Регион
Гардијан: Критичарите на српската влада се цел на „шпионски софтвер од воена класа“

Според новите наоди на безбедносните истражувачи, критичарите на српската националистичка влада кои документираа ендемска корупција во земјата беа мета на шпионски софтвер од воена класа на почетокот на оваа година, пишува британскиот весник „Гардијан“.
Обидот да се хакираат двајца српски продемократски активисти – кои побараа да не бидат именувани за да ја заштитат нивната безбедност – на крајот беше неуспешен затоа што „ајфоните“ на двете лица беа ажурирани со најновиот софтвер iOS, за кој истражувачите велат дека штити од уреди за инфилтрација, според Гардијан.
Поединците прво беа предупредени за обидот за хакирање од страна на Епл, кој испрати предупредување до двајцата дека можеби биле цел на актери поддржани од државата. Предупредувањето подоцна било потврдено по истражувањето на истражувачите од непрофитната организација Access Now, Фондацијата Share во Србија, Citizen Lab на училиштето Манк на Универзитетот во Торонто и Amnesty International, пишува британскиот весник.
Наодите доаѓаат само неколку месеци откако истражувачите открија дека руските новинари кои го критикуваат Владимир Путин, кои живеат во Европската унија, исто така биле мета на шпионскиот софтвер. Советот на Европа и Европскиот парламент се обидоа да ги унапредат политиките што би ја ограничиле употребата на шпионски софтвер, но појавата на нови случаи во блокот укажува на очигледната подготвеност на некои европски влади да продолжат да користат шпионски софтвер за да ги потиснат и заплашат политичките критичари, наведува Гардијан во текстот.
„Овие наоди се крајно загрижувачки за владеењето на правото и демократијата во Србија. Неконтролираната употреба на комерцијален шпионски софтвер е отров не само за човековите права, туку и за безбедноста и демократските институции во која било земја“, вели Наталија Крапива, техничко-правен советник во организацијата Access Now, која се занимава со дигитални права.
Претходно фондацијата SHARE објави дека се откриени првите обиди за шпионски напади врз мобилните уреди на претставници на граѓанското општество од Србија.
Истражувачите откриле дека српските државјани биле мета на околу една минута разлика на 16 август 2023 година. Access Now и Citizen Lab открија траги од обид за напад, кој пробал да искористи можна ранливост во апликацијата HomeKit на iPhone.
Истражувачите рекоа дека тактиката била „конзистентна“ со оние што претходно ги користела израелската група NSO, која продава едно од најсофистицираните сајбер оружја во светот, познато како „Пегазус“. Кога нападот на Пегазус е успешен, тој може да преземе мобилен телефон и да го претвори во пренослив уред за слушање. Исто така, може да пристапи до информации во шифрирани апликации и да ги прегледува фотографиите и пораките на корисниците.
Истражувачите не можеа дефинитивно да потврдат каков тип на шпионски софтвер е користен во овој случај, бидејќи достапните форензички индикатори беа ограничени.
„Во овој момент ние не ги припишуваме овие напади на одреден оператор, но забележуваме дека една деценија од истрагите на Citizen Lab открија дека Србија е редовен корисник на платенички шпионски софтвер и други технологии за комерцијален надзор“, рече Џон Скот-Рејлтон, виш истражувач во Citizen Lab.
Во изјава за Гардијан, НСО рече дека извештаите на Citizen Lab и Access Now се „неубедливи“. Компанијата постојано повторува дека „Пегазус“ се продава на владите за употреба во истраги за сериозен криминал и тероризам и дека неговата употреба „спасува животи“.
„НСО не управува со сопствената технологија и не е запознаена со собраните разузнавачки информации“, велат тие.
Гардијан пишува дека обидите за хакирање најверојатно ќе го привлечат вниманието на претходните откритија кои вклучуваат тајно собирање податоци и надзор од страна на Српската безбедносна и информативна агенција (БИА).
Британскиот весник потсетува дека до неодамна директор на БИА беше Александар Вулин, кој во јули 2023 година беше ставен на листата на санкции од американското Министерство за финансии поради поддршка на Москва и користење на „неговите политички позиции за изградба на поддршка за малигните активности на Русија“ и поттикнуваат нестабилност во Србија. Вулин поднесе оставка на 3 ноември.
Една наводна жртва на обидот за хакерство, интервјуирана од Гардијан, ја опиша нејзината работа како критична за „автократскиот режим“ на Србија и „широката корупција“ во земјата, како и за проруската надворешна политика на актуелната влада, која не е во чекор со ЕУ за прашања како што се санкциите против Москва.
Обидот за хакирање, рече лицето, најверојатно бил обид да се заплаши или дискредитира нивната работа – „да се најде нешто компромитирачко против мене“.
Двајцата кои беа цел веруваат дека обидите за хакирање може да се поврзани и со повици за истрага за одговорноста на владата за масовните пукања, пишува Гардијан.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
СНС со контрапротести во 70 градови, симпатизерите порачаа „Доста е од блокади“

Во повеќе од 70 населени места ширум Србија денеска се одржаа собири на симпатизерите на владејачката Српска напредна странка (СНС), под слоганот „Граѓани против блокадите“. Настаните започнаа попладнево, а меѓу градовите каде што имаше собири се Обреновац, Трговиште, Бор, Прибој, Рума, Рашка, Лучани, Пожаревац и Неготин. Белград и Нови Сад засега останаа без организирани собири.
Учесниците носеа транспаренти со пораки како „Сакам живот“, „Мир да, блокада не“ и „Доста е“, испраќајќи порака дека им е доста од протестите и блокадите што изминатите девет месеци ги организираат студентските движења и опозициските партии.
Србија веќе неколку недели е сведок на длабока политичка поделба. Опозицијата и дел од граѓанските организации организираат протести и блокади на патишта, обвинувајќи ја власта дека не обезбедува фер изборни услови и дека институциите се заробени. Последниот масовен протест беше одржан во средата во педесетина градови низ земјата.
Според симпатизерите на СНС и претседателот Александар Вучиќ, контрапротестите имаат за цел да ја заштитат нормалноста на животот и правото на граѓаните на слободно движење. Од опозициските кругови, пак, доаѓаат обвинувања дека ваквите собири се организирани и финансирани директно од власта, со намера да се релативизира и потисне гласот на граѓаните кои протестираат против владините политики.
Вучиќ им се приклучи на граѓаните во Уб
Српскиот претседател Александар Вучиќ им се придружи на учесниците на митингот „Граѓани против блокади“ во Уб.
Вучиќ беше пречекан со громогласен аплауз и го објави планот и програмата за мерки што ќе бидат презентирани утре.
„На сите 49 локации што се повторуваат од минатиот пат, има значително повеќе луѓе. Над 55.000 луѓе. Луѓето се ослободуваат, важно ми е да ги поканиме оние што размислуваат поинаку на дијалог. Не можам да верувам дека некој може да ја одбие поканата на претседателот за 5 минути. Се надевам дека ќе размислат за тоа, бидејќи нема ништо поважно од дијалогот. Луѓето се среќни што се собрале, не напаѓаат никого, не мразат никого. Треба да негуваме и негуваме таква енергија, а не омраза. Мир, стабилност, безбедност, да се бориме за Србија на иднината. Економскиот просперитет и внатрешниот мир се исто така важни. Не е проблем да се караш, но е проблем ако работите завршат со претепување луѓе и провала во соби“, рече претседателот.
Тој запраша дали се извинија за таа ужасна лага за момчето во Ваљево? Дали се извиниле за тие монструозни лаги што Гебелс тешко можеше да ги смисли.
„Мојот повик за дијалог е искрен, не е прв. Ги молев во декември, февруари, март, испратив писмена покана до ректорот и тој не сакаше да одговори. Подоцна, тој одговори на поканата на некои странци. Мојата покана е отворена, не мора да биде пред камерите, иако дадов таква можност. Нека бидат колку сакаат, тројца, четворица, петмина, од разни области, за полесно да покажат колку се доминантни во своето знаење, ако се, а јас не мислам дека се. Имаат можност да го покажат тоа“, рече Вучиќ.
Претседателот коментираше и за состојбата на Дарко Глишиќ.
„Ќе дојдеше да можеше. Се плашеа дека можеби ќе мора да се врати во болницата во Белград, но лекарите рекоа дека може да остане подолго. Се надевам на брзо закрепнување, не е толку едноставно како што мисли“, додаде претседателот.
Регион
Црвен метеоаларм на Балканот, се очекуваат поројни дождови, грмежи и силен ветер

Балканот е зафатен од бран нестабилно време и на сила е црвен метеоаларм за поголемиот дел од регионот, предупредуваат метеоролозите.
Синоќа Истра беше погодена од силно невреме. Во Умаг и околината за само неколку часа наврнаа 100 литри дожд на квадратен метар, а град со големина на орев направи сериозни штети. Улиците беа поплавени, а надлежните предупредуваат дека нестабилноста ќе продолжи и во следните денови.
Србија, пак, е пред нов удар на невреме. Според најавите на РХМЗ, западните и југозападните делови на земјата, преку Шумадија и Поморавје, па сè до истокот, ќе бидат зафатени од поројни дождови, грмежи, локална појава на град и силни налети на ветер.
Во Босна и Херцеговина уште денес облачноста и врнежите ќе ја зафатат западната и југозападната област, а во петок речиси целата земја ќе биде под дожд и грмежи. Очекуваниот пад на температурите е за околу десет степени, што ќе донесе барем мало олеснување по горештините, но и зголемен ризик од поплави.
Метеоролозите предупредуваат дека во делови од регионот може да има краткотрајни поплави, штети од град и прекини во сообраќајот, а конкретни предупредувања за загрозените подрачја ќе се издаваат навремено.
Сепак, од недела се очекува стабилизирање на временските услови. Температурите на Балканот ќе се движат меѓу 22 и 28 степени, додека на југот на регионот повторно ќе се искачат до 31 °C.
Регион
Референдум на 25 октомври во Република Српска за одлуките против Милорад Додик

Народното собрание на Република Српска синоќа на вонредна седница донесе одлука на 25 октомври да се одржи референдум во врска со пресудата на Судот на Босна и Херцеговина против Милорад Додик и одлуката на Централната изборна комисија да му се одземе претседателскиот мандат.
Претседателот на парламентот, Ненад Стевандиќ, информира дека од вкупно 65 пратеници присутни на седницата, 50 гласале „за“ организирање на референдумот, додека пратениците од опозицијата кои беа во салата одбија да гласаат.
Милорад Додик, кој повеќе од една деценија ја предводи Република Српска, во февруари беше осуден од Судот на БиХ за непочитување на одлуките на високиот претставник на меѓународната заедница. Судот му забрани да извршува јавни функции, а на 6 август Централната изборна комисија официјално му го прекина претседателскиот мандат, што отвори постапка за распишување предвремени избори.
По оваа одлука, Додик најави дека единствен начин да се изрази ставот на граѓаните е преку референдум. На гласањето во октомври, жителите на Република Српска ќе треба да одговорат дали ги прифаќаат одлуките на високиот претставник, пресудите на Судот на БиХ и решението на Централната изборна комисија за прекинување на неговиот мандат.