзаа своето свртување кон Србија. Наместо да жонглираат со контрадикторните барања на плуралистичките и разединетите балкански држави, западните престолнини го насочија најголемиот дел од своите напори на една единствена цел, пишува Си-ен-ен.
Нивната политика имаше две цели. Прво, Србија да се внесе во западното јато, подалеку од Русија. Второ, да им овозможат на нивните администрации поцелосно да се фокусираат на поддршката на Украина.
Традиционално еден од најблиските сојузници на Москва во Европа, Белград долго време се обидуваше да ја помине линијата помеѓу нејзините историски врски со Русија и потенцијалната иднина на посилна европска интеграција. Западните дипломати се обидоа да го извлечат српскиот претседател Александар Вучиќ од орбитата на неговиот руски колега, претседателот Владимир Путин, ветувајќи побрз пат кон членството во ЕУ, предупредувајќи на изолација во случај на непослушност“, се вели во анализата.
„Но, 18 месеци подоцна, некои набљудувачи велат дека сегашниот пристап резултира со неуспех да се постигнат двете цели.
Србија одби да учествува во сите рунди санкции на ЕУ против Путин и продолжи да ги следи сопствените интереси во регионот со се помалку одговорност, поттикнувајќи конфликти преку границата за да го одвлече вниманието од незадоволството дома, безбедна знаејќи дека Западот нема да и замери.
Последиците од таквиот пристап најжестоко се почувствуваа на Косово, кое се стекна со независност во 2008 година, по крвавите балкански војни во 1990-тите. Но, Белград – и многу етнички Срби во северно Косово – сè уште одбиваат да го признаат неговиот суверенитет, заострувајќи ги односите меѓу соседите.
Си-ен-ен разговараше со неколку експерти, како и со локални жители во Србија и северно Косово, кои се вознемирени од обидите на САД и ЕУ да ја вовлечат Србија во евроатлантската заедница и кои тврдат дека нивното континуирано следење на таквите политики ризикува да ги отуѓи демократските сојузници и да ја зголеми загриженоста за безбедноста во регионот.
Западните влади долго време ја третираат Србија како незаменлив балкански глас, понекогаш на сметка на повеќе периферни играчи, велат некои набљудувачи.
„Нивното верување е дека Србија е балканска земја, како што тие ја гледаат. Србија е таа со која, ако можете да ја привлечете на наша страна – што и да значи тоа – сè ќе биде полесно“, изјави за Си-ен-ен Јасмин Мујановиќ, политиколог специјализиран за Западен Балкан“, пишува во анализата.

„Додека американската администрација, една по друга се обидуваше да ги врати Вучиќ и неговата Српска напредна партија (СНС) во општеството, тие напори беа „особено дрски“ од почетокот на војната во Украина, рече Мујановиќ, и не ги постигнаа целите на САД.
„Изгледа дека веруваат дека ја доближуваат Србија до ЕУ и НАТО и до западното размислување, оддалечувајќи ја таа земја од Русија… Но, тоа не е нешто што би рекла дека се одразува на теренот“, изјави за Си-ен-ен, Алиша Кернс, британска пратеничка и претседател на парламентарната комисија за надворешни работи.
Вучиќ долго време одржува блиски односи со неговиот руски колега Путин. Говорејќи по седницата на Советот за национална безбедност во февруари, Вучиќ ја објасни одлуката да не се санкционира Русија затоа што Србија беше „единствената земја што не воведе санкции против нас во 1990-тите“*.
„Тие го поддржаа нашиот територијален интегритет во Обединетите нации“, додаде тој, мислејќи на одбивањето на Русија да ја признае независноста на Косово. Србија ја загуби контролата врз Косово по бомбардирањето на НАТО во 1999 година, со што заврши масакрот на етничките Албанци – кои сочинуваат повеќе од 90 отсто од населението на Косово – од страна на српските сили.
И покрај напорите за енергетска транзиција поддржани од ЕУ, Србија останува во голема мера зависна од Русија, откако го продаде мнозинскиот удел во својата нафтена компанија на рускиот државен гигант Гаспром.
Резултатот е тоа што, и покрај надежите на Србија за влез во ЕУ, Вучиќ продолжи да оди по јаже меѓу Москва и западните сили. Иако се приклучи на резолуциите на ОН со кои се осудува руската инвазија на Украина, српскиот лидер покажа мала волја да се приклучи на западните санкции.
Во април, српската влада ги негираше информациите дека и продавала оружје и муниција на Украина, откако се појави документ на Пентагон во кој се тврди спротивното. Во тоа време, Србија рече дека се држи до својата политика на неутралност, иако некои западни претставници ги сфатија извештаите како доказ дека нивната политика функционира.
Неколку аналитичари изјавија за Си-ен-ен дека Србија мора да направи многу малку за да ги добие пофалбите на американските и европските функционери, а дека во реалноста Вучиќ остави трага од неисполнети ветувања.
„Кога го имавме неговиот реизбор (на Вучиќ) во 2020 година, на сите ни беше кажано: „Само почекајте по изборите, одеднаш ќе видите дека тој станува многу западно и европски ориентиран“, рече Кернс. „Тоа не се случи“, се наведува во анализата на Си-ен-ен.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Грција воведува социјални станови за справување со станбената криза
Грчката влада најави две нови мерки за ублажување на една од најтешките станбени кризи во Европа — воведување социјален наем и социјални станови.
Министерката за социјална кохезија и семејство Домна Михаилиду изјави дека проектите ќе се базираат на користење на запуштени државни имоти, меѓу кои и поранешни воени кампови во Атина, Солун и Патра, каде ќе се изградат 1.500–1.700 станови за домаќинства со средни приходи.
Втората мерка предвидува јавнo-приватно партнерство: приватните инвеститори ќе ги обновуваат напуштените јавни згради, а на државата ќе ѝ препуштаат најмалку 30 отсто од новите станови.
Иако мерките се оценети како позитивен чекор, експертите предупредуваат на бавни административни постапки и сложеност на имотните односи, што може да го успори процесот.
Според анализата на платформата „Просперити“ просечната цена на недвижнините во Грција достигнува 300.000 евра, додека новоградбите се достапни само за висока класа. Стапката на сопственост паднала за 12 отсто, а младите сѐ потешко доаѓаат до свој дом.
„Просперити“ предлага дополнителни решенија — наем со можност за купување, државни гаранции и даночни олеснувања, како и попрогресивен данок за празни станови и создавање национална база на податоци за недвижнини.
Како што вели Антониос Маркопулос од „Просперити“: „Клучот за стабилизирање на пазарот е транспарентност.“
Фото: архива
Регион
Стармер: Балканот е европско искушение
Британскиот премиер Кир Стармер (Кир) го опиша Западен Балкан како европски „казан“, отворајќи го денес самитот со лидерите во Лондон, кој е главно фокусиран на решавање на предизвикот со миграцијата, објави Радио Слободна Европа (RSE).
Премиерот е домаќин на лидерите на шесторката од Западен Балкан – Северна Македонија, Црна Гора, Србија, Албанија, Босна и Херцеговина и Косово, додека Велика Британија се обидува да се договори за понатамошни мерки за намалување на бројот на мигранти кои доаѓаат нелегално.
Велика Британија, според написите, е во тековни преговори со некои од земјите за домаќинство на таканаречени центри за враќање каде што Велика Британија би можела да ги испрати одбиените баратели на азил пред да бидат депортирани.
„Регионот е опишан како раскрсница на Европа, но честопати бил и европско искушение – казан каде што безбедноста на нашиот континент е ставена пред искушени“, рече британскиот премиер.
Стармер додаде дека разговорите ќе се фокусираат на безбедноста, миграцијата и економскиот раст, и дека лидерите ќе разговараат за тоа како да се справат со „малигното влијание“ на Русија, како и за искоренување на корупцијата и вообичаените миграциски прашања.
„Западен Балкан долго време е витална транзитна рута за криминални банди на шверцери. Не сакате да ги видите овие банди како дејствуваат на ваша територија, а сите ние ги трпиме последиците од нивните постапки“, рече Стармер.
Покрај лидерите од Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Косово, Северна Македонија и Албанија, британскиот премиер ги пречека претставниците на Германија, Франција и другите членки на ЕУ на Самитот во Лондон, додека британскиот крал Чарлс III организираше прием за учесниците.
Самитите на Берлинскиот процес се одржуваат еднаш годишно, а последниот беше во октомври 2024 година во Берлин.
Фото: принтскрин
Регион
Пленковиќ: Новите членки на ЕУ немаат право на донесување одлуки, тоа би било како да бидете поканети на прием и да стоите напред додека другите се внатре
Хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ денес на маргините на состанокот на Берлинскиот процес изјави дека се спротивставува на идејата новите членки на Европската унија првично да немаат целосни права на донесување одлуки. Пленковиќ учествуваше на самитот на Берлинскиот процес во Лондон, иницијатива воспоставена со цел да се приближат шест земји од Западен Балкан кон Европската унија.
Иако прашањето за проширувањето доби нов импулс поради променетите геополитички околности, некои европски политичари предупредуваат дека тоа не може да се постигне без да се промени начинот на кој функционира самата Европска Унија, особено во процесот на донесување одлуки.
Една идеја е дека потенцијалните нови членки немаат целосни права на глас сè додека ЕУ не го промени својот сегашен начин на функционирање, што им овозможува на поединечните земји да блокираат заеднички одлуки, што на пример, Унгарија често го прави.
„Оваа идеја циркулира во последните неколку години, но не сум особено ентузијастичен за тоа“, рече Пленковиќ на маргините на состанокот одржан во лондонскиот „Ланкастер Хаус“.
„Една од главните карактеристики на една држава е тоа што е почитувана. И е почитувана ако има еднакви права“, нагласи хрватскиот премиер.
Членството без право на донесување одлуки би било како „да бидете поканети на прием и да стоите напред додека другите се внатре“, смета Пленковиќ. „Не сум убеден во тоа“, додаде тој. Хрватскиот премиер рече дека пристапот на ЕУ кон проширувањето денес е многу „поотворен отколку што беше пред неколку години, земајќи ги предвид глобалните безбедносни предизвици што се одразуваат на стабилноста на Европа“.
Берлинскиот процес беше започнат во 2014 година.
Земјите кандидати треба да ја искористат оваа можност, но во исто време да ги „исполнат своите задачи“: да го прифатат acquis, да градат институции и да можат да го издржат притисокот на заедничкиот европски пазар, рече премиерот на крајот од состанокот на Берлинскиот процес.
Ова е формат започнат во 2014 година на конференција на земјите од Западен Балкан и на иницијатива на Германија, која тогаш ја водеше канцеларката Ангела Меркел. Процесот денес обединува шест земји од Западен Балкан, заедно со земјите партнери: Австрија, Бугарија, Хрватска, Франција, Германија, Грција, Италија, Полска, Словенија и Велика Британија, пишува хрвстаки „Индекс“.
Фото: принтскрин

