Свет
Нов пресврт, царините на Трамп остануваат во сила
Царините што ги воведе администрацијата на Доналд Трамп, а кои претходно оваа недела беа укинати од Трговскиот суд на САД, привремено ќе бидат вратени додека трае жалбената постапка низ судскиот систем, одлучи Сојузниот жалбен суд.
Одлуката доаѓа откако панел од тројца сојузни судии заклучи дека Трамп ги надминал своите овластувања со воведувањето на глобалните царини, повикувајќи се на закон што овозможува итни мерки во надворешнотрговската политика.
На почетокот на годината Трамп воведе универзална царина од 10 отсто за речиси сите увозни производи. Најави уште повисоки стапки за земји како Мексико, Канада и Кина. Ги прошири таканаречените индустриски тарифи со дополнителни 25 отсто за челик, алуминиум и автомобили.
Трговскиот суд пресуди дека претседателот нема законско овластување да наметнува огромни тарифи врз основа на Законот за меѓународни економски овластувања за вонредни состојби (IEEPA). Пресудата не вклучува индустриски царини, кои почиваат на друга правна основа.
Белата куќа веднаш поднела жалба, а Апелациониот суд за Федералното подрачје одобри привремено задржување на пресудата:
„Барањето за привремено одлагање се уважува до степен до кој пресудите и трајните забрани на Стопанскиот суд се привремено прекинати до дополнително известување, додека овој суд го разгледува жалбениот предмет“, се вели во одлуката.
Тоа значи дека тарифите на Трамп остануваат во сила додека трае процесот на жалба.
Иако привременото враќање на тарифите е победа за Белата куќа, правната битка е далеку од завршена. Одлуката на судот за привремената суспензија не го прејудицира конечниот исход, но му дозволува на Трамп да задржи инструмент за трговски притисок додека трае правниот процес.
Питер Наваро, еден од најблиските економски советници на претседателот Доналд Трамп, ја коментираше оваа одлука набргу по нејзиното донесување и рече – „Трифната агенда на Трамп не успорува, без оглед на правните пречки“.
Говорејќи откако Апелациониот суд привремено ги врати тарифите претходно укинати од Трговскиот суд, Наваро рече дека Белата куќа е подготвена да оди пред Врховниот суд за да ја брани уставноста на своите трговски политики.
„Подготвени сме да одиме понатаму во ланецот“, рече Наваро, јасно укажувајќи дека Врховниот суд останува клучна фаза во одбраната на овластувањето на претседателот да наметнува тарифи.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Поларен вртлог носи „декември за паметење“
Поради невообичаено рано затоплување на стратосферата, на прагот е да почне значително нарушување на поларниот вртлог. Прогнозите покажуваат дека поларната циркулација ќе „се сруши“ во втората половина од месецот, носејќи студено време и снег низ Соединетите Американски Држави и Канада, додека последиците за Европа засега се помалку јасни.
Поларниот вртлог е еден вид „чувар на студот“, кој го држи во поларните региони додека е силен. Меѓутоа, кога е нарушен или „срушен“, студениот воздух може да „излезе“, создавајќи вистинско зимско време во областите со средна географска ширина.
Како што пишува „Severe Weather“, поларниот вртлог би можел да создаде „декември за паметење“, а не е невозможно да има многу снег на католичкиот и на православниот Божиќ.
Eyes are on the potential for a stratospheric warming event over the coming weeks.
This winter weather wildcard will probably link to the troposphere and contribute to surges of below-average temperatures in the United States during December, with unusual warmth in the Arctic. pic.twitter.com/v9yTE8e6tS
— Ben Noll (@BenNollWeather) November 10, 2025
Најновата анализа покажува дека поларниот вртлог моментално има нормална големина, убава кружна форма и работи околу својата долгорочна просечна јачина. Иако поларниот вртлог изгледа стабилен на ова ниво на стратосферата, воочливи се првите знаци на проблеми. Се формира област со висок притисок, а слаб бран на топлина е веќе видлив во надворешните слоеви.
Најновите прогнози покажуваат дека врвот на нарушувањето ќе се случи на крајот на овој месец, околу 26 ноември.
Ненадејно затоплување на стратосферата се случува во средината до крајот на зимата. Сепак, оваа година, прогнозите покажуваат невообичаено рано затоплување на стратосферата, токму на време за да влијае на почетокот на метеоролошката зима, пишува „Severe Weather“.
BREAKING:
Long-range models are signaling the potential for an exceptionally cold and snowy December across the Eastern U.S. ❄️
A major stratospheric polar vortex collapse appears increasingly likely – a pattern shift that could supercharge the chances of a classic White… pic.twitter.com/5YNlb1NVqg
— Connor's Climate Corner (@ClimateCornerHQ) November 7, 2025
Поларниот вртлог носи уште еден проблем, особено за жителите на САД, Европа и Кина – сметките за електрична енергија и гас би можеле нагло да се зголемат во текот на зимата, бидејќи се очекува оваа сезона да биде постудена од претходните години, а потрошувачите и бизнисите се веќе преоптоварени, пишува „Блумберг“. Се додава дека побарувачката за електрична енергија во Америка веќе брзо расте.
Во Европа, додека метеоролозите и главните временски модели предвидуваат блага зима, постојат сè повеќе докази дека релативно благите услови би можеле да бидат нарушени од чести студени периоди, особено во северните и централните региони.
Германија, на пример, влегува во зимската сезона 2025/26 со значително пониски залихи на природен гас отколку минатата година, што предизвикува стравувања за нејзината способност да управува со флуктуациите на побарувачката во наредните месеци, според анализата на „Блумберг“.
Свет
Обдукцијата на мајката и двете деца затруени во Истанбул не ја откри причината за смртта, во болница примени уште двајца туристи од истиот хотел
Случајот со смртоносното труење на германското семејство во Истанбул станува сè помистериозен. Во саботата во болница биле примени уште двајца туристи од истиот хотел, а полицијата уапсила уште тројца осомничени поврзани со употреба на хемикалии во објектот.
Според информациите од обвинителството, уапсени се сопственикот на хотелот, синот на сопственикот на фирмата за дератизација и вработениот кој бил задолжен за прскање со хемикалии. Вкупниот број уапсени сега е седум. Истрагата опфаќа земање примероци од водата за пиење и анализа на надзорните камери, а утврдено е дека една соба на приземјето била дезинфицирана со хемикалии.
Двајцата нови туристи кои се хоспитализирани се, според турскиот дневен весник Cumhuriyet, Италијанец и Мароканец.
Според извештајот на CNN Türk, хоспитализираните туристи, исто како и германското семејство, консумирале иста храна на исти места и пиеле исклучиво пијалоци во стаклени шишиња во хотелот. Загонетно е што еден турист кој престојувал во истата соба немал никакви симптоми, иако јадел и бил со нив цел ден.
Семејството од Хамбург дошло во Турција на седумдневен одмор. Нивниот престој завршил трагично: таткото, мајката и двете деца биле примени во болница доцна вечерта на 13 ноември со симптоми на труење. Мајката и децата починале, додека таткото преживеал и продолжува со лекување.
Полицијата испитува дали школките што семејството ги јадело можеле да бидат причината за труењето. Откако и други гости на хотелот беа хоспитализирани, се сомнева дека причината можеби лежи во самиот хотел. Според информациите на BILD, хотелот нема ресторан и не служи појадок.
Обдукциите на децата покажале црвенило во желудникот и локални крварења на ѕидот на стомакот. Кај мајката биле пронајдени и чирови на желудникот и сериозни внатрешни крварења. Крајната причина за смртта сè уште не е утврдена, а земени се примероци за понатамошни анализи.
Регион
Српската министерка за енергетика понуди оставка поради санкциите врз НИС
Владата на Србија денеска одржа вонредна седница поради американските санкции врз НИС.
Министерката за енергетика, Дубравка Џедовиќ Хандановиќ, понуди оставка.
„Се подготвивме за непредвидливи ситуации, за да можеме да реагираме. Сепак, мора да ги задржиме нашите резерви. Како министерка за енергетика, ве известувам дека е невозможно да се води овој ресор во ситуација кога НИС е под санкции. Подготвена сум да поднесам оставка, бидејќи не гледам начин на кој можеме да ја надминеме ситуацијата. Без рафинеријата во Панчево нема живот за нас. Таа е од витално значење за граѓаните и економијата. Можеме да чекаме три или четири дена, но не повеќе од тоа, бидејќи нема прилив на сурова нафта“, кажа Џедовиќ Хандановиќ.
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, оцени дека Србија „страдала како трева во судир на слонови“ во оваа криза, а министерот за финансии, Синиша Мали, нагласи дека земјата нема избор и дека ситуацијата ја загрозува економската стабилност и перспективите за инвестиции.
Седницата ја следеа претседателката на Собранието Ана Брнабиќ, министри и директори на јавни претпријатија.
САД испратија одговор на барањето што руските сопственици на Српската нафтена индустрија го испратија до американскиот OFAC на 11 ноември, со кое се бара продолжување на лиценцата за работа, врз основа на преговори со трета страна, а кое Србија официјално го поддржа.
Во барањето се наведува дека руската страна е подготвена да ја отстапи контролата и влијанието врз компанијата НИС на трета страна. Ова сега е одбиено.
САД воведоа целосни санкции врз НИС поради нејзиното мнозинско руско сопствеништво на 9 октомври.

