Американскиот државен секретар Џон Кери во четвртокот изјави дека и покрај тешките преговори, сепак, направен е напредок во тешките преговори со кои шесте светски сили сакаат да ја ограничат нуклеарната програма на Иран, додека медиумите пишуваат дека според деталите од разговорите на Техеран ќе му биде дозволено во текот на следните десет години да сочува шест центрифуги за збогатување на ураниумот. 

„Разговараме за некои тешки прашања, но остваривме во напредок“, ненадејно изјави американскиот државен секретар Џон Кери пред неколку новинари по средбата со иранската делегација во швајцарска Лозана, пренесува AFP. Кери, кој не даваше изјави уште од неделата кога пристигна во Швајцарија, рече во четвртокот дека не знае до кога американската делегација ќе остане во Лозана.

Во Швајцарија се води уште една рунда од преговорите на ткн група „пет плус еден“, односно петте постојани членки на Советот за безбедност при ОН, САД, Русија, Кина, Велика Британија, Франција плус Германија и Иран за ограничување на иранската нуклеарна програма, во надеж дека политички договор ќе биде постигнат до 31-ви март, или пред иранската Нова година на 21-ви март. Меѓутоа ЕУ и САД се сомневаат во можноста договорот да биде склучен до петок.

Иранската страна главно е оптимистичка. „Преговорите напредуваат, иако преостанува уште многу работа“, изјави во четвртокот иранскиот министер за надворешни работи кој ја води преговарачката делегација, Мохамад Џавад Зариф.

На овие разговори главно доминираат билатералните разговори меѓу Вашингтон и Техеран.

Според договорот чиишто детали се договараат деновиве во Лозана, меѓу делегациите на Иран и „шестката“, на Техеран ќе му биде овозможено во период од следните десет години за задржи 6.000 центрифуги за збогатување на ураниумот, пишува во четвртокот агенцијата Associated Press (AP).

Во моментов во Иран има повеќе од 19 илјади центрифуги за збогатување ураниум. Главно тоа се постројките IR-1 од постарата генерација, а десетина илјади од нив работата на зголемување на концентрацијата на ураниумовиот фисиски изотоп U-235. Кога во 2006 година Обединетите нации првпат по инсистирање на Западот воведоа санкции за Иран, само што започна тестирањето на првите неколку стотици центрифуги. Оттогаш Техеран брзо го зголемуваше нивниот број до 24-ти ноември 2013 година кога со преодниот нуклеарен договор меѓу Иран и шесте светски сили тој процес беше сопрен.

Иран смета дека збогатувањето на ураниумот е негово неприкосновено и суверено право и тврди дека му е неопходно за добивање електрична енергија, додека Западот и Израел сметаат дека тоа е параван за развивање нуклеарно оружје, што Техеран упорно го негира.

На почетокот од преговорите Вашингтон инсистираше дека бројот на центрифугите за збогатување на ураниум во Иран треба да се сведе меѓу 500 и 1.500 единици. Според информациите на AP, исто така, доколку бидат постигната согласноста за димензиите на иранската нуклеарна програма, САД веднаш ќе ги укинат санкциите против Техеран.

Кон крајот на ноември 2014 година во Виена, министрите за надворешни работи на земјите учесници во процесот на преговори да го продолжи крајниот рок за постигнување договор по ткн „иранско нуклеарно досие“ до крајот на 2015 година. Но политичката, одлука треба да биде донесена до крајот на март./крај/мф/сн

Извор: Макфакс