Свет
Кои маски штитат, а кои ја шират инфекцијата на Ковид-19 уште повеќе?

САД достигнаа рекордни пет милиони заразени од коронавирус, а сите напори да се запре ширењето на инфекцијата не успеаја. Иако постои притисок за конзистентно и широко распространето тестирање и развој на вакцини, експертите велат дека носењето маски доследно ќе ја доведе пандемијата под контрола во рок од неколку недели.
Нова студија покажува дека марамите и грејачите за вратот се многу опасна замена за маските. Новата студија објавена во Science Advances се осврнува на тоа кои маски се најефективни, а кои не помагаат, туку штетат во борбата против пандемијата на Ковид-19.
Анализата спроведена од истражувачи од Медицинскиот факултет при Универзитетот „Дјук“ се потпира на оптимален метод на мерење, кој користи ласерски зрак и камера за мобилни телефони за да се следи бројот на капки што ги исфрлаат лицата со маски. Од 14-те маски, двете што се покажаа како најмалку ефикасни беа маските направени од шамија врзани околу лицето и таканаречените грејачи за вратот.
Најбезбедна маска е N95, која го намалува преносот на капките под 0,1 процент. Рачно изработените маски од памук и полипропилен, од кои некои се изработени од материјал за престилка, исто така се покажаа ефикасни, при што преносот на капки се движи од 0,1 до 0,4 проценти. Плетените маски пропуштиле поголем број капки, од 0,1 до 0,6 проценти.
Но, ниту една маска не пропуштила толку капки колку шамијата врзана или завиткана околу вратот и устата, како и грејачите на вратот и лицето, кои се всушност поопасни отколку воопшто да не се носи маска (пропуштаат 110 проценти од капките, дури и 10 проценти повеќе отколку кога некоја личност нема маска).
Истражувачите објаснуваат како овие „маски“ може, всушност, да шират повеќе вируси од личност што воопшто не носи маска.
„Забележавме дека некој што разговараше преку маската (особено преку шаловите и грејачите) се чинеше дека ги распрснува најголемите капки во многу помали капки… што го објаснува очигледното зголемување на бројот на капки во споредба со другите маски“, велат истражувачите.
Овие мали капки може да се покажат исклучително опасни во однос на преносот.
„Бидејќи помалите честички остануваат во воздухот подолго од поголемите (поголемите паѓаат побргу), употребата на таква маска може да биде контрапродуктивна“, велат тие.
Доктор Амеш Адаja, постар научник од Здравствениот центар „Џон Хопкинс“, вели дека студијата е важна, особено за САД, каде што има огромен број луѓе што се спротивставуваат на носењето маски.
„Луѓето навистина не разбираат дека не сите заштитни маски се исти и дека има некои што се повеќе или помалку ефективни. И мислам дека кога ќе ги донесете тие одлуки, треба да знаете вакви работи“, вели д-р Адаja.
Со оглед на брзината на пренесување на капките од шалот или грејачот за вратот, тој посочува дека таквите работи не треба да се користат воопшто.
„Не секоја маска е иста… Мислам дека многу луѓе ги носат овие работи за да го покријат лицето или само колку да се рече дека носат маска не сфаќајќи дека тие треба да бидат ефективни за да служат за некоја цел“.
За оние што сè уште не знаат зошто се неопходни маските, докторот вели дека асимптоматското ширење е еден од најважните фактори во пандемијата.
„Постојат многу луѓе што не знаат дека се заразени, а покривањето на лицето е еден од начините за обезбедување безбедност на луѓето. Ако сите би знаеле дали се здрави или не, тоа би било друга приказна, но факт е дека повеќето не знаат дали се заразени“.
Повеќе тестирања потенцијално би ја намалиле потребата за маски, вели д-р Адаja. Но, дотогаш, тие се од витално значење против пандемијата.
„Ако имаме брзи тестови со кои можеме да знаеме за една минута откако ќе ја напуштиме куќата дали сме заразени или не, тоа би било сосема друга работа, но ние сме далеку од тоа. Значи, ова е мерката што ни останува“, вели д-р Адаja.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Илон Маск – првиот полубилионер во светот

Илон Маск, директорот на компанијата „Тесла“, е првиот човек во историјата со богатство од повеќе од 500 милијарди долари (приближно 425 милијарди евра).
Богатството на Маск накратко достигна 500,1 милијарди долари во попладневните часови на 1 октомври по њујоршко време за пред малку да падне на нешто над 499 милијарди долари, според листата на милијардери на „Форбс“.
Покрај „Тесла“, вредностите на другите компании на Маск исто така се зголемија, како што се стартапот во областа на вештачката интелигенција „хВИ“ и компанијата „Спејс икс“.
Сето ова дополнително го зајакнува статусот на Маск како најбогат човек во светот далеку пред конкурентите во глобалниот технолошки сектор.
Втор најбогат човек во светот моментно е Лари Елисон, основачот на технолошката компанија „Оракл“, чие богатство се проценува на речиси 350,7 милијарди долари.
Елисон накратко го престигна Маск минатиот месец кога акциите на „Оракл“ скокнаа за повеќе од 40 проценти по оптимистичките деловни прогнози во областа на вештачката интелигенција.
Огромното богатство на Маск е главно поврзано со неговиот удел од над 12 проценти во „Тесла“, чии акции значително пораснаа оваа година.
Во средата, на затворањето на берзата во Њујорк, акциите на „Тесла“ пораснаа за повеќе од 3,3 проценти, а од почетокот на годината забележаа раст од повеќе од 20 проценти.
Инвеститорите позитивно реагираат на фактот дека Маск во последно време повеќе се посветува на своите компании, а помалку на политиката.
Неодамна, тој беше цел на критики за неговата работа со администрацијата на Трамп, првенствено со Одделот за владина ефикасност, кој беше задолжен за намалување на владините трошоци и бројот на вработени во јавниот сектор.
Маск, кој е и сопственик на социјалната мрежа „Икс“, често јавно ги искажува своите ставови за теми, како што се имиграцијата и програмата за разновидност, еднаквост и вклучување (DEI), што исто така предизвикува големо внимание.
Тој сега е целосно посветен на „Тесла“, изјави Робин Денолм, претседател на управниот одбор на „Тесла“, во септември.
Управниот одбор исто така објави бонус од една милијарда за Маск ако постигне многу амбициозни цели во следните десет години.
За да го постигне ова, тој би морал да ја зголеми вредноста на „Тесла“ осумпати, да продаде милион роботи базирани на вештачка интелигенција, дополнителни 12 милиони автомобили и да исполни голем број други барања.
Минатиот месец Маск објави дека купил акции на „Тесла“ во вредност од речиси една милијарда долари, што многу инвеститори го протолкуваа како знак на доверба во иднината на компанијата.
Сепак, во последните години „Тесла“ се соочи со сериозна конкуренција, првенствено од кинескиот гигант BYD, како и со предизвици поврзани со трансформацијата во компанија што се занимава со вештачка интелигенција и роботика.
Фото: принтскрин
Свет
Орбан: Цврсто ќе ја бранам позицијата на Унгарија за Украина

Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека на самитот во Копенхаген цврсто ќе стои зад унгарската позиција за Украина посочувајќи дека лидерите на ЕУ сакаат да финансираат испораки на оружје и да го забрзаат пристапувањето на Украина во Унијата.
„Копенхаген, втор ден. Ситуацијата е сериозна. На маса има отворени предлози за војна. Тие сакаат да ѝ ги предадат средствата од ЕУ на Украина. Тие се обидуваат да го забрзаат пристапувањето на Украина со секакви правни трикови. Тие сакаат да ја финансираат испораката на оружје“, рече унгарскиот премиер на социјалните мрежи и нагласи дека цврсто ќе стои зад унгарската позиција, објави „Ројтерс“.
По вчерашниот неформален самит на лидерите на ЕУ со фокус на заедничката одбрана и поддршката за Украина, денес во Копенхаген ќе се одржи самит на Европската политичка заедница (ЕПЗ), каде што ќе се дискутира за безбедноста, трговијата со луѓе и миграцијата, со учество на 40-ина шефови на држави или влади.
Фото: принтскрин
Свет
Израел објави фотографии од активистите: Пловат кон Израел, ќе ги депортираме во Европа

Израел објави дека активистите од флотилата, која Израел ја нарекува „Хамас Сумуд“, пловат безбедно и мирно кон Израел, каде што ќе почне нивната постапка за депортација во Европа.
„Сите се безбедни и во добра здравствена состојба“, објави израелското Министерство за надворешни работи. Грета Тунберг е исто така на една од фотографиите.
Hamas-Sumud passengers on their yachts are making their way safely and peacefully to Israel, where their deportation procedures to Europe will begin. The passengers are safe and in good health. pic.twitter.com/pzzitP5jN8
— Israel Foreign Ministry (@IsraelMFA) October 2, 2025
Само еден од 44-те брода во флотилата сè уште плови кон Газа. Според флотилата, 40 брода биле пресретнати од израелски војници, два брода за логистичка поддршка претходно отстапиле од својот курс, а бродот што влегол во територијалните води кај Газа не се поместил со часови.
„Индекс.хр“ објави дека бродот „Ширин“, кој им обезбедува правна помош на бродовите во флотилата, вчера морал да отстапи од својот курс и денес е во мирување. Капетан на бродот е хрватската адвокатка Морана Миљановиќ. Според флотилата, израелските војници не се качиле на овој брод.
Исто така, сите преноси во живо од бродовите на флотилата се исклучени.