Челниците на Револуционерните вооружени сили на Колумбија (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia – FARK) биле многу оптимистични во неделата, на вториот ден од националната конгрес на оваа левичарска герилска групација на којашто треба да биде одобрен мирот со владата на Колумбија, а еден од нив го нарекол овој настан без преседан за движењето „извонреден успех“.
 

Челниците на Револуционерните вооружени сили на Колумбија (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia – FARK) биле многу оптимистични во неделата, на вториот ден од националната конгрес на оваа левичарска герилска групација на којашто треба да биде одобрен мирот со владата на Колумбија, а еден од нив го нарекол овој настан без преседан за движењето „извонреден успех“.

„Напредуваме, имаме ветер в грбот. Се покажа дека конгресот извонредно успеа“, изјавил Иван Маркез, водачот на делегацијата на FARC која на 24-ти август постигна договор со владата на претседателот Хуан Мануел Сантос за да се стави крај на вооружениот конфликт кој трае веќе 52 години.

„Се подготвуваме за свеченост во Картахена (…) Таму ќе го потпишеме конечниот мировен договор“, изјавил Маркез на прес-конференцијата на вториот ден од конгресот на FARC којашто до 23-ти септември ќе заседава во Ел Диаманте, во центарот на Кагуан, историското упориште на бунтот.

На конгресот учествуваат двесте делегати, меѓу кои и членовите на главниот штаб на герилата, како и претставници од базата, пренесува AFP.

„FARC е за мир. FARC размислува да се преобрази во легално политичко движење“, рекол Маркез додавајќи дека името на идната партија сé уште не е одредено, но дека конгресот ги земал предвид „предлозите на сите бунтовнички групи“.

Доколку на конгресот добие одобрение, FARC на 26-ти септември во Картахена со претседателот Сантос ќе го потпише мировниот договор, којшто, сепак, ќе стапи на сила дури откако колумбиските гласачи ќе го одобрат на референдум кој треба да се одржи на 2-ри октомври.

Во повеќе од полувековниот вооружен судир во Колумбија, учествуваа неколку бунтовнички групи од крајната левица, паравојски на десницата и државните вооружени сили. Во борбите загинале најмалку 260.000 луѓе, 45.000 се водат како исчезнати, а 6,9 милиони лица се раселени.

Колумбиската влада и герилците на левичарското движење FARC известија на 22-ри јуни дека го постигнале историскиот договор за конечно примирје кое отвора пат за скорешно потпишување мировен договор по повеќе од половина век граѓанска војна. Договорот со кој се утврдува начинот на завршувањето на судирот, спорна точка во мировните преговори, опфаќа „положување на оружјето, безбедносни гаранции (за бунтовниците) и борба со криминалните организации“, се наведува во текстот.

Поединостите од договор заеднички беа претставени во присуство на колумбискиот претседател Хуан Мануел Сантос, врховниот командант на FARC, Тимоелон Хименез наречен Тимошенко, кубанскиот претседател Раул Кастро, норвешкиот министер за надворешни работи Броге Бренде и претставници на земјите кои посредувале до преговорите

Се оценува дека овој договор без преседан претставува важно придвижување кон помирувањето меѓу колумбиската влада и марксистичкото милитантно движење FARC, најголемата бунтовничка група во оваа земја, по повеќе до 50 години постојани судири. Од почетокот на мировните преговори во кубанската престолнина Хавана во ноември 2012 година, преговарачите се договорија околу клучните прашања, како што е учеството на бунтовниците во политичкиот живот, правото на земја, криумчарењето наркотици и трансформацијата на правосудството во земјата. Владата веќе педесет години се обидува да го реши вооружениот судир кој се проценува дека од 1964 година е најдолготрајниот вооружен судир на западната хемисфера.

Ова група е најголемата од бунтовничките во Колумбија и најстара во Латинска Америка, којашто официјално има околу осум илјади борци, главно повлечени во руралните области. Герилата во 2012 година вети дека нема да грабнува цивили и да бара откупнина, но не се откажуваше од грабнувањето полицајци и војници кои ги смета за воени заробеници.

Инаку, двете колумбиски герилски движење FARC и ELN, прогласија прекин на борбените дејствија од 20-ти до 28-ми мај 2014-та, пред одржувањето на претседателските избори на 25-ти мај таа година.

Досега од почетокот на преговорите FARC во два наврата еднострано прогласуваше примирје и повеќепати без успех бараше од владата и таа да прогласи примирје. На почетокот од годинава беше објавено третото примирје што го прогласија Револуционерните вооружени сили на Колумбија (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia – FARK), но е прво коешто го прифати и втората по големина бунтовничка групација во Колумбија.

Претставници на колумбиската влада и на FARK на 19-ти ноември 2012 година на Куба започнаа преговори за ставање крај на речиси конфликтот. Досега беа одржани девет круга на преговорите а во мај 2013 година беше постигнат договор со кој се повикува на економски и социјален развој на руралните области, а договорено е и делумна поделба на земјата на локалното население, што го решава еден од главните проблеми поради кои FARC во 1964 година го започна бунтот. Колумбиската влада се обврза да ги подобри услугите и инфраструктурата во руралните подрачја во рамките на широките напори за намалување на долгогодишните социјални и економски нееднаквости, а како едно од големите прашања беше прашањето за учеството на FARC во политичкиот живот на Колумбија.

Аналитичарите велат дека досега најмоќната бунтовничка организација во Колумбија од 2002 година претрпува силни порази од владините сили, а во последно време се забележани масовно дезертирање од нејзините редови, па бројката нејзини борци во моментов се проценува до седум илјади. Според колумбиското министерство за одбрана, во моментов бројката на борците е и до 60 отсто помала отколку во 2000 година, или приближно осум илјади борци.

Успехот во борбата против оваа пaравојска му се припишува на поранешниот претседател Алваро Урибе, чиј татко во 1983 година беше киднапиран и убиен од оваа организација. Урибе го сметаат за херој во Колумбија, бидејќи им нанесе големи загуби на бунтовници и притоа привлече странски инвестиции во земјата, која со децении е поделена од граѓанската војна. Неговата политика доби значителна поддршка во воена помош и парични средства од САД.

Во 2008 година, FARC за кусо време загуби три од седумте високи команданти. На 1-ви март таа година во напад на колумбиската војска врз камп на FARC на територијата на Еквадор беше убиен Раул Рејес, на 7-ми март шефот на внатрешната безбедност на FARC, за награда од милион долари го уби вториот човек во раководството на герилата, Иван Риос, и на 26-ти март од срцев удар почина основачот и лидер на формацијата, 78-годишниот Мануел Маруланда.

Со смртта на почетокот од ноември 2011 година на 63-годишниот Алфонсо Кано, еден од неколкумината од кои потекна идејата за формирање на FARC и главниот идеолог на движењето, можноста за добивање поддршка од локалното население и за спротиставување на владините сили за „изградба на Нова Колумбија”, беше доведена во прашање.

Армијата на националното ослободување (Ejército de Liberación Nacional, ELN), пак, се проценува дека во моментов брои меѓу 2.500 и 3.000 борци. Оваа леворадикална терористичка организација е исто така формирана во 1964 година, од група студенти кои враќајќи се од студиите на Куба, сакаа во Колумбија да го увезат револуционерниот модел на „Островот на Слободата”.

Движењето го иницира студентскиот лидер Фабио Васкез, а потоа свештеникот Камило Торес, познат универзитетски професор и поборник на еднаквоста и доследен марксист, кој критички настроен кон социјалната нерамноправност во Колумбија, подоцна се приклучува, како иден поборник на теологијата на ослободувањето за спроведување на идеите во практиката, преку револуционерна борба. Тој загинал во својата прва борбена акција во напад врз патрола и стана симбол за организацијата, но и за други свештеници кои го следеа неговиот пример.

По бројните неуспеси и порази, во почетокот на 1970-те отецот Мануел Перез стана еден од челниците на ELN и остана на неговото чело до смртта во 1998 година. Перез се смета основоположник на конечната идеологија, којашто е мешавина од марксизам, геваризам и „теологија на ослободувањето”. Нејзина цел е да се надмине социјалната неправда, сиромаштијата и политичката нестабилност во традициите на христијанството и марксизмот со користење на методи на герилската војна. Во периодот меѓу 1973 и 1974 година на ELN ѝ беше нанесен тежок удар, но движењето сепак успеа да опстане.

И ELN учествуваше во разговорите за приклучување кон мировните преговори коишто до 1998 до 2002 година ги водеше владата на Андрес Пастрана со FARC, но владината иницијатива за формирање демилитаризирана зона во јужниот дел од провинцијата Боливар за ELN беше запрена под притисокот на ултрадесничарските Сили за Самоодбрана на Колумбија.

Во последните години „ескадроните на смртта” на Урибе, како и засилените воени операции на колумбиската армија нанесоа големи порази на ELN. Кон крајот на август 2013 година претседателот Сантос објави дека е подготвен за мировни преговори со ELN, откако движењето ослободи канадски геолог кој беше во заложништво седум месеци./крај/мф/сн

Извор: Макфакс