Европа
Варшава ги отфрла критиките од Брисел поради Уставниот суд

Полска, членката на Европската унија на којашто Брисел ѝ се заканува со санкции какви што досега не се видени во блокот поради нејзината реформа на Уставниот суд која ја оценува како спорна, ја одби критиката и оцени дека спорот е решен.
Полската конзервативна влада предводена од партијата Правда и справедливост (PiS), во својот одговор кој во понеделникот го испратила до Европската комисија, уште еднаш „изјавите за системската закана за владеењето на правото во Полска ги оценува како неосновани“.
Според мислењето на Варшава, законите кои неодамна ги донесе мнозинството во парламентот, а опозицијата ги оцени како неуставни, „одговараат на европските стандарди“ и „водат сметка за целата низа препораки од Венецијанската комисија“, тело на Советот на Европа. „Така што прашањето на работењето на Уставниот суд е решено во целост и конечно“, се наведува во текстот на полската влада.
Полската влада во истото писмо го обвинува потпретседателот на Европската комисија, Франс Тимерманс, дека „го политизира случајот“ и дека „ги повикува другите членки на ЕУ да создадат единствен фронт со ЕК насочен против Полска“. Притоа официјална Варшава „го повикува потпретседателот на ЕК да престане со таквото дејствување“,
Спорната реформа на Уставниот суд од пред една година поттикна политичка криза и улични протести во Полска, но владата на премиерката Беата Шилдо има стабилно мнозинство и голема поддршка со која надмоќно победи на изборите кон крајот на 2015 година.
Варшава и Брисел преговараат во врска со реформата на полскиот Уставен суд започнаа уште во мај 2016 година, со цел Варшава да не добие опомена поради состојбата на владеењето на правото во државата
„Сé додека полскиот Уставен суд е спречуван во спроведувањето на вистинската уставна контрола, нема да може ефикасно да надгледува дали законските акти одговараат на основните права“, истакнаа ланскиот мај од ЕК.
Полската премиерка Беата Шидло тогаш остро возврати, истакнувајќи дека нејзината влада „никогаш нема да попушти пред уцените“. Полскиот парламент, пак, ја повика владата „да се спротистави на секое делување насочено против државниот суверенитет“.
Европската комисија на 13-ти јануари годинава покрена дијалог со полските власти откако тамошната опозиција обвини дека новата конзервативна влада, меѓу другото, го изменила законот за Уставниот суд, што довело до негово парализирање.
Дијалогот е покренат во склоп на рамката за заштита на владеењето на правото кое може да доведе до активирање на членот 7 од договорот за ЕУ, кој предвидува суспендирање на правот на глас на држава членка која не го почитува основните начела и вредности на ЕУ, а што досега ниеднаш не е употребено. Тој механизам ЕК го усвои во март 2014 година, по критиките дека несоодветно реагирала на „заканите за демократските стандарди“ во Унгарија.
Ова е првпат овој механизам да биде покренат, а се состои од три чекора: процена на ЕК, потоа препорака на ЕК до земјата членка да го исправи она што не е во согласност со европското законодавство и одговорот на таа држава. Доколку се утврдат недостатоци и таа земја членка се согласи тоа да го исправи, постапката се прекинува, а во спротивно Комисијата може да предложи активирање на членот 7.
Варшава имаше време две седмици да одговори на мислењето на Комисијата, а потоа треба да работи со Брисел на решавање на проблемот на кои е предупредена. Доколку тоа не се случи во „разумен рок“, ЕК може да ѝ испрати препорака со формален рок до кој тоа би требало да го стори, доколку сака да го избегне покренување и постапка на активирање на членот 7.
Конзервативна влада во Варшава во декември 2015 година го измени законот според кој Уставниот суд од петнаесет членови сега мора да ги носи одлуките со двотретинско мнозинство од гласовите и со најмалку тринаесет судии присутни на седницата, наместо досегашните девет. Опозицијата критикува дека сега партијата PiS може лесно да ја блокира секоjа одлука на судот која е спротивна на партискиот став и оти го пременила редоследот на предметите за разгледување. Во ова партија, пак, тврдат дека законот воведува ред во Уставниот суд и ги отстранува пречките за спроведување на изборните ветувања.
Полскиот уставен суд тогаш веднаш оцени дека главните одредби од новиот закон за нивната работа, која ги усвои конзервативното парламентарно мнозинство, содржат бројни неправилности и причина за сериозна правна криза во Полска, а членовите на конзервативната влада веднаш предупредија дека нема да ја признаат одлуката на судот, бидејќи според нив е донесена спротивно од новиот закон за уставниот суд. Предупредија, исто така, дека нема да ја објават во службениот весник. Одлуката на владата е во спротивност со ставот на Европската унија, која е критична кон споменатите реформи./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Захарова: Убедени сме дека Србите се свесни за ризиците поврзани со продажбата на оружје на Украина

Москва ги зеде предвид коментарите на српскиот претседател Александар Вучиќ за ревизијата на одредбите за српското воено производство по објавувањето на податоците од страна на Руската служба за надворешно разузнавање (СВР), потврди портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова.
Прес-уредот на Руската служба за надворешно разузнавање минатата недела објави дека српските воени компании ги снабдуваат Вооружените сили на Украина со муниција и покрај декларираната неутралност на Белград.
„И покрај ‘неутралноста’ декларирана од српските власти, српските воени компании продолжуваат да ја снабдуваат Украина со муниција. Покривањето на ова е шема што користи лажни сертификати на крајни корисници и земји посредници. Кога сме кај вторите, најчесто се споменуваат земјите од НАТО, имено Чешка, Полска и Бугарија“, нагласија тогаш руските разузнавачи.
Коментирајќи ги обвинувањата од Русија, српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека приватно разговарал за ова прашање со рускиот претседател Владимир Путин. Тој додаде дека е формирана комисија за да се испита веродостојноста на обвинувањата.
„Ги забележавме јавно изјавените уверувања на српските државни раководители дека ќе биде поведена ревизија на воено-техничката соработка на Белград со странски партнери, со цел да се идентификуваат измами со сертификати за крајни корисници. Претпоставуваме дека најавените мерки ќе овозможат навремено евидентирање и прекинување сомнителни извозни трансакции и ќе спречат испраќање воени производи на погрешна адреса“, рече Захарова.
Според Захарова, Русија е убедена дека „Србија е добро запознаена со сите ризици поврзани со паѓањето на производите од националниот воено-индустриски комплекс во рацете на режимот во Киев и ќе преземе ефикасни и доволни мерки за да се осигури дека ништо нема да фрли сенка врз добрите односи меѓу Москва и Белград“.
Европа
Зеленски: Русите го реструктуираа целото општество за да може да убиваат неказнето

Украинскиот претседател Володимир Зеленски синоќа реагираше на социјалните мрежи на ветувањето на рускиот лидер Владимир Путин дека ќе одговори на неодамнешниот напад на Киев врз руските воени аеродроми.
„Путин многу цврсто рече дека ќе мора да одговори на неодамнешниот напад врз аеродромите“, напиша американскиот претседател Доналд Трамп во објава на социјалните мрежи по телефонскиот разговор со Путин вчера.
Трамп делумно се осврна на нападот со беспилотни летала наречен „Операција Пајажина“ врз руските воени аеродроми во неделата, за кој се проценува дека уништил авиони и опрема во вредност помеѓу 4 и 6 милијарди евра. Белата куќа наводно не била информирана однапред за нападот од Украина.
„Многумина разговарале со Русија на различни нивоа. Сепак, ниту еден од овие разговори не донел сигурен мир ниту ја запрел војната“, одговори Зеленски во својата објава.
„За жал, Путин се чувствува неказнето. Дури и по сите ужасни руски напади, тој наводно подготвува повеќе таканаречени „одговори““, се вели во постот.
„Ова значи дека со секој нов напад, со секое одложување на дипломатијата, Русија покажува среден прст кон целиот свет – кон сите оние кои сè уште се двоумат да го зголемат притисокот врз неа“, забележа украинскиот претседател. „Сепак, Русија треба да бара мир. Токму во Москва мора да почнат да чувствуваат дека војната има цена, висока цена, а агресорот треба да ја плати највисоката цена“.
Зеленски изјави дека од почетокот на 2025 година, руската војска извршила напади врз Украина користејќи речиси 27.700 воздушни бомби, речиси 11.200 Шахед (дронови), речиси 9.000 други ударни дронови и повеќе од 700 ракети, вклучувајќи балистички ракети.
„Ова е темпото на руските напади, а тие намерно го поставија уште од првите денови од целосната војна. Русија ја реструктуираше целата своја држава, општество и економија за да може масовно и неказнето да убива луѓе во други земји“, напиша Зеленски.
Украинскиот претседател нагласи дека ако светот реагира слабо на заканите на Путин, тој го толкува ова како подготвеност да се затворат очите пред неговите постапки. Кога не чувствува сила и притисок, туку чувствува слабост, тој секогаш извршува нови злосторства. Тој го гледа таквиот став како премолчена дозвола: дозвола за нови злосторства, нови напади, нови убиства.
„Затоа ние во Украина сме благодарни на сите во светот кои се обидуваат да ја спречат оваа војна и руските напади. На сите кои му кажуваат на убиецот дека ќе биде повикан на одговорност. На сите кои велат дека руските ракети и бомби мора да престанат да одземаат невини животи“, нагласи Володимир Зеленски.
„И денес, на Денот на сеќавање на украинските деца убиени од руската агресија, ги потсетуваме моќните од овој свет на фактите. Ако моќните не го спречат Путин, тоа значи дека ја делат одговорноста со него. И ако сакаат да го спречат, но не можат, тогаш Путин повеќе нема да ги смета за моќни“, заклучи Зеленски.
Европа
(Видео) Борбени авиони на НАТО слетаа на автопатите во Финска и во Шведска

Сојузниците на НАТО одржаа големи воени вежби на автопатите во Финска и Шведска, демонстрирајќи ја способноста за брзо распоредување и дејствување во тешки услови според концепт познат како ACE (Agile Combat Employment), објави „Дифенс Индустри Јуроп“. Целта на ваквите вежби е да се зголеми флексибилноста и издржливоста на силите во потенцијално загрозените области.
Од 26 до 30 мај, Финска беше домаќин на редовна воздушна вежба наречена JPH, во која учествуваа повеќе од 20 сојузнички авиони и околу 2.000 регрути, резервисти и професионални војници. За прв пат, вежбата вклучуваше и операции на дел од автопатот, таканаречениот дел Баана, на патот број 4 во близина на воздухопловната база Тикакоски во Јивескила.
The Finnish Air Force's Baana 25 exercise has kicked off today. This week, the Air Force is operating from the Tikkakoski highway strip on E75, training in line with its mobile and dispersed battle concept. #ilmavoimat #baana25 pic.twitter.com/sr304XO1gZ
— Ilmavoimat (@FinnishAirForce) May 26, 2025
Финските авиони F/A-18 Hornet и Hawk извршија полетувања и слетувања на автопатот, на кои за прв пат им се придружија и холандските борбени авиони F-35A Lightning II од Кралските воздухопловни сили на Холандија.
Холандските пилоти извршија непрекинати полетувања и слетувања, а заедничките вежби со финските авиони F/A-18 дополнително ја зајакнаа соработката меѓу сојузничките авиони од четврта и петта генерација.
The Royal Netherlands Air Force F-35A fighter jets are participating in the exercise #Baana25 at Tikkakoski for the first time. Alongside the touch-and-go landings, @Kon_Luchtmacht🇳🇱 is conducting fighter integration training w/ 🇫🇮 F/A-18 fighters, operating out of Pirkkala AFB. pic.twitter.com/JbHJrW6iGy
— Ilmavoimat (@FinnishAirForce) May 26, 2025
Оваа обука е дел од финската доктрина за мобилно војување, која предвидува одржување на воздушни операции надвор од домашните бази доколку тие станат неупотребливи. Користењето на автопати за слетување и полетување е дел од воената обука во Финска уште од 1960-тите и сега дава важен придонес кон концептот на ACE на НАТО.