Европа
Британската МИ 5 објави тајни досиеја за озлогласената Кембриџ-петорка
Објавени се строго доверливи досиеја од британската разузнавачка служба МИ 5, во кои се детализирани признанијата од прва рака на тројца од најозлогласените двојни агенти во Велика Британија, вклучувајќи ги Ким Филби и Ентони Блант, кои шпионирале за Советскиот Сојуз.
Филби и Блант беа, заедно со Гај Бурџис, Доналд Меклин и Џон Кернкрос, дел од петорката на Кембриџ – група поранешни студенти на Универзитетот „Кембриџ“, кои пренесуваа информации на Советскиот Сојуз од 30-тите до барем 50-тите.
Декласифицираните документи на британската тајна домашна разузнавачка агенција, објавени од Националниот архив, даваат детален преглед на групата чии тајни активности ја фасцинираа јавноста и инспирираа безброј шпионски филмови и романи.
Меѓу документите е и нецелосното признание на шест страници од 1963 година на Ким Филби, кој се смета за водач на петорката од Кембриџ и кој стана високорангирана личност во британската странска шпионска агенција МИ 6, во која тој, конечно, ја призна својата измама по долгогодишно сомневање.
Тој раскажува како во 1934 година се сретнал со еден човек наречен Ото на поттик на сопругата Лизи, која била членка на Комунистичката партија.
„Накратко, тој ми предложи да работам за организација што подоцна можев да ја идентификувам како OGPU (советска тајна служба). Со големо внимание го објаснив мојот став и тој ме испрашуваше долго. Тој остана на својата понуда, а јас прифатив“, напиша Филби.
Тој исто така опишува како помогнал да се регрутираат Бурџис и Меклин, а подоцна ги известил дека Меклин ќе биде разоткриен во 1951 година, што кулминирало со нивното бегство во Советскиот Сојуз. Самиот Филби побегна во СССР набргу по признанието, а во 2010 година беше почестен со спомен-плоча во седиштето на Службата за надворешно разузнавање во Москва.
Во досиејата поврзани со Блант има транскрипт од интервју од 1964 година, спроведено од службеникот на МИ 5, Артур Мартин, во кое тој конечно признава во замена за имунитет од гонење. Во тоа време тој беше уметнички советник на покојната кралица Елизабета, улога што ја задржа до 1972 година. Неговата вмешаност во петорката од Кембриџ беше јавно откриена дури во 1979 година.
Белешка од март 1973 година вели дека приватниот секретар на кралицата разговарал со неа за Блант. „Таа сето тоа го сфати многу смирено и без изненадување“, беше кажано.
Кернкрос, последниот од шпионскиот синџир, кој беше јавно идентификуван во 90-тите, во интервју во 1964 година во САД призна дека и тој бил регрутиран од советското разузнавање. „Кернкрос призна дека шпионирал од 1936 до 1951 година“, се наведува во телеграмата испратена од Вашингтон.
Некои од документите ќе бидат дел од специјалната изложба во Националниот архив наречена „МИ 5: Официјални тајни“, на која ќе бидат прикажани датотеки, фотографии, документи и опрема што ја користеле шпионите во текот на 115-годишната историја на агенцијата. „Иако голем дел од нашата работа мора да остане тајна, оваа изложба ја одразува нашата постојана посветеност да бидеме што е можно поотворени“, рече актуелниот шеф на МИ 5, Кен Мекалум.
Други документи објавени денес во врска со работата на МИ 5 од 1909 година до 70-тите го откриваат интересот на МИ 5 за актерот Дирк Богард за кој се веруваше дека бил контактиран од советските разузнавачи, но по интервјуто, сомнежите беа отфрлени.
Имаше и брошура, користена од 1939 до 1951 година, која даваше совети како да се биде добар набљудувач. „Не се препорачува маскирање на лицето. Ова може да се смета за суштинско во шпионските филмови, но во пракса е за жалење. Лажни мустаќи или брада лесно се откриваат, особено под силно светло во ресторан, паб или во метро“, се објаснува.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Извршена обдукција на телото на хрватскиот фудбалер: утврдена причината за смртта на Јаков Јелкиќ, истрагата продолжува
Во шпанскиот град Аликанте беше извршена обдукција на телото на Јаков Јелкиќ (24), хрватски фудбалер чие тело беше пронајдено во морето откако исчезна ноќта меѓу петокот и саботата.
На телото не се пронајдени траги на насилство, па полицијата претпоставува дека тој починал поради ноќен пад во студеното море под дејство на алкохол, објави Јутарњи лист.
„Претпоставуваме дека се работи за несреќен случај“, изјавил по телефон за Хина портпаролот на полицијата од Аликанте. Полицијата претходно одржа прес-конференција во овој крајбрежен град во југоисточна Шпанија.
За време на обдукцијата, во неговите бели дробови била пронајдена морска вода, па истражителите заклучиле дека Јелкиќ починал од давење.
„На телото немаше траги на насилство, а со оглед на неговата шема на одење снимена на камерите, заклучивме дека паднал во морето. Морето е студено во овој период од годината, а тој беше сам“, рече портпаролот и продолжи:
„Истрагата ќе ја продолжиме бидејќи обдукцијата на телото е само еден дел од неа. Сите наоди ќе бидат анализирани, но од се досега познато се чини дека станува збор за несреќен случај.
Encuentran el cadáver del jugador croata Jakov Jelkic en el puerto de Alicante https://t.co/AWX6iACytz
— El Confidencial (@elconfidencial) February 4, 2025
Јелкиќ, хрватски фудбалер на швајцарски второлигаш, минатата недела со соиграчите беше на Алијанте, каде што претходно одиграа натпревар.
Играчите во петокот вечерта биле во ноќен клуб, а потоа се упатиле кон хотелот. Јелкиќ се вратил во клубот да си ја земе јакната, а надзорните камери го снимиле како заминува сам околу 02:30 часот. Неговите соиграчи изутрината не го нашле во хотелската соба, па го пријавиле за исчезнат.
Неговата сестра Јања со емотивна порака се прости од својот брат.
„Брат, единствено мое, мое око, мој ангел. Пробав се, но не можев! Те сакам засекогаш! Добро момче, почивај во мир божји“, напиша таа.
Европа
Урсула фон дер Лејен по пукањето во Шведска: „Насилството и теророт немаат место во училиштата“
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен изрази сочувство по смртоносното пукање што се случи вчера во центар за образование на возрасни во шведскиот град Оребро.
„Она што се случи во Оребро е навистина ужасно. Вакво насилство и терор немаат место во нашите општества, а најмалку во училиштата. На овој мрачен ден стоиме со народот на Шведска“, рече таа.
What happened today in Örebro is truly horrifying.
Such violence and terror have no place in our societies—least of all in schools.
In this dark hour, we stand with the people of Sweden.
Our thoughts are with the victims, and we wish them strength and a swift recovery. https://t.co/Z8XaHDfZBy
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) February 4, 2025
Фон дер Лајен на ранетите им посака брзо закрепнување. Околу десет лица загинаа во пукање во центар за образование за возрасни во Оребро, Шведска, а се верува дека напаѓачот е еден од нив, соопшти шведската полиција.
Полицијата соопшти дека не се очекуваат дополнителни напади, објави Ројтерс. Најмалку 15 лица се повредени во пукањето, објави претходно шведскиот јавен радиодифузен сервис СВТ.
Европа
(Видео) Зеленски го изнесе главниот услов за преговори за крајот на војната
Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека Украина ќе биде подготвена да се вклучи во преговори за ставање крај на нејзината речиси тригодишна војна со Русија, но нагласи дека САД и Европа исто така ќе мора да учествуваат во какви било разговори.
Зеленски, кој долго време бараше сите руски војници да ја напуштат Украина како предуслов, во последните недели зборуваше за потребата од разговори за да се доведе конфликтот до „праведен“ крај.
Кремљ, чии сили напредуваат низ источна Украина со месеци, оваа недела соопшти дека е премногу рано да се размислува за четиринасочни разговори. Портпаролот Дмитриј Песков повтори дека Зеленски е „нелегитимен“ лидер бидејќи останал на власт по истекот на неговиот мандат.
Во интервју со британскиот новинар Пирс Морган, Зеленски, меѓу другото, рече дека Украина е подготвена, пред сè, за крајот на „жешката фаза“ на војната и дека сакаат мир.
„Ако луѓето веруваат дека треба да преминеме на дипломатскиот пат, а јас верувам дека сме подготвени за дипломатскиот пат, преговарачка маса треба да бидат САД, Европа, Украина и Русија“, рече тој во интервјуто емитувано на каналот на Јутјуб на Морган, пренесе Ројтерс.
Ако седењето спроти Путин на преговарачката маса „е единствениот начин да се донесе мир на граѓаните на Украина, ние дефинитивно ќе се согласиме на тоа, на средба со тие четворица учесници“, додаде тој.
Рускиот претседател Владимир Путин повеќе пати го отфрли Зеленски како учесник во какви било преговори, велејќи дека тој не одржал избори кога ќе му заврши мандатот во мај 2024 година. Украина рече дека никакви избори не се законски можни додека е на сила воената состојба.
Зеленски во интервјуто ги отфрли аргументите на Кремљ, велејќи дека е избран во 2019 година со 73 отсто од гласовите. „Отсекогаш сум бил отворен за избори. Но, за време на војна, изборите бараат уставни промени и сериозни законски прилагодувања“, рече тој.
Тој додаде дека клучното прашање не е само правно, туку и човечко.
„Како ќе гласаат војниците во рововите? Што е со милионите Украинци на окупираните територии? Зарем нивните гласови веќе не се важни? А што е со осумте милиони Украинци кои се принудени да ја напуштат земјата поради војната“, праша Зеленски.
Американскиот претседател Доналд Трамп посочи дека Вашингтон и Москва веќе биле во контакт околу Украина, но висок руски дипломат рече дека директните контакти сè уште не се започнати.
Но, специјалниот пратеник на Трамп за Украина и Русија, Кит Келог, го покрена прашањето за изборите минатата недела, велејќи за Ројтерс дека Вашингтон сака Украина да одржи избори потенцијално до крајот на годината, особено ако Киев може да се согласи на прекин на огнот со Русија.
Во своите коментари за време на интервјуто, Зеленски повика да не се намалува притисокот врз Русија во форма на санкции, велејќи дека секој „одмор“ ќе го зголеми ризикот од нова инвазија. Тој, исто така, даде проценки за жртвите, кои ретко се даваат, за двете страни во речиси тригодишниот конфликт.
Тој ги процени украинските загуби на 45.100 убиени и 390.000 ранети, а руските загуби на 350.000 мртви и меѓу 600.000 и 700.000 ранети, при што „многу“ руски војници исчезнаа во акција.
Зеленски, исто така, го повтори своето уверување дека на Украина и се потребни безбедносни гаранции за да се заштити од идните руски акции.
Ако аспирацијата на Украина за членство во НАТО, која Русија ја отфрли, опстојува подолг временски период, каква форма на поддршка би можела да добие Украина, праша тој.
„Што ќе не брани од ова зло сето ова време? Каков пакет поддршка? Какви проектили? Дали ќе добиеме нуклеарно оружје? Нека ни дадат нуклеарно оружје. Дали ќе ни дадат проектили во количини за да ја запреме Русија? Не сум сигурен во тоа“, рече Зеленски.