Повеќе од седумчасовната финална седница на дводневната конференција во Виена за надминување на конфликтот во Сирија, не доведе до спектакуларен напредок, но даде основа, искажана во девет точки, дека може да се најде заедничка база за продолжување на преговорите, како што се зачувувањето на унитарната Сирија и нејзините државни институции, уништување на екстремните терористички организации и поддршка на сириските бегалци и земјите кои ги прифаќаат, потоа дека за судбината на својата земја треба да одлучуваат самите Сиријци, власта и опозицијата да формираат преодна влада која ќе го подготви новиот устав и ќе ги спроведе изборите.

Агенциите коментираат дека фактот дека сите инволвирани во процесот се подготвени да ги продолжат преговорите и приближувањето на ставовите, го покажува и тоа што никој од претставниците на 19-те делегации на земји и организации не дозволија позначителни протекувања во јавноста за текот на разговорите.Меѓутоа, кај известувачите останува впечатокот дека учесниците во преговорите во Виена уште не постигнале целосна согласност за тоа дали сегашниот претседател Башар ал-Аад ќе остане на власт, како и под кои условни е можно учеството на надворешните фактори во воените операции во Сирија. Притоа, САД веќе изјавија дека воените напори на разните страни, во прв ред на коалицијата што ја предводат и на Русија, нема да се преклопуваат.Во четвртокот во Виена се одржа новата средба на шефовите на дипломатиите на САД, Русија, Турција и Саудиска Арабија за решавање на сириската криза, а во петокот на „квартетот“ му се приклучија, на руска иницијатива, земјите од регионот кои би можеле да влијаат за нормализирање на состојбите, Египет, Јордан, Иран, Ирак, Катар, Либан, Оман, Обединети Арапски Емирати, како и вонрегионалните фактори ОН, ЕУ, Велика Британија, Германија, Франција, Италија, Кина, или вкупно 19 делегации.Преговарачите дискутираа во „отворена и конструктивна“ атмосфера, и без оглед на некои значајни разлики во ставовите, постигнаа договор по низа точки, преточувајќи ги во завршното коминике. Се согласија, исто така, следните денови да продолжат со работа на преостанатите разлики и да се сретнат повторно за две седмици, се главните оцени за виенската средба во агенциските извештаи.Преговарачите се договорија дека Сирија треба да остане унитарна, независна и секуларна држава, што е првата точка од завршниот документ, дека нејзините државни институции мора да дејствуваат неприкосновено – втората точка, и дека мора да бидат заштитени правата на сите Сиријци, без разлика на нивната етничка или верска припадност. – третата точка.Во четвртата точка од документот се наведува дека сите соговорници се согласни за зголемување на дипломатските напори за ставање крај на вооружениот конфликт, и заедно со ОН да ги проучат можностите за постигнување и спроведување на општосириско примирје паралелно со обновување на политичкиот процес….Откако претходно агенцијата Associated Press, повикувајќи се на извори запознаени со текот на преговорите во Виена објави дека се зборувало за рок од шест месеци за постигнување прекин на огнот во Сирија, шефот на руската дипломатија Сергеј Лавров подоцна за новинарите појасни дека роковите за примирјето биле дискутирани „само во општи црти“ и ќе бидат продолжено нивното разгледување заедно со претставниците на ОН, при што условите за таквото примирје не биле разгледувани, „но тоа нема да се однесува на терористичките групи и борбата со овие терористички групи“.„Знам дека тоа е многу тешко, и денеска ние можевме да се увериме во тоа за време на преговорите. Меѓутоа, верувам дека шансите за дипломатското решение сега се многу повисоки отколку што беа претходно“, оцени американскиот државен секретар Џон Кери.Петтата точка од завршниот документ од разговорите во Виена се однесува на хуманитарната ситуација во Сирија, при што преговарачите се согласиле да ја зголемат помошта за внатрешно раселените лица во самата земја и сириските бегалци, како и за земјите коишто ги прифаќаат, и побараа пристап на хуманитарните организации на целата територија на Сирија.Во рамките на политичкиот процес претставниците на владата и опозицијата во Сирија треба под покровителство на ОН да договорат политичко процес со формирање веродостојна влада, којашто ќе вклучува претставници на сите етнички и религиозни заедници. Тоа треба да биде проследено со носење нов устав и спроведување слободни избори под надзор на ОН, во кои ќе учествуваат сите Сиријци, вклучувајќи ги оние кои живеат во странство, што е седмата точка од коминикето. На тоа се надоврзува осмата точка во која се вели дека „Овој политички процес треба да ги управуваат самите Сиријци, и сирискиот народ да одлучува за судбината на Сирија“.Меѓутоа, прашањето за иднината на сирискиот претседател Башар ал-Асад останува главната точка во која преговарачите уште не можат да постигнат договор. Некои од нив, како сунитските арапски земји, Турција и нивните западни сојузници сметаат дека тој мора да замине од политичката сцена, додека другите, во прв ред неговиот децениски сојузник Русија, како и шиитски Иран, се убедени дека таквата одлука мора да ја донесат самите Сиријци.„Никогаш не сум зборувал дека Асад мора да си замине, или дека треба да остане. Зборував за тоа дека за судбината на Асад мора да решава сирискиот народ. Како и за сето друго, коешто се однесува на натамошниот развој на сириската држава“, ја појасни Лавров позицијата на Москва.Шефот на руската дипломатија, исто така, укажа на разединетоста на сириската опозиција. „Сé уште не гледаме единствена сириска опозиција. За тоа денеска зборуваме, и (специјалниот претставник на генералниот секретар на ОН за Сирија) Стефан де Мистура и неговиот тим, исто така, ќе се занимава со ова прашање“, додаде Лавров.Де Мистура од своја страна ги повикува сите земји коишто имаат влијание врз сириските власти и врз опозицијата, да ги убедат да го започнат дијалогот. „Сметам дека тоа ќе биде многу корисно, особено доколку оние коишто имаат влијание врз владата и опозицијата можат да речат ‘Време е да се седне на преговарачката маса’. Се надевам дека тоа ќе се случи многу брзо“, додаде.Една од поважните точки (шестата) од завршниот виенски документ е, секако, прашањето на екстремните сунитски терористички групи, во прв ред организацијата Исламска држава, односно сите оние кои се прогласени за такви со резолуција на Советот за безбедност при ОН или според согласноста на учесниците во разговорите во Виена.Кери изјави дека „на Исламската држава и другите терористички организации, како што сите ние сме убедени, не треба да им се дозволи да се обединат и да ја завладеат Сирија“. „Сакаме да ставиме крај на таквата ситуација и да не дозволиме терористите да ја земат власта во оваа земја… Имаме заеднички непријател, и неопходно е да бидеме сигурни дека непријателот нема да може да ја преземе власта во Сирија, ниту во која и да е друга земја“, се согласи Лавров. Двајцата дипломати се согласни дека тоа е силно изразено во заедничкиот документ, „за цврста и доследна борба против Исламската држава и другите терористички групи“. Притоа Лавров истакна дека по денешниот состанок во Виена, Москва и Вашингтон ќе успеат да усогласат листа со терористичките групи во Сирија, и ќе се усогласат координати според коишто ќе дејствуваат во нивните одделни воени операции во оваа земја. Една од главните точки на оваа средба беше и воените операции кои ги водат Русија, по барање на сирискиот претседател и коалицијата предводена од САД без согласност од Дамаск, за што Лавров рече дека мора да бидат засновани на меѓународното право, односно во согласност со земјата во која тие се извршуваат или со резолуција на Советот за безбедност при ОН. Кери потврди во Виена дека Вашингтон „одлучи да ја интензивира својата воена кампања, како и да преземе дипломатски чекори за решавање на конфликтот“. „Затоа денеска претседателот Барак Обама одлучи да ја прошири операцијата. Одлучивме да испратиме мал контингент во северните региони на Сирија“, за поддршка на ткн „умерена опозиција“, рече американскиот државен секретар. Белата куќа претходно во првите часови од почетокот на состанокот во Виена ненадејно објави дека претседателот Обама донел указ за испраќање во Сирија на 50 специјалци кои нема да учествуваат во борбени операции, туку ќе имаат советодавна улога во борбата против џихадистите. Кери кој претходно изјави дека не е запознаен со указот на Обама, подоцна рече дека таквата одлука не била донесена со намера да се влијае врз текот на преговорите во Виена, туку дека „станува збор за коинциденција“.Неговиот руски колега Лавров рече дека поради доаѓањето на американските специјалци соработката меѓу војниците на двете земји ќе мора да биде уште поголема. Додаде дека разговорите за тоа како да се постигне прекин на огнот во Сирија ќе продолжат, но оти истовремено нема да престане борбата против терористичките групи.„Убеден сум дека САД, како и Русија, се разбира, не сакаат никакво одење во ткн посредна војна, но факт е дека ваквата ситуација ја прави задачата за воен соработка, дури и повеќе од итна, и за мене тоа е очигледно“, рече првиот руски дипломат.Во меѓувреме портпаролот на Белата куќа, Џош Ернест на редовниот брифинг со новинарите изјави дека активностите на американските специјалци нема да бидат координирани со руската страна. „Не гледам сценарио според кое американските војници би можеле да ги координираат своите дејствија со руските“, рече Ернест но потсети дека претставниците на двете земји одржуваат „малку консултации“ за избегнување на конфликтни ситуации во Сирија.На новинарско прашање како САД би реагирале на евентуален руски удар врз американските специјалци, портпаролот на Белата куќа одговори дека „Тоа е една хипотетична ситуација, бидејќи руските војски не дејствуваат во зоните каде е Исламската држава, додека американските специјалци ќе ги советуваат и помагаат опозициските борци кои се борат против Исламската држава. Значи можноста да дојде до инцидент е на многу ниско ниво“, заклучи.„Доколку биде постигнат договор за следните чекори, тогаш ќе бидат распределени зони на одговорноста за конкретни чекори во однос на терористите“, порача по разговорите во Виена американскиот државен секретар Кери./крај/мф/сн 

Извор: Макфакс