Регион
Би-би-си: Дали грчката крајбрежна стража е делумно виновна за смртта на неколку стотици луѓе

Би-би-си објави дека се појавија нови докази, кои дополнително фрлаат сомнеж на верзијата на грчката крајбрежна стража за настаните во врска со потонувањето на бродот минатиот месец, во кој загинаа речиси 600 мигранти.
Двајца преживеани опишаа како крајбрежната стража извршила притисок врз нив да ги идентификуваат деветте Египќани во бродот како трговци со луѓе. Новото видео од преполниот брод што потона во морето исто така фрла сомнеж во верзијата на грчката крајбрежна стража.
Видеото е снимено кога бродот наводно бил на стабилен курс, а BBC Verify потврди дека е снимено кога крајбрежната стража тврдела дека на бродот не му треба спасување. Сервисот исто така потврди дека поголемиот брод во заднина е танкерот со нафта Faithful Warrior, од кој беше побарано да достави резерви до бродот со мигранти.
Официјалниот извештај на грчката крајбрежна стража веќе беше оспорен во извештајот на BBC Verify, но сега новинарите од овој медиум дојдоа до судски документи, кои покажуваат сериозни несогласувања помеѓу изјавите на сведоците на преживеаните земени од крајбрежната стража и доказите подоцна презентирани на судот.
Преведувач исто така го даде својот извештај за минатогодишната истрага за шверц на луѓе откако друга група мигранти беше спасена од крајбрежната стража. Тој опишува како сведоците на тој инцидент биле заплашени од крајбрежната стража.
Би-би-си наведува дека „откритијата отвораат нови прашања за тоа како грчките власти се справуваат со вакви катастрофи“ и дека и грчката крајбрежна стража и владата одбиле да ги коментираат овие наводи.
Заплашување на преживеаните?
Двајца преживеани во катастрофата велат дека грчките власти ги замолчеле и ги заплашиле мигрантите, а навестиле дека можеби крајбрежната стража е виновна за трагедијата. Изминатиов месец беа изнесени тврдења дека крајбрежната стража користела јаже за да го влече рибарскиот брод поради што бродот потонал.
„Јажето го закачија на левата страна. Сите се преселиле на десната страна на бродот за да го балансираат. Грчкиот брод бргу се придвижи поради што нашиот брод се преврте. Продолжија да го влечат доста далеку“, рече еден од двајцата преживеани, кој сакаше да остане анонимен.
Мажите опишале како поминале два часа во водата пред да бидат земени од крајбрежната стража.
Кога пристигнале на копно во Каламата, тврдат дека крајбрежната стража им кажала на преживеаните да молчат кога почнале да зборуваат за тоа како грчките власти ја предизвикале катастрофата.
„Кога луѓето одговорија дека грчката крајбрежна стража е причината, службеникот задолжен за сослушувањето побара од преведувачот да му каже на соговорникот да престане да зборува“, рече еден од преживеаните. Тој додаде дека на спасените им било кажано дека треба да бидат благодарни што не загинале.
Мажите изјавија за Би-би-си дека се плашат да зборуваат јавно да не бидат обвинети и тие како Египќаните.
Неуспешни судски случаи
Би-би-си доби и судски документи, кои го доведуваат во прашање начинот на кој се собираат докази за судењето.
Во првичните изјави на петте преживеани никој не спомна дека крајбрежната стража се обидела да го влече бродот со мигранти со јаже. Но, неколку дена подоцна пред судијата сите изјавија дека имало неуспешен обид за спасување.
Една изјава на почетокот гласеше:
„Бродот на крајбрежната стража дојде да помогне и одеднаш бродот се преврте и се најдовме во водата. Потоа не спасија со гумен чамец“.
Оваа изјава е преземена од интервјуто на грчката крајбрежна стража со преживеаните.
Меѓутоа, истото лице подоцна пред судот изјави:
„Грчкиот брод врза јаже на предниот дел на нашиот брод и почна полека да нè влече, но јажето се скина… Вториот пат кога го врзаа, првин почувствувавме дека нè влечат, а потоа ни се преврте бродот. Грчкиот брод забрза, а ние викавме на англиски: Стоп!“
BBC Verify не разговараше со овие сведоци и затоа не може да каже зошто ги смениле своите изјави.
Грчката крајбрежна стража првично негира дека го користела јажето, но подоцна го повлече тоа признавајќи дека јажето било користено. Сепак, таа изјавила дека тоа било само за да се обиде да се качи на бродот и да ја процени ситуацијата. Се вели дека имало најмалку два часа пред да се преврти рибарскиот брод.
Потврдено е дека загинале 82 лица, но Обединетите нации проценуваат дека уште околу 500 ги загубиле животите.
Грчките власти велат дека обвинетите Египќани се дел од шверцерски синџир и дека биле идентификувани од сопатници. Тие се соочуваат со доживотен затвор доколку бидат прогласени за виновни.
Преживеаните велат дека некои од деветте осомничени ги малтретирале оние што биле во бродот, а други сведоштва велат дека други, всушност, се обиделе да помогнат.
Но, преживеаните, кои разговараа со новинарите на Би-би-си изјавија дека крајбрежната стража им наредила на сите преживеани да кажат дека деветте Египќани се виновни за трговија со нив.
„Тие беа затворени и погрешно обвинети од грчките власти како обид за прикривање на злосторството“, рече еден од нив.
Заменик-обвинителот на Врховниот кривичен суд на Грција ја води истрагата, но многуте повици за меѓународна, независна истрага, вклучително и од ОН, досега се игнорирани, наведува Би-би-си.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Зелено светло за Бугарија – од 1 јануари 2026 година може да го воведе еврото

Во четвртокот, Бугарија доби зелено светло од лидерите на Европската Унија за воведување на еврото од 1 јануари 2026 година.
Лидерите, собрани на самитот на ЕУ во Брисел, го поддржаа предлогот на Европската комисија да ѝ се дозволи на Бугарија да стане 21-ва членка на еврозоната и да го замени левот со евро, откако веќе планираше да го стори тоа во 2024 година, но беше одбиена.
Оваа балканска земја е членка на ЕУ од 2007 година и е првата земја што може да го воведе еврото по Хрватска во 2023 година.
Европскиот парламент и Европската централна банка (ЕЦБ) сè уште треба да бидат консултирани за потребните законски измени пред Бугарите да можат да плаќаат во евра, но тие чекори се сметаат за формалност.
Бугарија, според написите во медиумите од регионот како една од најсиромашните земји на ЕУ, останува на дното на листата од 27 членки во однос на бруто домашниот производ (БДП) по глава на жител, иако стапките на раст се повисоки од другите земји.
Покрај релативно ниските и стабилни стапки на инфлација, критериумите за пристапување вклучуваат стабилност на цените, здрави јавни финансии и стабилни девизни курсеви.
Комисијата неодамна изјави дека очекува стапка на инфлација од 3,6 проценти за Бугарија оваа година и 1,8 проценти во 2026 година, што доведе до позитивен рејтинг за Софија.
Во Бугарија, воведувањето на еврото беше проследено со жестоки протести. Во февруари, националистите запалија оган пред влезот на претставништвото на ЕУ во Софија и истурија црвена боја на стаклената фасада на зградата. Тие фрлаа молотови коктели и јајца.
Минатиот месец, поддржувачите на проруските и националистичките партии демонстрираа во главниот град Софија и во други градови, барајќи левот да се задржи поради стравувањата дека еврото ќе поттикне зголемување на цените.
Противниците на еврото собраа 604.000 потписи во корист на референдум за воведување на заедничката валута, но бугарскиот парламент го отфрли референдумот двапати – во 2023 година и во мај 2025 година.
Според анкетата спроведена од бугарскиот институт Мјара кон средината на мај, повеќе од половина од сите возрасни (54,9%) се противат на воведувањето на заедничка валута во 2026 година, додека стабилна третина (34,4%) се за приклучување кон еврозоната следната година, анализираат медиумите.
Регион
(Видео) Силни ветрови, грмотевици и град: невреме ја погоди Хрватска

Силно невреме погоди неколку делови од Хрватска во четврток вечерта. Го погоди и регионот на Загреб, за кој Државниот хидрометеоролошки завод (DHMZ) издаде црвено предупредување поради исклучително опасни временски услови. Ситуацијата беше особено тешка во Бродско-посавската жупанија. Дирекцијата за цивилна заштита утрово објави дека Окружниот центар 112 во Славонски Брод добил бројни пријави од граѓани во текот на ноќта поради последиците од невремето проследено со обилни дождови и бурни ветрови.
-Во Бродско-посавската жупанија, помеѓу 00:15 и 02:45 часот, имало прекини на далноводите и прекини на трафостаниците. 2.944 корисници во некои општини останаа без електрична енергија-, се вели во соопштението. Екипите на Електра Славонски Брод веднаш излегоа на терен и работат на отстранување на дефектите, а целосно нормализирање на снабдувањето со електрична енергија се очекува во текот на утрото и попладнето.
Во пошироката област на Вуковар, граѓаните беа сведоци на многу силни ветрови, грмотевици и интензивни врнежи од дожд во текот на ноќта. „Во Вуковар имаше силен ветер, а молњите беа како луди“, опиша еден жител.
Загреб, исто така, ја почувствувал бурата, околу 3:00 часот наутро градот бил погоден од силни ветрови кои донеле обилен дожд. По краткотрајното затишје, непосредно пред 8:00 часот наутро, силен пороен дожд повторно го погоди Загреб, придружен со силни грмотевици и налети на ветер. На западот од земјата, во Истра, во некои делови беше регистриран и град.
Силната бура ја погоди и соседна Италија, каде што беа регистрирани обилни врнежи од дожд, бурен ветер и град. На социјалните мрежи кружат фотографии од големи парчиња град, кои сведочат за силата на бурата.
Регион
Запалил спирала против комарци па ја изгорел куќата во близина на Загреб

Вчера наутро во близина на Загреб избувна пожар во куќа во сопственост на 57-годишен маж, соопшти загрепската полиција.
Истрагата утврди дека пожарот најверојатно избувнал поради пад на запалена спирала од комарци што била закачена на дрвен столб, од каде што пожарот се проширил на мебелот, кој бил целосно изгорен, на ѕидот од скалите и дел од покривот, се вели во полициското соопштение.
Пожарот бил изгаснат од пожарникари, а 43-годишен член на семејството бил полесно повреден и добил медицинска помош во Клиничката болница.