Предложениот за нов американски државен секретар Рекс Тилерсон, во сослушувањето пред комисијата за надворешни работи на Сенатот кое траеше девет часа , изнесе ставови кои отстапуваат од позициите на избраниот претседател Доналд Трамп, а се однесуваат на клучните насоки во надворешната политика во поглед на ширењето на нуклеарното оружје, климатските промени, односите со Мексико, се дознава од агенциските извештаи.

Речиси десетгодишниот главен директор на големата американска нафтена компанија „ExxonMobil“, Рекс Тилерсон, кој отстапи од оваа позицијана 31-ви декември за да ја прифати номинацијата на Доналд Трамп, пред сенатската комисија зборуваше за потврдување на неговата должност шеф на американската дипломатија.

Тилерсон притоа изјави дека засега ги поддржува санкциите против Русија, како и дека сојузниците во НАТО во Европа со право се загрижени поради „серастечката агресија“ на Москва, односно враќањето на Русија на меѓународната политичка сцена. Сенаторите изразија загриженост поради неговите деловни и лични врски во Русија додека беше на чело на „ExxonMobil“ кој до американските санкции пред две години имаше голема активност на рускиот пазар и за желбата на Трамп да ги подобри односите со Москва. Тилерсон одби да го нарече рускиот претседател Владимир Путин „воен злосторник“ поради руската воена операција во Сирија и сепак ја остави отворена вратата за можни промени во американската политика на санкции против Русија.

„Би оставил статус-кво за да можеме да пренесеме работите да одат во која и да е насока“, рече Тилерсон и се заложи за „отворен и искрен“ дијалог со Москва за да подобро да се разберат намерите на Русија.

На прашање на демократскиот сенатор Едвард Маркиза изјавите на Трамп дека нема да се противи американските сојузници, вклучително и Јапонија, да дојдат во посер на нуклеарно оружје, Тилерсон одговори „Не се согласувам“.

Исто така, рече дека не е против трговскиот договор за Транспацифичкотрговски партнерство (TTP), на кој се противи Трамп, но оцени дека тој договор можеби не им е во полза на сите американски интереси.

Остави, меѓутоа, простор за значајни пресврти или промени во некои политики на администрацијата на Барак Обама, и во согласност со ставовите на Трамп, вклучително и трговскиот договор со Куба и нуклеарниот договор со Иран за кои рече дека мораат целосно одново да бидат разгледани. Но не се повика на моментален прекин на договорот постигнат во 2015-та меѓу шесте светски сили и Техеран кој се обврза да ја ограничи својата нуклеарна програма во замена за укинување и ублажување на економските санкции.

Од друга страна, Доналд Трамп, даваше сосема спротиставени изјави, најавувајќи целосно отфрлање на договорот со Иран.

Тилерсон Мексико го нарече „долгогодишен пријател и сосед“ на својата земја и неговите одговори во врска со Мексико беа „смирени и одмерени“, оценува Reuters, потсетувајќи дека Трамп најави градење ѕид на границата со Мексико, а мексиканските имигранти ги нарече трговци со дрога и силувачи.

На прашањето дали верува во климатските промени предизвикани од човековите активности, рече дека „ризикот од климатските промени постои и дека последиците би можеле да бидат доволно сериозни, што би наложувало преземање одредени мерки“. Додаде, меѓутоа, дека способноста за предвидување на ефектот од стакленичките гасови е „многу ограничена“.

Во очигледна спротиставеност со некои од ставовите на Трамп, исто така, Тилерсон рече дека „не гледа потреба од регистер на муслиманите“, додавајќи дека не поддржува вперување на прстот во која и да е група, во конкретниот пример поради тероризмот.

Сепак, Тилерсон оцени дека разијдувњата со Трамп околу некои клучни прашања не значи и дека би имало несогласувања со Белата куќа. Секој во кабинетот би имал можност да дебатира за прашањата, „а претседателот ќе донесе одлука“, додаде. Себеси се опиша како отворен и транспарентен./крај/мф/сн