Невиден колапс на електроенергетскиот систем ги погоди Црна Гора, Босна и Херцеговина, Хрватска и Албанија. Се сомнева дека – во моментот кога кај сите работат клима уредите, а потрошувачката е огромна – некои далноводи испаднале од системот.

Засега нема официјални информации што го предизвикало колапсот на електроенергетскиот систем кој во петокот остави без струја големи делови од четирите балкански држави.

Директорот на Националниот диспечерски центар на електропреносниот систем на Црна Гора, Ранко Реџиќ, вели дека „вакво нарушување не е забележано триесет години“.

„Проблемот беше од регионален размер и зафати големи делови од Црна Гора, Албанија, Босна и Херцеговина и значителен дел од Хрватска. Засега немаме информации што го предизвикало овој настан. Имаше прекин на струја, откажаа некои елементи, во системите во околината и во нашиот систем. Тие елементи ги вративме под напон“, рече Реџиќ и додаде дека се уште се истражува причината, пишува „Дојче Веле“.

Тој се осврна и на информациите дека недостатокот на енергија настанал како последица на голем пожар во близина на 400 kV далновод на непристапен терен на границата меѓу Црна Гора и Босна и Херцеговина.

„Тоа се уште се истражува. Многу е можно тоа да се случило“, рече тој, додавајќи дека Црна Гора се уште нема информации дека причината доаѓа од оваа земја.

„Во моментот кога ќе се формира комисијата и ќе заврши истрагата, ќе знаеме што се случило и како се одвивало се. Засега нема причина да се верува дека причина за колапсот е човечкиот фактор“, заклучи Реџиќ.

Телевизија Н1 ја пренесува изјавата на црногорскиот министер за енергетика Саша Мујовиќ кој вели дека проблемот настанал како „резултат на големото зголемување на дневниот товар и високите температури“.

„Кога ги имате тие два примерока поврзани еден со друг, тогаш имате ситуација да не можете правилно да пренесете струја низ далноводите, односно далноводите се преоптоварени и доаѓа до нивни прекини. Распадот на едниот вод значи преоптоварување на другиот и така се случи ова“, вели Мујовиќ.

Независниот систем-оператор на Босна и Херцеговина соопшти дека причина за прекинот на снабдувањето со електрична енергија е „проблем во преносната мрежа во регионот и преоптоварување на клучните 400 kV интерконективни линии“. Ова резултираше со „каскадно пренесување на нарушувања“ на Електроенергетскиот систем на Босна и Херцеговина.

Поголемиот дел од оваа земја остана без струја, поради што дојде до колапс во сообраќајот во многу градови. Во Сараево, како што пренесуваат тамошните медиуми, неколку луѓе со часови останале заробени во лифтови, додека некои делови од градот останале без вода и тоа во ден кога биле забележани рекордно високи температури.

Прекинот се прошири и во Хрватска, со која Босна и Херцеговина има најголем број меѓусебно поврзувачки далноводи, поради што речиси цела Далмација остана без струја.

„Со оглед на тоа што БиХ, дел од Хрватска, Црна Гора и Албанија испаднаа од целиот напон, се утврдуваат деталите и причините. Нашите служби не утврдија дека има некаков вид на дефект кај нас“, изјави министерот за економија на Хрватска, Анте Шушњар.

Директорот на Секторот за управување со хрватскиот електроенергетски систем Данко Блажевиќ вели дека за овој случај е покрената истрага на европско ниво.

„Дел од работата на операторите на преносните системи е веднаш да реагираат и имавме телеконференција на европско ниво. Се случи несреќен сплет на околности што два далноводи, едниот во Црна Гора, другиот во Албанија, згаснаа за кратко време“, објасни Блажевиќ.

Албанската министерка за енергетика Бељинда Балуку рече дека има дефект на интерконекторот меѓу Албанија и Грција и дека слушнала за слични околности во Црна Гора и делови од Хрватска и Босна и Херцеговина.

„Истрагата ќе потрае, но раните анализи сугерираат дека големи количини на енергија во преносниот систем и многу високи температури го создадоа овој технички проблем“, рече Балуку.

Зборувајќи за тоа како можеше да дојде до ваков колапс, експертот за енергија и поранешен генерален директор на Електропривреда БиХ Амер Јерлагиќ вели дека вакви дефекти на системот се случуваат во лето.

„Веројатно поради голема потрошувачка на енергија имало големо оптоварување, а ако имало дефект, односно дефект на далноводот поради преоптоварување, тогаш тоа се пренесувало низ целиот регион според системот домино ефект“, изјави Јерлагиќ за БХ. Радио 1.

Експертите предупредуваат дека во последните две години побарувачката на струја е зголемена за повеќе од 20 проценти.

Најмалку единаесет лица загинаа, а десетици се повредени во пожар со ниска вегетација што ветрот го прошири во неколку села на југоистокот на Турција, одземајќи животи на стотици животни, а со пожарите денеска се бори и Грција. Турскиот министер за здравство Фахретин Коча објави „единаесет смртни случаи и 78 повредени лица“, од кои пет морале да бидат примени на интензивна нега.

Коча претходно рече дека има „44 повредени, од кои десет лица во тешка состојба“, во оваа рурална област лоцирана меѓу градовите Дијарбекир и Мардин, во близина на сириската граница. На социјалните мрежи масовно се споделуваат фотографии од десетици кози, овци и магариња кои лежат во изгорената трева во претежно земјоделскиот и сточарскиот регион.

Според министерот за внатрешни работи Али Јерликаја, пожарот избувнал доцна во четвртокот поради палење на стрништа во област лоцирана на околу триесетина километри јужно од градот Дијарбакир, каде што термометарот преку ден се искачува над 40 степени. Пламените јазици се проширија со ветрот и брзо зафатија пет села.

Пожарот е ставен под контрола во текот на ноќта, но службите и денеска се на терен поради страв од повторно разгорување на пожарот, вели министерот.

И Грција во петокот се бори со неколку шумски пожари во јужниот дел на нејзиното копно, поттикнати од бурните ветрови. Десетици пожарникари со помош на осум авиони беа распоредени во регионите Ахаја и Илија и во близина на градот Краниди на полуостровот Пелопонез. На жителите на неколку села во овие области им било кажано да ги напуштат своите домови.

Шумските пожари се вообичаени во оваа медитеранска земја, но стануваат поразорни бидејќи летата стануваат потопли и суви, што научниците го поврзуваат со климатските промени.

„Брзината на ветерот често надминува 95 километри на час, што го спречува леталото да се приближи“, рече портпаролот на грчката противпожарна бригада Василис Ватракоганис на брифинг со новинарите.

„Сите сили за цивилна заштита денеска се во подготвеност“, додаде тој, бидејќи за неколку часа во земјата избувнаа околу 45 шумски пожари. Уште еден шумски пожар што накратко им се закануваше на домовите во крајбрежен град во близина на Атина беше ставен под контрола рано денеска, соопштија пожарникарите.

Историски прекин на струја ги погоди денеска Црна Гора, Босна и Херцеговина, Албанија и поголемиот дел од хрватското крајбрежје. Бизнисите мораа да ги затворат вратите, семафорите не работеа, а луѓето останаа без клима среде топлотен бран.

Како што јави Ројтерс, црногорскиот министер за енергетика изјавил дека прекинот е предизвикан од наглото зголемување на потрошувачката на струја поради високите температури, но и од самата топлина. Системите за дистрибуција на електрична енергија се поврзани во земјите ширум Балканот, потсетува Ројтерс.

„Дефектот настана како резултат на големо оптоварување на мрежата, нагло зголемување на потрошувачката на електрична енергија поради високата температура и самите високи температури“, изјави црногорскиот министер за енергетика Саша Мујовиќ во телевизиски пренос.

Напојување, а на некои места и интернет, снема околу 12:30 часот, според Ројтерс, додавајќи дека операторите на електроенергетските системи на балканските држави рекле дека почнале да го обновуваат снабдувањето до средината на попладневните часови.

Сообраќајот е запрен во Сараево, Бања Лука и Мостар, јавија новинарите на Ројтерс, додека температурите во делови од регионот достигнаа 40 степени Целзиусови.

Многу луѓе останаа без вода во Подгорица бидејќи пумпите престанаа да работат, известија мештаните. Клима уредите беа исклучени, а сладоледот се топеше во продавниците.

Сообраќаен колапс е забележан и во Сплит, каде одекнале сирени за брза помош. Експертите се уште се обидуваат да утврдат од каде започнал дефектот.

Што велат Албанците? „Големи количини на енергија во системот и многу високи температури“

Албанската министерка за енергетика Белинда Балуку изјави дека има дефект на интерконекторот меѓу Албанија и Грција и дека слушнала за слични околности во Црна Гора и делови од Хрватска и Босна и Херцеговина.

За целосна истрага ќе биде потребно време, но раните анализи сугерираат дека „големите количини на енергија во системот за пренос и многу високите температури го создадоа овој технички проблем“, додаде Балуку во видео-обраќање.

Напојувањето беше вратено во Албанија во рок од половина час, но земјата и понатаму е изложена на висок ризик од дополнителни прекини, бидејќи потрошувачката на струја и нивото на топлина остануваат високи, рече таа.