Регион
Гардијан: Критичарите на српската влада се цел на „шпионски софтвер од воена класа“
Според новите наоди на безбедносните истражувачи, критичарите на српската националистичка влада кои документираа ендемска корупција во земјата беа мета на шпионски софтвер од воена класа на почетокот на оваа година, пишува британскиот весник „Гардијан“.
Обидот да се хакираат двајца српски продемократски активисти – кои побараа да не бидат именувани за да ја заштитат нивната безбедност – на крајот беше неуспешен затоа што „ајфоните“ на двете лица беа ажурирани со најновиот софтвер iOS, за кој истражувачите велат дека штити од уреди за инфилтрација, според Гардијан.
Поединците прво беа предупредени за обидот за хакирање од страна на Епл, кој испрати предупредување до двајцата дека можеби биле цел на актери поддржани од државата. Предупредувањето подоцна било потврдено по истражувањето на истражувачите од непрофитната организација Access Now, Фондацијата Share во Србија, Citizen Lab на училиштето Манк на Универзитетот во Торонто и Amnesty International, пишува британскиот весник.
Наодите доаѓаат само неколку месеци откако истражувачите открија дека руските новинари кои го критикуваат Владимир Путин, кои живеат во Европската унија, исто така биле мета на шпионскиот софтвер. Советот на Европа и Европскиот парламент се обидоа да ги унапредат политиките што би ја ограничиле употребата на шпионски софтвер, но појавата на нови случаи во блокот укажува на очигледната подготвеност на некои европски влади да продолжат да користат шпионски софтвер за да ги потиснат и заплашат политичките критичари, наведува Гардијан во текстот.
„Овие наоди се крајно загрижувачки за владеењето на правото и демократијата во Србија. Неконтролираната употреба на комерцијален шпионски софтвер е отров не само за човековите права, туку и за безбедноста и демократските институции во која било земја“, вели Наталија Крапива, техничко-правен советник во организацијата Access Now, која се занимава со дигитални права.
Претходно фондацијата SHARE објави дека се откриени првите обиди за шпионски напади врз мобилните уреди на претставници на граѓанското општество од Србија.
Истражувачите откриле дека српските државјани биле мета на околу една минута разлика на 16 август 2023 година. Access Now и Citizen Lab открија траги од обид за напад, кој пробал да искористи можна ранливост во апликацијата HomeKit на iPhone.
Истражувачите рекоа дека тактиката била „конзистентна“ со оние што претходно ги користела израелската група NSO, која продава едно од најсофистицираните сајбер оружја во светот, познато како „Пегазус“. Кога нападот на Пегазус е успешен, тој може да преземе мобилен телефон и да го претвори во пренослив уред за слушање. Исто така, може да пристапи до информации во шифрирани апликации и да ги прегледува фотографиите и пораките на корисниците.
Истражувачите не можеа дефинитивно да потврдат каков тип на шпионски софтвер е користен во овој случај, бидејќи достапните форензички индикатори беа ограничени.
„Во овој момент ние не ги припишуваме овие напади на одреден оператор, но забележуваме дека една деценија од истрагите на Citizen Lab открија дека Србија е редовен корисник на платенички шпионски софтвер и други технологии за комерцијален надзор“, рече Џон Скот-Рејлтон, виш истражувач во Citizen Lab.
Во изјава за Гардијан, НСО рече дека извештаите на Citizen Lab и Access Now се „неубедливи“. Компанијата постојано повторува дека „Пегазус“ се продава на владите за употреба во истраги за сериозен криминал и тероризам и дека неговата употреба „спасува животи“.
„НСО не управува со сопствената технологија и не е запознаена со собраните разузнавачки информации“, велат тие.
Гардијан пишува дека обидите за хакирање најверојатно ќе го привлечат вниманието на претходните откритија кои вклучуваат тајно собирање податоци и надзор од страна на Српската безбедносна и информативна агенција (БИА).
Британскиот весник потсетува дека до неодамна директор на БИА беше Александар Вулин, кој во јули 2023 година беше ставен на листата на санкции од американското Министерство за финансии поради поддршка на Москва и користење на „неговите политички позиции за изградба на поддршка за малигните активности на Русија“ и поттикнуваат нестабилност во Србија. Вулин поднесе оставка на 3 ноември.
Една наводна жртва на обидот за хакерство, интервјуирана од Гардијан, ја опиша нејзината работа како критична за „автократскиот режим“ на Србија и „широката корупција“ во земјата, како и за проруската надворешна политика на актуелната влада, која не е во чекор со ЕУ за прашања како што се санкциите против Москва.
Обидот за хакирање, рече лицето, најверојатно бил обид да се заплаши или дискредитира нивната работа – „да се најде нешто компромитирачко против мене“.
Двајцата кои беа цел веруваат дека обидите за хакирање може да се поврзани и со повици за истрага за одговорноста на владата за масовните пукања, пишува Гардијан.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Вучиќ бара наследник на функцијата претседател, се споменуваат четири имиња
Речиси е сигурно дека Александар Вучиќ повторно ќе се кандидира за премиер на Србија, но кој ќе биде кандидатот на Српската напредна партија за претседател останува главната непозната. Соговорниците на белградскиот портал „Данас.рс“ се согласуваат дека СНС нема доволно харизматична личност сама да ги добие претседателските избори, поради што Вучиќ наводно планира да ги одржи парламентарните и претседателските избори на ист ден.
Дури и самата Српска напредна партија не знае со сигурност кој е фаворит на Вучиќ за негов наследник. Иако за тоа не се дискутира на партиските состаноци, низ ходниците се шири приказната за желбата на сегашниот претседател жена да го наследи на таа позиција, слично како што Ана Брнабиќ еднаш го наследи како премиер.
На прашањето дали веќе има некои имиња во трка, соговорниците од СНС одговараат дека претседателот е тој што се грижи за сè. „Важно е да направиме добра кампања и да нема втор круг избори“, нагласуваат тие, избегнувајќи шпекулации за имиња.
Мирослав Паровиќ од Движењето за народна слобода тврди дека СНС разговара за кандидати. Според него, Вучиќ, како што му е стара навика, им ветил кандидатура на неколку лица.
„Еден од нив е Милош Вучевиќ, претседателот на СНС. Тука е и Милица Ѓурѓевиќ Стаменковски, бидејќи Вучиќ се обидува да ја протурка приказната преку одредени канали дека жена сега треба да биде претседател на Србија. Тој, исто така, му ветил на Никола Селаковиќ, сè за да може да продолжи да го напаѓа ТОК, но и Александар Вулин, кој сега почнува лажни приказни дека е потребно да се оди на референдум за непостоечкиот ‘српски свет’“, пишува „Данас.рс“.
„Ова се барем четири имиња за кои Вучиќ вети дека ќе бидат можни кандидати, но веројатно има некои луѓе во оптек кои од нигде никаде ќе се кандидираат, исто како што некогаш направи со Ана Брнабиќ“, смета Паровиќ.
фото/депозитфотос
Регион
Бугарската влада падна
Бугарскиот премиер Росен Жељазков денес поднесе оставка, по неколку недели улични протести поради економските политики на владата и неуспешната борба против корупцијата.
Жељазков ја објави својата одлука за оставка непосредно пред парламентот да гласа за доверба на владата, објави „Франс Прес“.
„Владата денес поднесува оставка“, изјави Жељазков за новинарите по состанокот на лидерите на владејачката коалиција.
Оставката доаѓа пред Бугарија да се приклучи на еврозоната на 1 јануари.
„Нашата коалиција се состана, разговаравме за моменталната ситуација, предизвиците со кои се соочуваме и одлуките што треба да ги донесеме одговорно“, рече Жељазков, објавувајќи ја одлуката на владата да се повлече.
„Нашата желба е да бидеме на нивото што го очекува општеството“, рече тој, пренесува Ројтерс. „Моќта доаѓа од гласот на народот“.
Илјадници Бугари се собраа во Софија и десетици други градови во средата вечерта, со што го истакнаа јавното незадоволство од ендемската корупција и неуспехот на последователните влади да ја искоренат.
Минатата недела, владата на Жељазков го повлече својот буџетски план за 2026 година, првиот составен во евра, поради протестите.
Опозиционите партии и други организации изјавија дека протестираат против плановите за зголемување на придонесите за социјално осигурување и данокот на дивиденди за финансирање на повеќе владини трошоци.
И покрај повлекувањето на владата од буџетскиот план, протестите продолжија со несмалена сила во земјата што одржа седум национални избори во последните четири години – најновите во октомври 2024 година – во услови на длабоки политички и социјални поделби, пренесуваат медиумите во регионот.
Фото: депозитфотос
Регион
Десетици илјади излегоа на улиците во Бугарија против корупцијата
Десетици илјади Бугари се собраа синоќа за да протестираат против малцинската влада во земјата и, како што велат, нејзиниот неуспех да се справи со корупцијата. Голем број западни медиуми, вклучувајќи ги „Вашингтон пост“ , „Ројтерс“ и „Ју-Ес њуз“, ги објавија масовните протести во земјата.
Протестите во главниот град Софија и десетици други градови се најновите во низата долготрајни демонстрации и доаѓаат во време кога Бугарија се подготвува да го усвои еврото на 1 јануари. Демонстрантите користеа ласери за да ги проектираат зборовите „Оставка“, „Мафијата надвор“ и „За фер избори“ врз зградата на парламентот во центарот на Софија.
„Мислам дека енергијата на луѓето постепено ќе ги принуди (владата) да поднесат оставка затоа што се потребни многу реформи“, рече Добри Лаков (64), жител на Софија.
„Прво на сите, судска реформа. Ако судскиот систем се поправи, сè друго ќе си дојде на свое место, апсолутно сè.“
Бугарскиот парламент во четврток ќе одржи гласање за недоверба на владата на премиерот Росен Жељазков , шесто такво гласање откако таа ја презеде функцијата на 15 јануари оваа година.
Минатата недела, владата го повлече својот буџет за 2026 година, првиот составен во евра, поради масовните протести. Опозициските партии и други групи изјавија дека протестираат против плановите за зголемување на придонесите за социјално осигурување и даноците на дивиденди за финансирање на повисоките државни трошоци.
И покрај повлекувањето на владата од буџетскиот план, протестите продолжуваат со полна сила во земјата која одржа седум национални избори во последните четири години – најновите во октомври 2024 година – во услови на длабоки политички и социјални поделби.
„Конечно е време Бугарија да се врати во нормалноста и да се ослободи од олигархијата, мафијата и силите што ги претставуваат“, рече Ангелин Бахчеванов, специјалист за информатичка технологија.
Бојко Борисов , поранешен премиер и лидер на владејачката партија ГЕРБ, изјави дека партнерите во владејачката коалиција се согласиле да не поднесуваат оставки пред Бугарија да се приклучи на еврозоната на 1 јануари. Сепак, Асен Василев од реформистичката опозициска партија „Продолжуваме со промената“, која беше меѓу организаторите на протестот во среда, рече: „Ќе влеземе во еврозоната дури и ако владата поднесе оставка“.
Фото: илустрација

